De Amerikaanse Voedings- en geneesmiddelenautoriteit FDA wil dat bedrijven die CAR-T-therapieën in hun pakket hebben tegen kanker vermelden dat die behandeling ook kanker kan veroorzaken. Volgens het FDA wegen de voordelen van deze immuunbehandeling nog altijd wel op tegen de risico’s. Lees verder
Nobelprijswinnares Katalin Karikó (afb: WikiMedia Commons)
Onderzoekers hebben met succes een boodschapper-RNA-behandeling toegepast om tumoren in de eierstokken en uitzaaiingen bij muisjes te bestrijden. Het b-RNA codeerde voor een eiwit dat de ongebreidelde deling van kankercellen verhindert en/of ze doodt: p53. Inmiddels zijn er meer b-RNA-vaccins tegen kanker in ontwikkeling (dus nog niet beschikbaar). Lees verder
Jake Becraft (l), baas Strand Therapeutics (afb: strandtx.com)
Al jaren wordt er gesleuteld aan RNA-vaccins om die in te zetten tegen kanker. Voor zover ik het heb meegekregen is dat miet echt een succes geworden. Nu heeft het Amerikaanse bedrijf Strand Therapeutics een RNA-vaccin tegen kanker ontwikkeld, waarbij interleukine 12 een dodelijke rol speelt. Lees verder
Bij melkcellen (eigenlijk epitheelcellen) in de vrouwenborst speelt eenzelfde mechanisme als in kankercellen (afb: Holger Bierhoff et. al/Cell)
Als een cel door wat voor een oorzaak ook meer eiwitten moet aanmaken dan moeten er meer ribosomen, eiwitfabriekjes, worden gemaakt om dat voor elkaar te krijgen. Die ribosomen bestaan onder meer uit ribosomaal RNA. De productie daarvan wordt gereguleerd door door lang niet-coderend RNA (PAPAS). Als daarvan weinig wordt aangemaakt stijgt de aanmaak van rRNA. Dat mechanisme speelt ook een rol bij kanker. Tumoren bestaan uit cellen die vrijwel ongebreideld doorwoekeren en dus veel rRNA nodig hebben. Mogelijk dat dat mechanisme een rol kan spelen bij de behandeling van borstkanker, denken onderzoekers rond Holger Bierhoff van de Friedrich Schilleruniversiteit in Jena. Lees verder
CAR-T-cellen (blauw) vallen kankercellen aan (afb: SKI)
De CAR-T-aanpak tegen kanker is een immuuntherapie die vooral effectief is tegen bloedkankers zoals leukemie, maar veel minder tegen vaste tumoren. Er zijn al verschillende manieren bedacht om dat mankement van deze behandelingswijze op te lossen. Onderzoekers van het EPFL in Lausanne (Zwi) rond Li Tang hebben de genetisch veranderde afweercellen die in deze therapie gebruikt worden hun eigen medicijn meegegeven: interleukine 10. Bij muisjes werkte die aanpak bij vaste en ook uitgezaaide kankers maar ook bij een (nog lopende) kleine, klinische proef (met vaste tumoren) bleek dat prima te werken. Bij de elf proefpersonen verdween de kanker (vooralsnog). Lees verder
CAR-T-celbehandeling met (l) en zonder T-celvernietiging (afb: O’Neill et. al)
De CAR-T-technologie, waarbij afweercellen genetisch zo veranderd worden dat ze zich specifiek tegen kankercellen richten, is succesvol tegen verschillende vormen van (vooral) bloedkankers, maar schreeuwend duur, technisch lastig uitvoerbaar en ook nog eens behoorlijk belastend voor de patiënt. Nu lijkt het er op dat onderzoekers in de VS een oplossing voor die problemen hebben bedacht: ze laten virussen het benodigde genmateriaal aan alleen die afweercellen (B-cellen) in het lichaam afleveren. Het procédé werd door vertegenwoordigers van twee bedrijven gepresenteerd op een hematologencongres in San Diego. Lees verder
CAR-T-celbehandeling met en zonder T-celvernietiging (afb: O’Neill et. al)
Gentherapieën voor de bestrijding van allerlei ziektes vormen de hoop voor veel mensen, maar tot brede toepassing zijn die nog steeds niet gekomen, onder meer doordat die technieken nog te vaak ongewenste neveneffecten hebben. Volgens de Amerikaanse gezondheidsautoriteit FDA zou de immuuntherapie CAR-T tegen kanker soms zelf weer kanker kunnen veroorzaken. Vooralsnog is nog niet vastgesteld of de CAR-T-celbehandeling de boosdoener is of eerdere behandelingen die die patiënten vaak al hebben ondergaan. Lees verder
Mensenglioomcellen (rood) in muizenhersentjes (afb: Laakkonen et. al)
Onderzoekers gebruikten lange herhaalsequenties die alleen bij kankercellen voorkomen (in dit geval glioomcellen) om die met behulp van de CRISPR-methode te versnipperen en daarmee deze vorm van moeilijk bestrijdbare hersenkankers. Gezonde cellen blijven ongemoeid. Volgens de onderzoekers zouden kankercellen niet zo makkelijk ‘immuun’ kunnen worden voor deze bestrijdingsmethode. Dat lijkt een haalbare aanpak, maar vooralsnog is de methode alleen nog maar uitgeprobeerd op celkweken en niet in levende organismen. Een groot probleem bij het bestrijden van hersenziektes is dat ons brein via de hersen/bloedbarrière vrij goed geïsoleerd is van de (gevaarlijke) buitenwereld. Lees verder
Tot nu wordt bij de CAR-T-therapie allen de zeta-keten (blauw) gebruikt. De delat-keten (roze) werkt uiteindelijk effectiever (afb: Susana Minguet et.al/Nature)
CAR staat voor chimere antigeenreceptor en de T voor de afweercellen (T-cellen) die een soort ‘hengel’ (=receptor) mee krijgen die heel specifiek kankercellen herkent. Die ontmoeting betekent dan de dood voor de kankercel. De CAR-T-therapie werkt goed, maar de aldus veranderde T-cellen al vrij snel aan het eind van hun latijn. Onderzoekers hebben nu geconstateerd dat een andere ‘hengel’ rustiger maar ook langer (en dus effectiever) werkt.
Lees verder
Formaldehyde wordt onder veel gebruikt bij de productie van spaanplaat (afb: WikiMedia Commons)
Formaldehyde, ‘verwant’ aan mierenzuur, is een vrij algemeen gebruikte stof. Het lijkt er nu op dat die verbinding de activiteit van onze genen kan veranderen. Lees verder