Kan de CRISPR-methode nu eindelijk haar belofte waarmaken?

Integrase-invoeging in DNA

Kennelijk moet voor de integrase-invoeging van een DNA-sequentie het genoom eerst met de priemtechniek bewerkt worden (afb: Jesse Owens et al.)

Sinds de introductie van de bacteriële CRISPR-methode voor het bewerken van DNA werd alo gedroomd van een revolutionaire manier om erfelijke ziektes en andere genetische afwijkingen uit te bannen, maar dat bleek iets te rooskleurig gedacht. Een van de grotere belemmeringen voor de CRISPR-methode is het afleveren van het CRISPR-gereedschap met het genetisch materiaal aan de cellen. Nu beweren onderzoekers rond Jesse Owens van de universiteit van Hawaii een veilige en efficiënte manier gevonden te hebben om met aangepaste enzymen, integrases, hele genen te vervangen. Dat is overigens niet voor het eerst. Lees verder

Weer een betere CRISPR-versie gefabriekt (?)

PASSIGE, een verbeterde CRISPR

Dit zou duidelijk moeten maken hoek PASSIGE werkt. Priembewerking installeert nauwkeurig een hechtplaats (attB of attP) van een grote serinerecombinase (LSR) op een doellocus in het genoom. De LSR herkent vervolgens het geïnstalleerde att-motief en voegt het donor-DNA daar in. (afb: David Liu et. al/Nature)

Een overzicht van eePASSIGE. Priembewerking installeert nauwkeurig een hechtplaats (attB of attP) van een grote serinerecom-binase (LSR) op een doellocus in het genoom. De LSR herkent vervolgens het geïnstalleerde att-motief en voegt het donor-DNA daar in.Sedert een dikke tien jaar geleden de CRISPR-techniek van bacteriën geleend werd is er al heel wat gesleuteld aan die methode om het DNA of RNA te veranderen met als doel een nog betere genoom- of RNA-bewerker te krijgen. Nu hebben onderzoekers rond CRSIPRoloog David Liu van het Broadinstituut weer een stap in de richting van de volmaakte CRISPR-methode gezet. Die zou nu in een keer ook grote genen in het genoom kunnen vervangen. Eindelijk zou de methode klaar zijn voor de klinische toepassing, aldus een persbericht van het Broadinstituut. Lees verder

Priembewerking van DNA effectiever gemaakt

Procédé priembewerking

In de priembewerking worden stukjes DNA streng voor streng vervangen door precieze DNA-sequentie (afb: Nature)

Priembewerking is de speciale bewerking van DNA die veiliger is dan de ‘normale’ CRISPR-methode, want accurater en doordat die minder onbedoelde bewerkingen veroorzaakt. Het vervelende is dat die methode ook veel minder effectief is (in minder cellen de reparatie uitvoert) dan de ‘aloude’ CRISPR-methode. Nu lijken onderzoekersters rond Lance Parsons en Britt Adamson van de Princetonuniversiteit daar, hoogstwaarschijnlijk, iets op gevonden te hebben. De ‘sleutel’ lijkt het kleine eiwit La te zijn. Lees verder

Zou Alzheimer met de CRISPR-methode te helen zijn?

Alipoproteïne E

ApoE is een vrij eenvoudig eiwit (afb: WikiMedia Commons)

Het is wel een beetje vreemd. Nog steeds is niet duidelijk waardoor de ziekte van Alzheimer ontstaat en er bestaan (dus) ook geen geneesmiddelen voor die ziekte. Er zijn middelen die de geestelijke achteruitgang iets vertragen, maar ook heftige bijwerkingen kunnen hebben. Nu zijn er onderzoekers die toch het CRISPR-pad willen op gaan. Dat lijkt een beetje op de computerreparatuur die geen idee heeft hoe een dat ding in elkaar steekt, maar die dat toch weer aan de praat wil krijgen. Ga er maar van uit dat zo’n CRISPR-oplossing, zo die er al is, die er de komende jaren nog niet zal zijn. Lees verder

Genetische fouten hartcellen repareren via een prik (?)

Hart

1. Rechter atrium (boezem) 2. Linker atrium (boezem) 3. Bovenste holle ader 4. Aorta 5. Longslagader 6. Vier longaders 7. Mitralisklep 8. Aortaklep 9. Linkerventrikel (kamer) 10. Rechterventrikel (kamer) 11. Onderste holle ader 12. Tricuspidalisklep 13. Pulmonalisklep (afb: WikiMedia Commons)

Het klinkt vrij onaannemelijk maar het nieuws wordt door de serieuze Britse krant the Guardian gebracht, dus dan groeit (voor mij; as) de geloofwaardigheid. Onderzoekers uit het Verenigd Koninkrijk, de VS en Singapore zijn bezig met een methode om via een prik fouten in de genen van hartcellen te repareren. Bij dierproeven zou de aanpak een succes zijn geweest. Lees verder

Genoombewerking richt zich steeds vaker op landbouwgewassen

Procédé priembewerking

In de priembewerking worden stukjes DNA streng voor streng vervangen (afb: Nature)

Ook in dit blog ligt de nadruk bij genoom-bewerking vooral op geneeskundige toepassingen, maar dat betekent niet dat die op andere terreinen niet belangrijk is of kan worden. Als we het wetenschapsblad Nature mogen geloven (en waarom niet?) grijpen steeds meer landbouwbiologen naar die methoden om landbouwgewassen aan te passen, maar dat blijkt niet zonder problemen. Er zijn nog heel wat hobbels te nemen om landbouwgewassen genetisch zo te veranderen dat ze de honger en de ondervoeding in de wereld tot het verleden verbannen (of gaat het daar niet om?; as). Lees verder

Wordt DNA bewerken beter door gebruik hersteltechniek cel?

CRISPR/Cas9-techniek verbeterd

De CRISPR-techniek zou nog niet precies genoeg zijn om mensen te behandelen (afb: Wiki Commons)

Het bewerken van DNA van cellen heeft sinds de introductie van de CRISPR-methode een grote vlucht genomen, in ieder geval in onderzoekslabs, maar DNA-bewerking is allerminst foutloos. Nu denken onderzoeksters een manier gevonden te hebben om met behulp van de kennis van reparatietechnieken van cellen DNA-bewerking nauwkeuriger te maken. Hun nieuwe methode hebben ze Repair-sea genoemd. Lees verder

Taaislijmziekte genezen met CRISPR-methode (in petrischaaltje)

Priembewerking DNA

De priembewerking van DNA in ‘vogelvlucht’. Er zou, onder meer, een extra gids-RNA zijn gebruikt om ervoor te zorgen dat alleen het beoogde stukje DNA wordt vervangen  (afb: Hubrechtsinstituut)

Onderzoekers rond Hans Clevers van het Hubrechtinstituut in Utrecht hebben met behulp van de CRISPR-methode de taalslijmziekte (een, recessief, erfelijke ziekte) genezen door de foute mutaties in het DNA te vervangen door een gezonde code. Het ging hier overigens om een proef in petrischaaltjes en niet met echte patiënten, maar het lijkt een veelbelovende ontwikkelingen voor lijders aan die aandoening. Lees verder

Genetische ’tekstverwerker’ nieuwe ster genoombewerking

Procédé priembewerking

De stukjes DNA worden streng voor streng vervangen (afb: Nature)

De CRISPR-methode heeft het genetisch onderzoek in een paar jaar tijd geheel ondersteboven gegooid. Onderzoekers en het grote publiek hebben allerlei dromen dat die methode de mens kan verlossen van allerlei erfelijke ziektes. Die methode heeft echter nog wel wat vervelende trekjes. Om te beginnen is die niet volmaakt (want voor andere doeleinden door bacteriën in gebruik). Er wordt stevig gewerkt aan het vervolmaken van die techniek en nu komen onderzoekers (weer?) met een verbeterde techniek die de twee strengen niet beide doorknipt (dat geeft aanleiding tot fouten). Daarmee zou een groot deel van de erfelijke ziektes kunnen worden ‘wegsgeschreven’. In het lab is de methode al gebruikt om, onder meer, mutaties te corrigeren die aanleiding geven tot sikkelcelanemie. Lees verder