Embryo’s gekweekt zonder geslachtscellen

Embryo gekweekt zonder geslachtscellen

Twee wat de onderzoekers ‘blastoïden’ noemen, de embryostuctuur. Groen zijn de trofoblastische stamcellen die zich tot placenta ontwikkelen en rood de embryonale stamcellen (afb: Nicolas Rivron)

Uit placentacellen (of eigenlijk trofoplastische stamcellen) en embryonale stamcellen van muisjes hebben onderzoekers rond Nicolas Rivron van de universiteit van Utrecht een embryoachtig organisme gekweekt. De ‘protoembryo’ zou meer klaarheid moeten geven over de eerste dagen van de zwangerschap, maar tegelijkertijd  zullen wenkbrauwen zich fronzen. Je zou je kunnen voorstellen dat op een dag dieren maar ook mensen uit de fabriek komen. Lees verder

Een dag vasten herstelt regeneratievermogen stamcellen

Vasten vergroot het herstelvermogen van darmstamcellen

Vetstofwisseling vergroot de functionaliteit van darmstamcellen van zowel jonge als oudere muisjes (afb: Cell)

Als mensen ouder worden dan gaat het regeneratievermogen van de darmstamcellen achteruit en daardoor wordt het lastiger om allerlei schade aan het spijsverteringskanaal te repareren. Dat vermogen kan weer worden hersteld door slechts een etmaal te vasten, stellen MIT-onderzoekers; althans, bij muisjes werkte dat (zowel jonge als oude).
Lees verder

Onderzoekers werken aan viruswerende cellen

George Church, de 'aartsvader' van de synthetische biologie

George Church, de ‘aartsvader’ van de synthetische biologie (afb: Harvard)

In 2016 startte het Genoomproject-schrijf (GP-write), met oorspronkelijk nog de H van Human (menselijk) erbij. Dat beoogde het van nul af aan opbouwen van hele (menselijke) genomen. Vooralsnog was dat een beetje al te ambitieus. Ook was er argwaan over mensen die uit het lab zouden komen. Onlangs hebben de oprichters hun ambities ietwat bijgesteld. Op een bijeenkomst in Boston maakten ze bekend om viruswerende cellen te gaan ontwikkelen. Dat zal nog een hele klus worden (als dat al lukt).
Lees verder

Rode bloedcellen van bloedgroepkenmerken ontdaan

Van bloedgroephkenmerken ontdane rode bloedcellen

De van bloedgroepkenmerken ontdane rode bloedlichaampjes (rechts) zouden breed inzetbaar moeten zijn (afb: Ashley Toye, univ. van Bristol)

Bloedtransfusies problemen veroorzaken als de bloedgroepen van patiënt en donor ‘botsen’. Onderzoekers van de universiteit van Bristol hebben met behulp van de inmiddels welbekende genbewerkingstechniek CRISPR/Cas9 rode bloedlichaampjes gemaakt die ontdaan zijn van bloedgroepeiwitten en dus breed kunnen worden ingezet zonder dat er afweerreacties optreden. Lees verder

Rijping stamcellen flexibeler dan gedacht

Zebravisembryo van 28 uur

Zebravisembryo na 28 uur (afb: univ. van Bazel)

Stamcellen van een embryo ontwikkelen zich gaandeweg  tot een keur aan cellen. Onderzoekers van de universiteit van Bazel hebben bij zebravisembryo’s  die ontwikkeling van zo’n 40 000 cellen eens nauwkeuriger gevolgd. Het blijkt dat bij de rijping stamcellen wel eens een andere ‘afslag’ nemen en zich, bijvoorbeeld, niet tot hartcel ontwikkelen, maar tot hersencel. Lees verder

Wetenschappers willen genoom van 1,5 mln eukaryoten uitlezen

BioGenoomProject

Gene Robinson, een van de initiatiefnemers (afb: univ. van Illinois)

Wetenschappers hebben voorstellen gedaan om de genomen van alle bekende eukaryoten (organismen waarvan de cellen een kern bevatten, zoals de mens maar ook planten) uit te lezen. Het zou dan gaan om zo’n 1,5 miljoen levensvormen. Op het ogenblik is nog maar van 0,2% van de bekende eukaryoten het genoom bekend. Lees verder

Op sommige punten zit DNA in de knoop: i-motif

i-motif, DNA in de knoop

Een kunstenaarsimpressie van de antilichaamachtige moleculen (de Y’s) waarmee de i-motifstructuur in levende cellen werd aangetoond (afb: Chris Hammang)

DNA schijnt niet uitsluitend als dubbele wenteltrap in de kern te zijn opgesloten maar ook in een soort knoopstructuur, zo ontdekten Australische onderzoekers met behulp van brokstukken van antilichamen. Dat i-motif (vrij naar Apple?) is nooit eerder in levende cellen waargenomen. Er was al bekend dat korte stukjes DNA een andere vorm hebben, tenminste in het lab. Onderzoekers denken dat die afwijkende vorm een belangrijke rol spelen bij het aflezen van de DNA . Lees verder

Stamcellen van ouderen net zo bruikbaar als van embryo’s

Shinja Yamanaka, de 'vader' van de pluripotente stamcel

Shinja Yamanaka, de ‘vader’ van de pluripotente stamcel

De leeftijd van de donor schijnt geen invloed te hebben op de effectiviteit van geïnduceerde pluripotente stamcellen die worden ‘gewonnen’ uit gerijpte cellen, vaak huidcellen. Niet alleen zijn de verouderingsverschijnselen van de gerijpte cellen verdwenen in de pluripotente stamcellen, maar het maakt ook niet uit of de celdonor jong of oud is als het gaat om de differentiëring in gerijpte cellen met een specifieke functie. Pluripotente stamcellen zouden een volwaardig alternatief zijn voor embryonale stamcellen, of eigenlijk kunnen zijn, want er valt nog meer uit te zoeken. Lees verder

Combi-beeldtechniek ziet cellen in levende wezens

Het lijkt er op dat met allerlei vernuftige aanpassingen er microscopische technieken worden ontwikkeld die het celleven in volle werking in beeld kunnen brengen. Door twee beeldtechnieken te combineren zijn onderzoekers er in geslaagd het doen en laten van afweercellen in het middenoor van embryo’s van zebravisjes in volle actie vast te leggen in een filmpje. Lees verder

CRISPR zou minder fouten maken met synthetisch gids-RNA

Onderzoekers ontwikkelen effectief synthetisch gidsmolecuul vaan CRISPR-techniek

Basil Hubbard (afb: univ. van Alberta)

Onderzoekers van de universiteit van Alberta (Can) stellen dat ze het aantal fouten dat de CRISPR-techniek maakt bij het repareren van gendefecten aanzienlijk hebben verlaagd door gebruik te maken van  een synthetisch gids-RNA-molecuul (BNA gedoopt). De van bacteriën geleende CRISPR-techniek is al vrij nauwkeurig, maar het aandeel van onbedoelde genveranderingen zou nog altijd in de orde van 1% zijn. Dat kan behoorlijk problematisch worden als je bedenkt dat een mensenlichaam bestaat uit biljoenen cellen. De onderzoekers stellen dat met BNA als gids-molecuul het foutenpercentage met (maximaal) een factor 10 000 omlaag kan worden gebracht. Lees verder