Chinezen repareren puntmutaties in embryocellen

CRISPR/Cas9 aan het werk met DNA

Het CRISPR/Cas9-complex aan het werk aan DNA (rood) (afb: univ. van Californië)

Terwijl elders op de wereld nog met veel huiver wordt gekeken naar het bewerken van het genoom van (mens)embryo’s,  lijken de Chinezen daar wat minder moeite mee te hebben. Chinese onderzoeker waren de eersten om met behulp van  de, inmiddels onvermijdelijke, CRISPR-techniek om het genoom van apen te veranderen en van, niet-levensvatbare, menselijke embryo’s en ook om genetisch bewerkte cellen in mensen te gebruiken ter bestrijding van kanker. Nu zijn ze ook de eersten om een geavanceerde CRISPR-techniek te gebruiken om puntmutaties te repareren ter grootte van een base (de bouwsteen van DNA en dus de genen) in levensvatbare menselijke embryo’sLees verder

Protocellen gemaakt die in water dansen

Kunstmatige cel die danst

De dansende protocel (afb: Stephen Mann)

Het is een beginnetje. Onderzoekers van de universiteit van Bristol (GB) hebben kunstmatige (proto)cellen gemaakt die, afhankelijk van de chemische activiteit in de cel, in water (of een andere vloeistof) kunnen stijgen of dalen. “Ons doel is nieuwe protobiologische systemen te ontwikkelen op microschaal met ‘levensechte’ eigenschappen”, zegt onderzoeker Stephen Mann. Lees verder

Blinde muisjes zien weer met geherprogrammeerde gliacellen

Netvlies

Het netvlies is nog knap ingewikkeld en bestaat uit zo’n tien lagen

Muisjes met aangeboren blindheid (?) konden zien door zogeheten Müllergliacellen in het oog te herprogrammeren tot lichtgevoelige staafjes (cellen). Deze benadering zou mogelijk ook kunnen helpen tegen andere oogaandoeningen zoals netvliesveroudering, denken de onderzoekers. Lees verder

Nieuwe genencircuits vooraf ’testen’ op het rekentuig

Rekenmodel voorspelt uitkomst synthetische genencircuit

Wat weet de computer van het leven? (afb: Synthetic biology)

Synthetische biologie is het naar je hand zetten van het systeem dat we leven noemen. Dat is geen sinecure. Dat ingewikkelde systeem heeft er een tijdje over gedaan om te worden wat het nu is. Van nog al te veel aspecten daarvan weten we nog maar bitter weinig af. We prutsen aan een machine waar we maar een krakkemikkige handleiding van hebben. Onderzoekers in de VS denken de oplossing gevonden te hebben: in silicio. Laten we onze bedenksels eerst uitproberen op de computer alvorens in het echt te gaan knutselen, is hun idee. Voor het goede begrip: vooralsnog denken ze daarbij aan het genetisch ‘dresseren’ van micro-organismen. Lees verder

‘Herrezen’ gen maakt olifanten (bijna) immuun voor kanker

Olifanten en kankerEen tijdens de evolutie ‘herrezen’ gen (LIF6) maakt olifanten (bijna) ongevoelig voor kanker. Dat is best bijzonder voor een dier dat zo groot is (veel cellen)  en zo oud kan worden. LIF6 zorgt ervoor dat beschadigde cellen afsterven nog voor de ziekte een kans krijgt. Onderzoekers denken nu te weten hoe het zit. Eerder werd gemeld dat die ‘kankerimmuniteit’ te maken heeft met het aantal exemplaren van het p53-gen dat olifanten zouden hebben. Lees verder

Placenta in lab gekweekt voor studiedoeleinden

Kunstmatige moederkoek of placenta

Moederkoek: een noodzakelijke barrière tussen moeder en vrucht (afb: WikiMedia Commons)

Meestal worden pogingen gedaan menselijke organen te kweken met het idee dat je (ooit) een, zeg nieuwe lever kan bestellen of nieuwe longen. De placenta die onderzoekers van de TU in Wenen hebben gefabriekt is in de eerste plaats bedoeld als studiemateriaal. De onderzoekers willen graag weten hoe die moederkoek werkt: een placenta op een chip. Lees verder

Hoe krachtig en precies is de CRISPR-techniek?

Hoe voorspelbaar is CRISPR?

Gerepareerd met behulp van CRISPR en het modergen (afb: Nature)

De genschaartechniek CRISPR heeft bij veel mensen de hoop gewekt dat we op een dag korte metten kunnen maken met (aangeboren) genetische afwijkingen. De grote vraag is nog steeds of CRISPR echt zo effectief en veilig is als wel wordt gesuggereerd. Die discussie is nog niet afgerond, maar onderzoekers staan al te popelen om de techniek bij mensen (embryo’s) te gebruiken. Vorig jaar beweerden onderzoekers dat ze met behulp van de CRISPR-schaar embryo’s hadden verlost van een ziekmakende mutatie, maar daar werd breed aan getwijfeld en er rezen ook ethische vragen. Nu hebben de onderzoekers nieuw materiaal aangeleverd dat hun bewering moet staven. Lees verder

Varkens krijgen ‘nieuwe’ kweeklongen

longkweekreactor

Dit plaatje, niet afkomstig uit Texas geeft aan hoe een varkenslong wordt ontceld. Eerst wordt de long in een reactor geplaatst (A). De long wordt in zes uur ontceld (B). De structuur van het ontcelde orgaan (D) in vergelijking met de oorspronkelijke histologie toont dat zowel de cellen van de longen als bloedvaten zijn verwijderd, terwijl de matrixarchitectuur intact is gebleven (afb: Bioresearch open Access).

Amerikaanse onderzoekers zouden longen van varkens hebben gekweekt en die hebben geïmplanteerd bij vier volwassen varkens. Overigens werden daarvoor wel de oorspronkelijke longen van de varkens verwijderd en gebruikt als ‘bouwskelet’. Het onderzoek zou een opstap kunnen zijn naar het kweken en transplanteren van menselijk(e) longweefsel/longen.
Lees verder

Gentherapie mogelijk werkzaam bij taaislijmziekte

Taaislijmziekte te genezen met gentherapie?

Genetisch behandelde longstamcellen (afb: univ. van Adelaide)

Het lijkt er op dat je rijpe longstamcellen van patiënten met taaislijmziekte (cystische fibrose) kunt verzamelen, het defecte CTFR-gen vervangen door het gezonde gen en die weer terugbrengen in de longen. Er zijn tenminste aanwijzingen uit proeven met muizen dat zo’n benadering zou kunnen helpen.  Het idee is dat die gezonde longstamcellen de zieke gaandeweg vervangen. Lees verder

Geherprogrammeerde stamcellen heilzaam bij Parkinson?

stamceltherapie mogelijk heilzaam bij Parkinson

Stamceltherapie zou apen met een vorm van Parkinson hebben geholpen (afb: univ. van Kyoto)

Tot stamcellen omgeprogra-mmeerde huidcellen die op hun beurt weer zijn omgevormd tot neuronen zullen bij Parkinson-patiënten worden getest. Apen met een Parkinson-achtige aandoening bleken baat te hebben bij een dergelijke stamceltherapie. Lees verder