Onderzoekers van de koning Abdoeluniversiteit voor wetenschap en technolgie (KAUST) hebben een nieuwe genoombewerkingstechniek ontwikkeld, PNP gedoopt, die gebruik maakt van kleiner ‘gereedschap’ dan de inmiddels welbekende CRISPR-methode. De omvang van het benodigde ‘gereedschap’, met name de genschaar Cas, zou de mogelijkheden van de CRISPR-methode beperken. Uiteindelijk moet zo’n CRISPR-pakket de celkern binnen kunnen komen om het genoom te kunnen bewerken. De PNP-methode zou ook minder onbedoelde fouten maken dan CRISPR, maar dat zal nog wel in de praktijk moeten worden bewezen. Lees verder
Van eenvijfde van onze genen is onbekend waarvoor ze dienen
Het genoom van de mens zou in 2003 helemaal zijn uitgespeld, waarmee de blauwdruk van ons leven zou zijn geopenbaard, maar twintig jaar later weten we nog altijd van eenvijfde van de rond 20 000 genen niet waar ze voor dienen. Bovendien is van een groot deel van ons genoom, zo’n 95%, troep-DNA, waarvan niet (goed0 bekend is wat dat doet. Nu blijkt dat die troep zo nutteloos niet is. Onderzoekers noemen troep-DNA nu het onnoom (eigenlijk unknome). Hoe meer het genoom bestudeerd wordt hoe minder je ervan lijkt te kunnen begrijpen. Lees verder
Cellen produceren insuline op (elektrisch) commando
Onderzoekers hebben menselijke cellen genetisch zo veranderd dat ze insuline produceren als ze ‘onder stroom’ worden gezet. Ze denken dat de cellen kunnen worden ingezet bij typeI-diabetespatiënten, maar zover is het voorlopig niet.
Lees verder
Maagdelijke geboorte van fruitvliegjes
Voor het eerst zouden onderzoeksters, onder aanvoering van Alexis Sperling van de universiteit van Cambridge (VK), bij fruitvliegjes een maagdelijke geboorte hebben bewerkstelligd door een genetische ingreep. Op zich is de maagdelijke geboorte, dus zonder inbreng van de mannetjes, niet heel ongewoon. Zelfs ‘hogere’ dieren als haaien en krokodillen kunnen onder bepaalde omstandigheden nageslacht voortbrengen zonder dat daar een mannetje aan te pas is gekomen (parthenogenese).
Synthetisch eiwit zou celdoodgenen bij kankercellen weer aanzetten
Al vele jaren zijn kankeronder-zoekers naar dé oplossing voor kanker, maar tot op heden blijft het martelen. Nu denken onderzoeker Gerald Crabtree van de Stanforduniversiteit in Californië en zijn collega’s de oplossing gevonden te hebben in een synthetisch eiwit (eigenlijk een combinatie van eiwitten), die de genen die kankercellen de celdood insturen weer aanzetten. Dat zou bij zeker de helft van de kankers werken. Of dat ook echt zo is zal de praktijk moeten uitwijzen. Lees verder
Embryoachtige structuren gekweekt plus baarmoederweefsel
Om ethische redenen is min of meer afgesproken dat onderzoekers niet verder gaan dan een embryo van 14 dagen. Dat betekent dat een belangrijke fase in de ontwikkeling van een (menselijk) embryo niet bestudeerd kan worden, de gastrulatie (die vindt 17 tot 21 dagen na de bevruchting plaats). Uitgaand van stamcellen (en dus niet van ei- en zaadcellen) zijn wel gastrula-achtige structuren gekweekt, maar zonder buitenembryonaal weefsel de vruchtzak en dooierzak. Nu zouden onderzoekers daar wel in geslaagd zijn. Lees verder
Ook een CRISPR-achtig systeem in eukaryote cellen ontdekt: Fanzor
Nature heeft een ‘haastuitgave’ doen verschijnen van een artikel over een ‘genschaar’ (een endonuclease) die gevonden is in eukaryote cellen zoals die van schimmels, planten en dieren. Het zogeheten Fanzorsysteem (heeft iets met Fz-eiwitten te maken: frizzled (gekroesd) class receptors) zou niet zo effectief zijn als de bekende CRISPR-genscharen als Cas9 of Cas-12 maar zou nauwkeuriger zijn, dat wil zeggen minder onbedoelde genveranderingen veroorzaken; een groot manco van de CRISPR-methode. Bovendien zou de Fanzorschaar en hulpmiddelen makkelijker af te leveren zijn aan de cellen. Waarom Nature zo’n haast had met publicatie is (mij=as) niet bekend. Lees verder
Ki zou bij CRISPR-methode precisie bewerking RNA kunnen verbeteren
Als iedereen kunstmatige intelligentie (ki) gebruikt kunnen genoom-bewerkers, die toch een hele vooruitstrevende tak van de wetenschap bedrijven, niet achterblijven. De onderzoekers combineerden de twee om de genactiviteit op verschillende manieren te sturen. Het ki-systeem gaf de aanwijzingen voor het gids-RNA dat de ‘schaar’ voor RNA-bewerking, Cas13d, de weg moet wijzen. Deze gecombineerde technieken zouden kunnen resulteren in nieuwe CRISPR-therapieën, hopen de onderzoekers. Lees verder
Mogelijk dat basebewerking werkt tegen sikkelcelanemie
Het lijkt er op dat de basebewerking van het DNA van sikkelcelanemie– en beta-thalassemie-patiënten een manier zou kunnen worden om die ziekte succesvol te bestrijden. Het bleek dat de toepassing van die techniek die zich bepaalt op het vervangen van een enkele DNA-base de hemoglobine-expressie van foetuscellen verkregen uit cellen van die patiënten verhoogde. Dat zou een gunstiger resultaat hebben opgeleverd dan het gebruik van de genschaar Cas9 om het genoom te bewerken in menselijke bloedstamcellen. Lees verder