Onderzoekers maken kunstmatige organellen

kunstmatige organellen

Intrinsiek wanordelijke eiwitten (groen) klonteren samen in cellen om kunstmatige organellen te vormen (afb: Michael Dzuricky)

Onderzoekers over de hele wereld zijn al jaren bezig om synthetische cellen te maken, maar heel veel verder dan wat primitieve dingetjes zijn ze nog niet gekomen en dat is ook geen wonder gezien de immense complexiteit van cellen, voor eukaryote. Onderzoekers van de Amerikaanse Dukeuniversiteit hebben een methode bedacht om de fasescheiding van bepaalde eiwitten te beheersen, waardoor ze in staat waren om membraanloze organellen (cellichaampjes) te fabriceren. Dat zou mogelijkheden openen om celfuncties te beïnvloeden of zelfs een cel dingen te laten doen die die nog niet eerder gedaan heeft. Lees verder

RNA draait ook aan de knoppen van onze genen

RNA-bindende eiwitten

De technieken die gebruikt werden om de RNA-bindende eiwtten te karakteriseren (afb: Nature)

Het is al vaker verteld: menselijk DNA heeft zo’n 20 000 genen en de andere 98% zou troep zijn (dacht men ooit). Steeds duidelijker wordt dat dat flauwekul is. In het grootschalige project ENCODE (Encyclopedie voor DNA-elementen) houden honderden onderzoekers zich bezig met het opvullen van de ‘lege’ plekken op het genoom. Zo hebben ze inmiddels vele plekken geïdentificeerd waar bepaalde regeleiwitten, de helpen met het in- of uitschakelen van genen, binden aan het DNA.  Nieuw onderzoek binnen dat project heeft nou andere plaatsen op DNA ‘blootgelegd’ die coderen voor RNA. Die RNA-moleculen coderen niet voor eiwitten (zoals boodschapper-RNA) maar spelen zeer waarschijnlijk een rol in de genexpressie (welke genen zijn actief en in welke mate en welke niet). Lees verder

DNA-druppels raken ‘van de kook’

DNA-druppels

DNA-druppels ( afb: Tokio Tech)

Biomoleculen zoals DNA en eiwitten kunnen binden aan elkaar en ‘druppels’ vormen die wel wat weg hebben van oliedruppels. De celdruppels reageren met andere componenten om een cel aan de gang te houden. Onderzoekers bekeken wat die ‘DNA-druppels’ deden als ze geconfronteerd werden met een DNA-splitsend enzym. Die druppels bleken te gaan borrelen als kokend water of te krimpen. Lees verder

Antivirusmethode tegen herpes belofte bredere aanpak (?)

Antiherpesvirusmiddel

Het geneesmiddel verlaagt de druk in het virus en maakt het daarmee ineffectief. Rechts herspesvirussen (groen) in een celkern (afb: univ. van Lund)

Een nieuw ontwikkelde methode om herpesvirusinfecties te bestrijden is mogelijk een basis breedspectrummiddel dat in staat is meerdere virussen te bestrijden. Het middel verandert de eigenschappen van het virusdeeltje en richt zich niet op virale eiwitten. Volgens deze methode zouden twee verbindingen het virus binnendringen en voorkomen dat het virusgenoom de cel verlaat om zijn egoïstische vernietigende werk te doen door de cel lek te prikken zonder die te beschadigen. Herpesvirussen zouden daartegen geen resistentie tegen kunnen ontwikkelen. Dat klinkt als de ideale oplossing (maar is het dat ook?). Lees verder

Cosmo is na CRISPR-ingreep twee keer stier

CRISPR-Cosmo met zijn moeder

CRISPR-Cosmo met moeder 3113 (afb: UC Davis)

Half april werd in een koeienstal van de universiteit van Californië in Davis (UCD) een stierkalfje gehaald (met kettingen). Het bijzondere was dat het stiertje zijn leven als stierembryo was begonnen, maar door een genetisch ingreep met de CRISPR-methode een extra SRY-gen had meegekregen op het zeventiende chromosoom, dat normaal gesproken op het Y-chromsoom huist en het individu tot man maakt. Bij geboorte bleek de koe een stier (Cosmo) te zijn (want zonder CRISPR ook zou zijn gebeurd. Lees verder

Weer een basebewerker genoom ontwikkeld: van C naar G

Stukje DNA-trap

De basen zijn de vier gekleurde staafjes (geel, groen, blauw en oranje) die de treden van de DNA-wenteltrap lijken

Het lijkt wel of basebewerkers de nieuwe mode zijn in CRISPR-land. Hadden we een paar dagen geleden het verhaal over een basebewerker die cytosine (C) omzette in thymine (T), nu hebben een basebewerker in de aanbieding die cytosine vervangt door guanine (G) getooid met de wat fantasieloze naam CGBE1. Voordeel van die basebewerkers zou zijn dat ze minder last hebben van onbedoelde mutaties. Lees verder

CAR-T zou met succes tegen lymfeklierkanker zijn ingezet

Hodgkinlymfoom

Een röntgenopname van een Hodgkinpatiënt (afb: hematologiegroningen.nl)

De CAR-T-technologie, een vorm van immuuntherapie, zou voor het eerst met succes zijn ingezet tegen Hodgkinlymfoon, een vorm van lymfeklierkanker. Overigens was die klinische proef in eerste instantie vooral bedoeld om de veiligheid ervan te testen. Lees verder

Witte bloedcellen nodig voor hersenontwikkeling (muisjes)

T-helpercellen in muizenhersens

De T-helpercellen in muizenhersens. De gliacellen zijn wit (afb: James Dooley, Brabahaminstituut)

Of er afweercellen, witte bloedlichaampjes, in de hersens aanwezig zijn is lang een punt van wetenschappelijke discussie geweest. En als dat zo is, wat doen die daar dan? Nu lijkt het er op dat onderzoekers uit het VK en Leuven gespecialiseerde witte bloedlichaampjes in de hersens van muisjes en mensen hebben gevonden. Volgens hen zijn die in ieder geval bij muisjes wezenlijk voor de normale ontwikkeling van de hersens. Lees verder

Bloedtest zou in staat zijn vroegtijdig kanker te ontdekken

DNA-methylering

Door methylering van DNA (in feite de base cytosine, de C in het DNA-alfabet) wordt het aflezen van het bijbehorende gen onmogelijk

Onderzoekers in China hebben een test ontwikkeld waarmee op basis van het daarin ontdekte DNA (of eigenlijk de methylering daarvan) vroegtijdig kanker kan worden ontdekt, nog voor de symptomen van de ziekte zich voordoen. Succes bij de bestrijding van de ziekte wordt, normaal gesproken, groter naarmate die eerder ontdekt wordt. Lees verder

Vierstrengig DNA in mensencellen aangetoond

DNA-wenteltrap

Een stukje DNA, maar zit het wel zo in elkaar? (afb: LUM)

Normaal bestaat DNA uit een gepaarde, dubbele streng: de befaamde dubbele helix. Onderzoekers hebben nu echter ook vierstrengig DNA aangetroffen in cellen van geheel gezonde mensen. Moeten we ons beeld van DNA aanpassen? Lees verder