Gentherapie lijkt te helpen tegen bloederziekte

Tsarewitsj (kroonprins) Alexej

Tsarewitsj (kroonprins) Alexej leed aan de bloederziekte (afb: WikiMedia Commons)

Tsarewitsj Alexej Romanov leed aan de bloederziekte (hemofilie). Door het ontbreken van een gen werkt bij ‘bloeders’ (altijd mannen) het stollingsssyteem niet goed. Alexej was de zoon van de laatste tsaar van Rusland en de duistere ‘monnik’ Raspoetin scheen bij hem de ongeremde bloedingen te kunnen stoppen. In die tijd was niet bekend hoe je die ziekte kon behandelen.  Inmiddels is dat anders en onderzoekers van de Engelse Queen Mary-universiteit stellen dat ze zo’n dertien hemofiliepatiënten met een gentherapie die het ontbrekende gen weer toevoegt, voor langere tijd (drie jaar) van de ziekte hebben afgeholpen met één behandeling. Lees verder

CAR-T-cellen verkleinen tumor met behulp van RNA

Immuuntherapie vrij succesvol bij agressieve leukemiesoort

De CAR T-behandeling in beeld  (afb: hematon.nl)

T-cellen (afweercellen) die genetisch zijn aangepast om ze inzetbaar te maken tegen kankercellen schijnen bij muisjes met kanker met hulp van RNA tumoren een kopje kleiner te hebben gemaakt. Deze met CAR-T aan geduide therapie (CAR staat voor chimere antigeenreceptor) zou vrij effectief zijn bij bloedkankers zoals leukemie, maar veel minder effectief zijn bij vaste tumoren. Door toevoeging van RNA, als mal voor de aanmaak van het eiwit claudine, verschrompelden de kankergezwellen bij de muisjes. Lees verder

Zelforganisatie maakt van geklutste eiermassa weer ‘cellen’

Zelforganisatie is een leidend fenomeen in levende organismen (maar ook in dode materie). Als je een banaan prakt, dan verwacht je niet daar weer een ‘hele’ banaan van te kunnen maken, maar het blijkt dat als de inhoud van een (kikker)ei door elkaar klutst, zelforganisatie er voor zorgt dat die zich spontaan hergroepeert tot functionerende celachtige deeltjes. Zelfs als er geen celkernen in die massa aanwezig zijn gebeurt dat…
Lees verder

DNA bepaalt je lot maar een klein beetje

Aanbieding 23andme

Bedrijven als 23andme verdienen geld aan het voorspellen van je gezondheidsrisico’s aan de hand van je DNA (afb: 23andme.com)

Onderzoek van de universiteit van Alberta (Can) zou hebben uitgewezen dat DNA niet je (nood)lot bepaalt. De bijdrage van de genen aan ziektes als kanker, Alzheimer en suikerziekte zou maar op zijn hoogst 5 tot 10% zijn. Je DNA is dus nauwelijks een goede voorspeller van het verloop van je gezondheid, is de boodschap. Er zijn uitzonderingen, overigens. Lees verder

Kankerbepalende genen in kaart gebracht.

Clare Pacini

Clare Pacini van het Sangerinstituut (afb: Sangerinstituut)

Het ontstaan van kanker is een ingewikkeld verhaal. Voor een deel heeft dat te maken met het grote aantal factoren dat mis kan gaan, maar ook met het feit dat er verschillende typen kanker zijn die allemaal zo hun eigen eigenaardigheden hebben. Onderzoekers in de VS en het VK hebben nu een ‘kaart’ gemaakt van genen die noodzakelijk zijn voor de overleving van kankercellen. We praten dan over 725 kankermodellen en 25 verschillende soorten kanker. Lees verder

Nanoporiën ook gebruikt om aminozuren eiwitten te bepalen

Nanoporietechniek

Zo ongeveer functioneert de nanoporietechniek voor het uitlezen van DNA (links)

Met behulp van nanoporiën en elektromagnetische velden (veldjes) kun je de basenvolgorde van het DNA bepalen. Nu schijnt die techniek ook geschikt te zijn om de aminozuurvolgorde van eiwitten te bepalen. Zo krijgen we weer een klein beetje beter zicht op dat ingewikkelde ‘breiwerk’ dat cel heet. Lees verder

Micro-RNA tempert differentiëring stamcellen

micro-RNA

Micro-RNA zou een rol spelen in de snelheid van differentiëren van stamcellen (afb: WikiMedia Commons)

In verschillende weefsels in ons lichaam zitten stamcellen die zich kunnen ontwikkelen tot gespecialiseerde cellen. Het lijkt erop dat micro-RNA-moleculen er voor zorgen dat die (gespecialiseerde) stamcellen niet te snel ‘rijpen’. Dat gaf ee rekenmodel aan van twee onderzoekers van de universiteit van Connecticut. Of het in het echt ook zo is moeten ze nog uitzoeken. Proef ik hier publicatiedwang? Lees verder

Man wordt chimeer na beenmergtransplantatie

Chimeer Chris Long

Chris Long (afb: NYT)

Drie maanden nadat Chris Long uit het Amerikaanse Reno een beenmergtransplantatie had gehad bleek dat het DNA van zijn bloedcellen niet meer het zijne maar dat van de beenmergdonor was. Dat is niet zo vreemd, want bloedcellen worden aangemaakt in het beenmerg. Vier jaar later bleek echter dat ook andere andere lichaamscellen het donor-DNA bevatten zoals in zijn lippen, tong en zijn kaak. Zijn zaadcellen waren zelfs uitsluitend ‘vreemde’ cellen. Long was chimeer geworden, een wezen met tenminste twee verschillende DNA’s in zijn cellen. Lees verder

Bacteriofaag beschermt zich met een schijnkern (?)

Bacteriofaag

Een bacteriofaag oftewel bacterie-eter

Grofweg is de wereld van levende organisme in tweeën te delen de eukaryoten en de prokaryoten. Eukaryoten zijn organismen met cellen die een celkern hebben, bij prokaryoten dobbert het DNA onbeschermd in de cel rond. Virussen worden door sommige wetenschappers niet tot de levende wereld gerekend. Nu blijken er bacteriofagen te zijn, virussen die het gemunt hebben op bacteriën, die een soort beschermingsschil rond hun DNA hebben die dat erfgoed moet beschermen tegen destructieve CRISPR-enzymen van bacteriën. Je zou dat kunnen  zien als een tussenvorm (of overgangsfase) van prokaryoten en eukaryoten. Zijn virussen dan toch ‘levendiger’ dan sommige wetenschappers denken? Overigens lijkt het er sterk op dat de verklaring van de onderzoekers, op zijn zachtst gezegd, hiaten vertoont. Lees verder

Stamcellen repareren hart op onverwachte manier

Hartaanval

Bij een hartaanval worden bloedvaten door een bloedprop geblokkeerd waardoor miljoenen hartcellen afsterven.

Stamceltherapie helpt bij het herstel van het hart na een hartaanval, maar niet op de manier zoals lang is gedacht.  Het inspuiten van levende of zelfs dode stamcellen bij muisjes met een gewond hart leidt tot een ontstekingsproces dat op zijn beurt weer een herstelreactie oproept die de mechanische eigenschappen van het gewonde gebied verbeteren, zo bleek onderzoekers. Lees verder