Experimentele gentherapie werkt enigzins tegen sikkelcelanemie

Sikkelcel

Sikkelcellen zijn misvoormde rode bloedlichaampjes (afb: WikiMedia Commons)

Kortgeleden nog is een klinische proef met een gentherapie tegen sikkelcelanemie gestaakt omdat twee behandelde patiënten kanker kregen. Nu lees ik weer een persbericht waarin staat dat een experimentele gentherapie sikkelcelanemie geneest, althans voor een aantal jaren. Of dat dan ook de oplossing is valt nog te bezien, zeker ook omdat die genbehandeling is voorafgegaan door een chemotherapie en dat ging niet helemaal goed. Lees verder

Leidt kankertherapie bij jongeren tot snellere veroudering?

Chemotherapie (met koeling)

Een patiënt ondergaat chemotherapie (met koeling) afb: WikiMedia Commons)

Het doet me een beetje denken aan de scene van Koot & De Bie waarbij Bie in een bed ligt en laat zien wat hij allemaal moet slikken. Een groot deel van zijn, felgekleurde, medicijnen bestaat uit middelen die hij moet slikken om bijwerkingen tegen te gaan. Nu lijkt het er op dat kankertherapieën, met name chemotherapie, kunnen leiden tot een snellere veroudering bij jonge kankerpatiënten. Lees verder

Antilichamen begeleiden gif naar kankercellen

Hans-Georg Lerchen koppelt kankermedicijn aan antilichamen

Hans-Georg Lerchen werkt al sedert 1988 bij Bayer (afb: Bayer AG)

Het klinkt beloftevol en het zou kunnen helpen tegen allerlei soorten kanker, maar al vaker zijn er doorbraken op dit terrein aangekondigd. Het doden van kankercellen met chemo heeft nogal wat nare bijwerkingen. Door specifieke antilichamen te binden aan een ‘dodelijke last’ kunnen die het dodelijke middel gericht afgeven bij de woekercellen. Bayeronderzoekers gebruikten een koppelmolecuul tussen het antilichaam en de ‘last’ waarmee hun activiteit is te sturen en een breed scala aan kankers is aan te pakken. De eerste proeven met celkweken en proefdieren zien er bemoedigend uit, aldus de onderzoekers. Lees verder

MicroRNA’s kunnen dodelijk zijn voor kankercellen


MicroRNA's

MicroRNA’s vervullen allerlei taken in een cel zoals bij de eiwitvorming

Elke cel heeft een ‘noodknop’ die onder bepaalde omstandigheden wordt gebruikt om de cel te laten sterven. Dat is om te voorkomen dat het misgaat met het organisme. Bij kankercellen zou die ‘noodknop’ ook in werking moeten treden, maar dat gebeurt kennelijk niet altijd. Stoffen die worden gebruikt MicroRNA’s spelen een belangrijke rol in de zelfdoding van kankercellen. Onderzoekers ontwikkelden toxischer varianten van de natuurlijke.voor chemotherapie kunnen die ‘knop indrukken’, maar onderzoekers van de Amerikaanse Northwesternuniversiteit denken nu te weten hoe dat moet. Zonder chemo, dus. Lees verder

Immuuntherapie mogelijk werkzaam bij alvleesklierkanker

Vezelachtig weefsel schermt alvleeskliertumor af

Alvleeskliertumoren worden omringd door vezeligachtig weefsel (rood) dat de kankercellen effectief afschermt (afb: DeNardo-lab)

Immuuntherapie, waarbij afweercellen worden ‘opgeleid’ om kankercellen aan te vallen, heeft effect bij bepaalde kankersoorten zoals long- en huidkanker, maar bij alvleesklierkanker bleef die behandeling zonder effect. Nu lijkt er toch een ‘opening’ te zijn. Proeven met muizen maken aannemelijk dat immuuntherapie bij alvleesklierkanker kan werken als tegelijkertijd medicijnen worden toegediend die het vezelachtige weefsel in die tumoren afbreken, zo vonden onderzoekers van de Washingtonuniversiteit in Saint-Louis (VS). Er worden nu klinische proeven uitgevoerd bij patiënten met een vergevorderde fase van de ziekte om de veiligheid van de methode te testen in combinatie met de ‘normale’ chemotherapie. Lees verder

Een kunstmatig virus voor gentherapie

Kunstmatig virus

Een plaatje van het kunstmatige virus met DNA (groen) en nanodeeltjes (blauw) (afb: UAB

Virussen zijn in staat hun erfgoed in te bedden in dat van de gastheer. Daarvan wordt gebruikt gemaakt bij gentherapie. De virussen worden dan wel eerst ‘kreupel’ gemaakt zodat ze hun normale vaak verwoestende arbied niet ten uitvoer kunnen brengen. Onderzoekers van de onafhankelijke universiteit van Barcelona hebben nu een kunstmatig virus ontworpen, speciaal voor de gentherapie. Het nepvirus zou ook kunnen worden ingezet bij het heel doelgericht bestrijden van kanker. Lees verder

‘Slimme’ bommen blazen tumorcellen op

Aanvan slimme bom op mitochondriën kankercel

MP-MUS (geel) valt de mitochondriën van de kankercellen aan na de binnenste en buitenste membranen (groen) te zijn gepasseerd nadat het middel zich heeft ontpopt van een onschuldig middel tot een agressief gif (afb: Methodistenziekenhuis in Houston, VS)

Met behulp van een experimenteel medicijn, MP-MUS gedoopt, hebben onderzoekers van het Methodistenziekenhuis in Houston de mitochondriën van kankercellen in de hersens onklaar gemaakt bij proefdieren en in celkweken. Het medicijn wordt omschreven als een ‘slimme bom’. De mitochondriën worden de energiecentrales van de cel genoemd. Zonder actieve mitochondriën sterft de cel, ook een kankercel (in dit geval een glioomcel). Gezonde cellen liet de ‘slimme’ bom onaangetast (althans in celkweken). Lees verder

DNA-reparatie-eiwit als mogelijk kanker’medicijn’

Reparatie van beschadigd DNA

Reparatie van beschadigd DNA

Onderzoekers van de particuliere Case Western Reserve-universiteit in Cleveland (Ohio, VS) denken met een tweesporenbenadering een geducht wapen tegen kanker te hebben. Het eerste spoor is het stimuleren van de aanmaak van het tumoronderdrukkende eiwit 53BP1, waarna de kankercellen het pad naar hun vernietiging inslaan. De finale afmakers zijn toch weer bestraling en/of chemotherapie. 53BP1 speelt een belangrijke rol in het herstellen van schade aan DNA.  Er is weer sprake van een ‘doorbraak’, maar voorlopig moet het idee allereerst nog in dierproeven zijn deugdelijkheid aannemelijk maken.
Lees verder

We puzzelen nog steeds over wat welke genen doen

Cas9

Het enzym Cas9 (Cas staat voor CRISPR-geassocieerd) vormt een sequentiespecifieke endonuclease (=DNA-schaar) als het zich met twee RNA-moleculen verbindt: de RNA-gids (crRNA in de afbeelding) en tracerRNA. 
(afb: pnabio.com)

Toen het menselijk-genoom-project was afgerond, ontstond enige euforie. Nu weten we hoe de boel in elkaar steekt! Tja. Nu zo’n 10 jaar later zijn we nog steeds aan het uitvogelen wat die rond 20 000 genen doen en coderende genen maken maar 2% van het genoom uit. Wetenschap is taaie arbeid. Aan het MIT in het Amerikaanse Cambridge zijn ze enige tijd bezig met een systeem, CRiSPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) geheten, dat moet helpen de raadselen der genen aanzienlijk sneller op te lossen dan met de nu gebruikelijke RNA-interferentiemethode. “Hiermee kunnen we systematisch de genen van zoogdiercellen screenen. Dat helpt om te begrijpen wat de functie is van eiwitcoderende genen, maar ook voor niet-coderende delen van het genoom”, zegt David Sabatini, hoogleraar biologie aan het MIT.  Lees verder