DNA-versnipperaar gaat verder dan CRISPR/Cas9-schaar

Cas3 versnippert lange delen DNA

Het ‘recept’ voor de CRISPR/Cas3-aanpak (afb: Zhang Lab)

Als we het over de CRISPR-methode hebben dan het hebben we het over de ‘genschaar’ Cas9, die stukken uit DNA knipt, maar de CRISPR-methode kent meer genscharen. Nu schijnen onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Michigan een andere bacteriële genschaar ontdekt te hebben die lange stukken DNA opzoekt, wegknipt en versnippert: type I CRISPR/Cas3. Dat biedt nieuwe mogelijkheden voor genoombewerking, denken ze, maar ook voor de bestudering van het niet-coderende deel van DNA (98%). Lees verder

Immunotherapie verdrijft hiv-besmetting volledig

Aangepaste dendrietcellen helpen hiv uit zijn schuilplaats te verdrijven

MDC1 (blauw) en T-helpercellen (geel) (afb: univ van Pittsburgh)

Hiv is allang niet meer de kleine onzichtbare moordenaar. Hiv-besmetting is niet langer synoniem voor een vreselijke dood, maar het blijkt nog steeds lastig het hi-virus radicaal uit een lichaam te verwijderen. Het virus lijkt een manier (gevonden?) te hebben om onder te duiken en weer boven water te komen als het de gastheer wat slechter vergaat zoals het koortslipvirus (herpes). Nu schijnen onderzoekers in de VS een immuuntherapie te hebben ontwikkeld die radicaal zou afrekenen met dat hardnekkige virus; met behulp van een (ander) virus… Vooralsnog moet deze behandelingswijze nog door de (strenge) ‘ballotage’ van de klinische proeven. Lees verder

Geen 1-aprilgrap: bacteriegenoom uit de computer

Caulobacter crescentus

Caulobacter crescentus

Ik ga er maar even van uit dat een serieus Duits blad als bdw geen grappen maakt (ik heb er tenminste nooit een in gelezen de afgelopen 20, 25 jaar). Dit nieuws zat er natuurlijk aan te komen. Al eerder is een bacteriegenoom, met wat ‘versierselen’, in zijn geheel gesynthetiseerd, maar toen ging het om een (lichte afwijking van een) bestaand bacteriegenoom. Nu hebben onderzoekers een bacteriegenoom drastisch ingekort en aangepast. Het grootste deel van de genen werkt. Wat nu, Pietje Cru? Lees verder

Synthetisch organel bouwt vreemde eiwitten

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

Voor het eerst zouden onderzoekers een (onnatuurlijk) organel, cellichaampje, hebben gebouwd dat in staat is eiwitten te bouwen die bestaan uit natuurlijke maar ook onnatuurlijke eiwitten. Dat cellichaampje bleek, en dat is natuurlijk de crux, ook nog te functioneren in levende zoogdiercellen. Daarmee denken de onderzoekers van, onder meer, het Europese lab voor moleculaire biologie beter in staat te zijn de functies in een cel te bestuderen, maar ook te sturen. Lees verder

Gekweekte bloedvaten voor dialysepatiënten e.a.

Kweek lege bloedvaten

Als de bloedvaten werden geïmplanteerd bevatten ze geen levende cellen alleen een eiwitstructuur (afb: Humacyte)

In het lab gekweekte, lege ‘bloedvaten’ zijn met succes geïmplanteerd. Die vulden zich in het lichaam met bloedvatcellen van de patiënt zelf en waren uiteindelijk niet van echt te onderscheiden. Heather Prichard van het Amerikaanse bedrijf Humacyte (-Mensencel) en haar (universitaire) collega’s kweekten die lege bloedvaten uitgaande van gladde spiercellen die in (slag)aderen voorkomen, maar die voor implantatie werden verwijderd. Lees verder

Nieuwe beeldtechniek gebruikt voor schifting stamcellen

Stamcellen geselecteerd met nieuwe microscooptechniek

De faseverdelingstechniek (PD) zou scherpere plaatjes opleveren dan de DIC-techniek. De e in ePD staat voor geëxtraheerd en geeft een 3d-beeld in valse kleuren (afb: univ. van Tsukuba)

Sedert een techniek is ontwikkeld om uit rijpe cellen pluripotente stamcellen te maken is stamceltherapie een stuk ‘makkelijker’ geworden, maar de ene pluripotente stamcel is de andere niet. Onderzoekers van de universiteit van Tsukuba (Jap) hebben een microscooptechniek ontwikkeld om veelbelovende cellen te scheiden van de minder bruikbare cellen. ‘Potente’ pluripotente stamcellen schijnen weinig mitochondriën te hebben en dat kun je zien met een wat de onderzoekers de faseverdelingstechniek noemen. Lees verder

Hersens maken wel/geen nieuwe hersencellen aan

Hersens maken wel/niet nieuwe hersencellen aan

Onrijpe hersencellen (rood) in het hersenweefsel van een 68-jarige (afb: Llorenslab)

Het wordt een beetje langdradig. De laatste jaren verschijnen er regelmatig artikelen die beweren dat volwassen hersens geen of juist wel nieuwe hersencellen aanmaken. Nu beweren onderzoekers weer dat de hersens ook na de middelbare leeftijd nog verse hersencellen aanmaken. De verwarring zou zijn geschapen door ongeschikte onderzoeksmethoden. De aangevallene is niet overtuigd. Lees verder

Hoe weten cellen wat ze moeten worden?

Fruitvliegjes

Fruitvliegjes

In 1891 sneed de Duitse bioloog Hans Driesch een tweecellige embryo van een zee-egel in tweeën. Elke halve embryo ontwikkelde zich weer tot een volledig larve, zij het wat kleiner dan normaal. Kennelijk weten de cellen wat ze moeten doen om tot een volledig exemplaar uit te groeien, maar hoe flikken ze ‘m dat? In die fase was de blauwdruk kennelijk nog niet gemaakt. Driesch is er niet uit gekomen en heeft de wetenschap in zijn frustratie gelaten voor wat die was, maar onderzoekers proberen er nu toch een vinger achter te krijgen. Het is nog steeds veel gissen en nog meer missen. Lees verder

Genexpressie bestuderen zonder cellen (?)

Genexperessie bestuderen zonder cellen

Sebastian Maerkl (afb: EPFL)

Cellen worden geregeerd door de epigenetica: het patroon van genen die al of niet actief zijn. Welke mechanismen daarbij een rol spelen is wel zo’n beetje duidelijk, maar hoe die genexpressie wordt aangestuurd en hoe die mechanismen werking is allebehalve duidelijk. Onderzoekers van polytechnische hogeschool in Lausanne (Zwi) hebben een methode ontwikkeld om genexpressie te bestuderen (en te voorspellen) zonder dat daar cellen bij worden bestudeerd. Ze bouwden ook een biologische ‘logische poort’ , bedoeld om celfuncties te veranderen, met behulp van synthetische transcriptiefactoren. Lees verder

Het lijkt er op dat cellen een ‘geheugen’ hebben

Celgeheugen

Het celgeheugen zou ook weer gebruikt kunnen worden om de weg terug af te leggen (?) (afb: Molecular Cell)

Het lijkt er op op dat cellen hun eigen geschiedenis kennen. In hun DNA zou staan geschreven van welke embryocellen ze afstammen (waar beginnen we dan te ’tellen’?; as). Cellen zouden zelfs in staat zijn de omgekeerde weg af te leggen door genen in te schakelen die actief waren in de foetale fase. Geloof het of niet. Lees verder