Nog een mechanisme ontdekt om genactiviteit te regelen

RNA-polymeraser II (bakkersgist)

Het enzym RNA-polymerase II van bakkersgist (~afb: WikiMedia Commons)

Genen bevatten naast informatie over hoe het bijbehorende eiwit er uit moet zien, maar ook over zijn functioneren in de cel. Of een gen actief is of niet en in welke mate, we hebben het dan over genexpressie, wordt net zo nauwkeurig gestuurd als een productielijn in een moderne fabriek. Onderzoekers van, onder meer, het centrum voor genoomsturing (CRG) in Barcelona en het Helmholtzcentrum in München hebben een tot nog toe onbekende stap in die ‘productielijn’ ontdekt, die de activiteit van genen stuurt die belangrijk zijn bij de overleving van kankercellen. Die ontdekking zou weer een tipje van de sluier rond dat duistere fenomeen kanker hebben opgelicht en de mogelijkheid bieden van een nieuwe behandelingsstrategie. Lees verder

Genetisch sleutelen tabaksplant levert 40% meer oogst op

Rubisco

Het fotodynthese-enzym Rubisco (afb: WikiMedia Commons)

Planten leggen zonlicht via fotosynthese vast in energierijke stoffen, maar de meeste voedselgewassen, zoals rijst en tarwe, worden ‘dwarsgezeten’ door een concurrerend proces: fotorespiratie (‘lichtademhaling’). Daarbij worden met behulp van zuurstof ongewenste bijproducten van de fotosynthese omgezet in voor de plant nuttige producten. Dat gaat ten koste van het rendement van de fotosynthese. Onderzoekers van de universiteit van Illinois en van het Amerikaanse ministerie van landbouw hebben een tabaksplant genetisch zo veranderd dat die fotorespiratie efficiënter verloopt. Resultaat een 40% hogere opbrengst. Lees verder

CRISPR ook te gebruiken voor ‘gensturing’

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

De CRISPR/Cas9-methode wordt in het onderzoekslab met wisselend succes gebruikt voor het repareren van genafwijkingen, maar die blijkt meer in haar mars te hebben. Zo heeft een groep onderzoekers die techniek gebruikt om in cellen een cascade aan activiteiten teweeg te brengen in afhankelijkheid van informatie uit de cel zelf. Dat schijnt bedoelt te zijn om afwijkingen ten gevolge van aangeboren ziektes te kunnen corrigeren. Dat fenomeen heeft ook al een naam: voorwaardelijke gensturing. Lees verder

Suiker in DNA-bouwstenen zou spontaan in ruimte ontstaan

De gaswolk Arendnevel

De Arendnevel ligt zo’n 6500 lichtjaar van ons vandaan en zou een ‘geboorteplaats’ kunnen zijn van 2-desoxyribose. (afb: ESA)

2-desoxyribose is een suiker en onderdeel van de bouwstenen van DNA en verantwoordelijk voor de D in DNA. Onderzoekers ontdekten dat onder omstandigheden die heersen bij het ontstaan van nieuwe sterren spontaan 2-desoxyribose ontstaat. Lees verder

‘Politie-eiwit’ houdt afweersysteem in toom

JunB en het afweersysteem

De transcriptiefactor JunB heeft een temperend effect op het afweersysteem (afb: OIST)

Ik heb hier al vaker mijn bewondering uitgesproken over het wonder van het afweerssysteem. Ik geef het je maar te doen een systeem te beschermen, dat overigens (huid, longen e.d.) wijd open staat voor de wereld en haar bedreigingen. Niet elke bacterie is een vijand, integendeel soms. Hoe slaagt dat systeem er in niet keer op keer de fout in te gaan? Daarbij speelt een eiwit, een zogeheten transcriptiefactor, een belangrijke rol in, denken onderzoekers in Japan ontdekt te hebben (tenminste bij muisjes). Lees verder

Gezwellen bij ratten die genmaïs aten

De proefratten van Gilles-Eric Séralini[ uit het (teruggetrokken) onderzoeksartikel

Een aantal jaren geleden constateerden Franse onderzoekers Gilles-Éric Séralini bij ratten die werden gevoerd met genetische gemodificeerde maïs grote gezwellen. In nieuw onderzoek met het genetisch gemodificeerde MON 810 en NK603 (twee soorten genmaïs) en met ongenodificeerde maïs konden die resultaten niet gereproduceerd worden. Lever, nieren en het voortplantingssysteem van de ratten gaven ook geen veranderingen te zien bij de ratten die genmaïs aten. Overigens was dat bewuste artikel al teruggetrokken. Lees verder

Nauwkeurigheid CRISPR/Cas9 zou voldoen aan simpele regels

CRISPR/Cas9 niet zo onvoorspelbaar als gedacht

De CRISPR/Cas9-methode blijkt volgens simpele regels betrouwbaar te werken (afb: Francis Crickinstituut)

Medewerkers van het Francis Crick-instituut in Engeland zeggen ontdekt te hebben dat met simpele regels is te bepalen hoe nauwkeurig CRISPR/Cas9 (de genschaar) te werk gaat bij het bewerken van DNA. Rond die genschaar heerst veel optimisme, maar de schaar knipt ook vaak op plekken in het DNA waar het niet bedoeld is. Met die regels zouden de veiligheid en doelmatigheid van de CRISPR/Cas9-methode kunnen worden opgekrikt, denken de onderzoekers. Lees verder

Rijst ‘ongeslachtelijk’ gemaakt

Rijsthalmen

Oryza oftewel rijst

In tegenstelling tot nogal wat andere planten plant rijst zich alleen geslachtelijk voort. Dat hebben onderzoekers nu veranderd door het rijstgenoom te veranderen. Daardoor krijg je jonge plantjes die genetische gezien een exacte kopie zijn van de ouderplant. Dat schijnt interessant te zijn voor het kweken van hybriden door kruising. Ook andere voedingsgewassen zouden seksloos gemaakt kunnen worden. Lees verder

Herstel beschadigde zenuwen hangt op een paar genen (?)

ruggenmerg

Doorsnede van het ruggenmerg (afb: gezondheidsuniversiteit.nl)

Het fenomeen leven is een wonder maar daarmee (?) ook een groot raadsel. Al zeker vijftien, twintig jaar geleden vroeg ik aan onderzoekers die manieren zochten om beschadigd zenuwweefsel te herstellen, waarom ons lichaam weigert dat te doen. Waarom herstelt een snee in je vinger zich probleemloos (inclusief de zenuwen daarin), maar niet in de hersens en het ruggenmerg? De onderzoekers hadden geen flauw idee. Kennelijk was nog steeds niet duidelijk hoe dat ‘weigeringsproces’ in elkaar steekt, want nu lees ik dat onderzoekers denken dat het herstel van beschadigde zenuwbanen in het centrale zenuwstelsel zou hangen op het deactiveren van een paar genen. Lees verder

Synthetische biologie wordt ‘geautomatiseerd’

DNA-wenteltrapVoor veel mensen is synthetische biologie al een brug te ver is en is het fenomeen automatisering in nevelen gehuld, maar nu blijken die twee verschijnselen ook nog eens combineerbaar. Synthetische biologie is gericht op het scheppen van kunstmatig ‘leven’, al hoef je dat ‘leven’ hier niet altijd al te letterlijk op te vatten. Je kunt ook bioachtige systemen stoffen laten maken of functies geven die in de natuur niet bestaan. Daarbij kunnen automatisering in de vorm van computerondersteunde ontwerptechnieken helpen. En die fusie, of waarschijnlijk kun je beter van symbiose spreken, doet zich steeds vaker voor. Daarbij wordt regelmatig leentjebuur gespeeld bij de elektronica. Lees verder