Categorie archieven: genexpressie

Nietcoderende RNA-poortwachter speelt rol in genactiviteit

Geplaatst op door
Beantwoorden
DNA-lussen

Jpx opent en sluit deuren (CTCF) op het DNA (afb: Lee et. al.)

Jaren geleden dacht de mens (ik tenminste) dat we het wel zo’n beetje wisten hoe het er toe ging in de cel. We hebben DNA met de codes voor eiwitten. Die worden bij tijd en wijlen gekopieerd op RNA, dat vervolgens als mal dient voor het eiwit in de eiwitfabriek (het ribosoom). Het zit natuurlijk veel ingewikkelder in elkaar niet al die genen zijn actief en ook de genactiviteit kan variëren. De genexpressie wordt mede bepaald door de compactering van de chromosomen (het DNA). Nu blijkt dat een nietcoderend RNA-molecuul (Jpx-RNA) een belangrijke rol in speelt in hoe het DNA zich vormt (krult) en daarmee in de genexpressie (-activiteit). Lees verder →

Weer een (mogelijk) nieuwe behandelaanpak voor Alzheimer (?)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Mikrogliacel

Mikrogliacel repareert een bloedvaatje in de hersens (foto: neoweb.nl)

Het lijkt met de ziekte van Alzheimer al net zo gesteld als met kanker: veel nieuws maar weinig tot niets dat echt iets toevoegt. Daarbij moet ik wel vertellen dat er methoden zijn om kanker de baas te worden en dat er tegen Alzheimer nog geen kruid gewassen is tot nu toe. Onderzoekers hebben ontdekt dat Alzheimer door een mutatie een signaalroute verandert. Door die ‘misleide’ signaalroute (je zou die een soort handelingsvoorschrift voor cellen kunnen noemen) te blokkeren zouden de nare effecten van Alzheimer uitblijven. Of dat een oplossing is, is vooralsnog een vraag (in ieder geval voor mij). Lees verder →

Sommige genen in hersencellen coderen voor 100 eiwitten

Geplaatst op door
Beantwoorden
Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

Elk gen in ons DNA codeert voor een eiwit. We hebben zo’n 20 000 genen, dus…? Zo simpel blijkt het niet te zijn. Onderzoekers hebben eens bekeken welke boodschapper-RNA-moleculen hersencellen aanmaken (het transcriptoom). Sommige genen zijn daarbij goed voor tientallen en soms wel honderd verschillende eiwitten. Ons DNA zit ingewikkelder in elkaar dan we denken/dachten, blijkt telkens maar weer. “Dezelfde genetische informatie kan veel verschillende eindpunten opleveren”, zegt Jonathan Mill van de universiteit van Exeter Lees verder →

Genen uit- en inschakelen met CRISPR/Cas9

Geplaatst op door
Beantwoorden
genactiviteitsturing

Door een methylgroep aan een C (naast een G) te koppelen wordt een gen inactief (afb: Cell)

Suikerziekte type I, reuma, kanker en nog zo wat ziektes worden (mede) veroorzaakt door verkeerd ‘geschakelde’ genen (‘aan’ ipv ‘uit’ en omgekeerd). Onderzoekers van de Canadese McGill-universiteit schijnen een nieuwe methode ontwikkeld te hebben om de ‘knoppen’ om te zetten, zodat ze in de goede stand staan. Lees verder →

Gliacellen in vivo omprogrammeren tot hersencellen

Geplaatst op door
Beantwoorden

Gliacellen omgeprogrammeerd tot neuronen

Omgeprogrammeerde gliacellen. Groen aangegeven is het eiwit NeuN dat karakteristiek is voor neuronen (afb: Lentini et. al.)

Bij verschillende hersenziektes als Alzheimer, beroertes en Parkinson verdwijnen er hersencellen. Dat leidt in het overgrote deel van de gevallen tot een achteruitgang van de hersenfuncties. Hoewel daar nog steeds strijd over is, wordt over het algemeen aangenomen dat we het moeten doen met de hersencellen (neuronen) die we bij de geboorte hebben gekregen. Gliacellen, de afweercellen van de hersens, hebben dat probleem niet. Onderzoekers in, onder meer, Frankrijk zouden er in geslaagd zijn bij muisjes met epilepsie die gliacellen direct om te programmeren tot functionele neuronen. Lees verder →

Enzym SLK heeft invloed op uitlopers hersencellen, magv

Geplaatst op door
Beantwoorden
Vertakking dendrieten

Dendrieten zonder (onder) en met SLK. De groene stippen zijn de remsynapsen. (afb: univ. van Bonn)

Het lijkt er op dat het enzym SLK invloed heeft op de ‘boomvorming’ van de uitlopers van hersencellen (dendrieten), met alle gevolgen vandien (MAGV, dus). Daardoor is de activiteit van die cellen moeilijker af te remmen. Ze lijken altijd opgewonden. Epilepsiepatiënten hebben, bijvoorbeeld minder SLK in hun hersencellen dan gezonde mensen. Lees verder →

Afweercellen gedragen zich vreemd (vinden onderzoekers)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Michael Chopin-Stephen Nutt

Michael Chopin (l) en Stephen Nutt (afb: WEHI)

Afweercellen die ‘wacht’ lopen in het lichaam om te controleren of zich ergens gevaar ophoudt lijken heel verschillend te reageren op het verwijderen van eiwitten die de genactiviteit reguleren. Die ontdekking zou gevolgen kunnen hebben voor de ontwikkeling van medicijnen (en natuurlijk wordt daar dan altijd kanker bij genoemd). Lees verder →

Hoe is kanker ‘georganiseerd’? Flexibel of hiërarchisch of….?

Geplaatst op door
Beantwoorden
STAG

In hersentumoren maken de cellen verschillende stadia door met waarbij hun eigenschappen veranderen (afb: Molecular Systems Biology)

We hebben het over kanker, maar dat is eigenlijk een verzamelnaam van een woekerziekte met bijna net zoveel verschijnings-vormen als we weefselsoorten hebben. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Uppsala (Zwe) zeggen met een nieuwe methode er achter gekomen te zijn (aangeduid met het letterwoord STAG) waarom kankercellen zich zo verschillend (re)ageren. Het lijkt er op dat kankercellen verschillende stadia doormaken. Ze onderzochten dat bij hersenkankercellen (glioblastoom) en vonden dat de cellen zowel een hiërarchisch als flexibel gedrag vertoonden en dat elk stadium zijn eigen ‘woekerkracht’ kent. Die ontdekking zou iets voor de behandeling van de diverse kankersoorten kunnen betekenen. Lees verder →

Wat weten we eigenlijk van het communicatiesysteem tussen cellen?

Geplaatst op door
Beantwoorden
Michael Elowitz

Michael Elowitz (afb: quantamagazine.org)

Cellen communiceren met elkaar. Die communicatie is wezenlijk voor het overleven van een organisme maar hoe dat precies gebeurt is nog verre van duidelijk. Het lijkt in ieder geval niet op de simpele manier waarop elektronische schakelingen werken. De manier is aanzienlijk ingewikkelder. Het antwoord op de bovenstaande vraag luid dan ook: weinig (veel te weinig). Eiwitten ‘doen het’ met veel meer andere eiwitten dan tot nu toe voor mogelijk is gehouden. Ze zijn nogal ‘overspelig’ Lees verder →

CRISPR-methode is niet enige genoombewerker; verre van

Geplaatst op door
Beantwoorden

Cas9

Cas9 is nogal ‘omvengrijk’ (afb: WkiMedia Commons)

In een zoektocht naar ‘voorlopers’ van CRISPR-enzymen bij micro-organismen zijn meer dan eenmiljoen mogelijke genoombewerkende enzymen gevonden. Nu maar eens zien wat die allemaal kunnen…
Lees verder →