Meer letters in het DNA-alfabet en dan?

Vreemde DNA-letters

Vreemde letters voor DNA. Het huidige onderzoek is niet het eerste dat met succes nieuwe DNA-letters heeft bedacht die ook werkelijk functioneerden

Synthetische biologie is de tak van wetenschap die levensvormen nastreeft die, moleculair gezien, niet in de natuur voorkomen. Ons gigantische DNA-molecuul is opgebouwd uit slechts vier bouwstenen (nucleotiden geheten en vaak als ‘letters’ of ‘basen’ aangeduid). Het aantal aminozuren waaruit onze eiwitten zijn opgebouwd is twintig. Waarom? Is meer niet beter? Al jaren streven synbiologen naar DNA met meer letters en meer aminozuren. Dat hoeft niet per se te zijn voor het voor het creëren van nieuwe biologische structuren of moleculen, maar kan ook bedoeld zijn om de informatiedichtheid van het DNA te vergroten. DNA wordt ook wel gezien als uiterst efficiënte informatiedrager. Hoe het ook zij, inmiddels is het aantal bruikbare letters verdubbeld. Lees verder

Afremmen springende genen bevordert gezond oud worden

Uitgebluste cel en de springende genen

De aanmaak van bepaalde eiwitten in uitgebluste cellen (SASP) en de schade die ze veroorzaken is verschillend, afhankelijk van de fase van de uitgebluste cel (afb: Nature)

Er zijn stukken in het DNA, retrotransposons oftewel springende genen, die zichzelf kunnen kopiëren en zich elders in het genoom kunnen vestigen. Dat zou schadelijk zijn. Het lijkt er nu op dat door het afremmen van dat proces je gezond ouder kunt worden. Bij muisjes werkte dat tenminste. Of je daarmee ook het eeuwige leven verkrijgt is voorlopig nog niet duidelijk (en ook hoogst onwaarschijnlijk). Een hiv-medicijn zou als remmer kunnen optreden. Lees verder

Enzym dat aminozuren afbreekt (mede)oorzaak voor veroudering?

Celveroudering

Zo zou het proces er uit zien dat leidt tot celveroudering. ROS is de afko voor die reactieve zuurstofverbindingen, DAO voor de oxydase (afb: univ. van Kobe)

Onderzoekers denken dat het enzym D-aminozuur-oxidase (DAO), dat in cellen aminozuren afbreekt, (mede)schuldig is aan de veroudering van cellen. Dat enzym zou een mooi doelwit zijn om die celveroudering tegen te gaan, denken de onderzoekers. Lees verder

‘Troep’ in DNA zou schimmels helpen overleven

Gistcellen

Gistcellen (afb: Science)

Zoals bekend is het overgrote deel (98%) van DNA ’troep’, ‘rotzooi’. Zo werd het aanvankelijk aangeduid, omdat dat niet-coderende DNA, zoals het tegenwoordig wat netter heet, niet codeert voor eiwitten. Nu denken onderzoekers gevonden te hebben dat bepaalde niet-coderende delen van een gen, de introns (onderbrekende stukjes), de cellen helpen te overleven in zware tijden. Bij gistcellen althans. Lees verder

CRISPR ingezet om nieuwe antibiotica te ontwikkelen

Conjugatie

Conjugatie (afb: WikiMedia Commons)

Door een al te overvloedig gebruik van antibiotica zijn diverse bacteriestammen ongevoelig geworden voor die bacteriedoders. Er wordt tegenwoordig, vooral in de VS, al gesproken van een ‘antibioticacrisis’. Onderzoekers hebben de genschaar CRISPR/Cas9 aangepast om uit te zoeken welke genen door antibiotica als doelwit dienen. Met die kennis zouden nieuwe antibiotica kunnen worden ontwikkeld waar bacteriën vooralsnog geen verweer tegen hebben. Ze noemden het aangepaste systeem mobile-CRISPRi (met de i van interferentie). Lees verder

Suiker in DNA-bouwstenen zou spontaan in ruimte ontstaan

De gaswolk Arendnevel

De Arendnevel ligt zo’n 6500 lichtjaar van ons vandaan en zou een ‘geboorteplaats’ kunnen zijn van 2-desoxyribose. (afb: ESA)

2-desoxyribose is een suiker en onderdeel van de bouwstenen van DNA en verantwoordelijk voor de D in DNA. Onderzoekers ontdekten dat onder omstandigheden die heersen bij het ontstaan van nieuwe sterren spontaan 2-desoxyribose ontstaat. Lees verder

Nauwkeurigheid CRISPR/Cas9 zou voldoen aan simpele regels

CRISPR/Cas9 niet zo onvoorspelbaar als gedacht

De CRISPR/Cas9-methode blijkt volgens simpele regels betrouwbaar te werken (afb: Francis Crickinstituut)

Medewerkers van het Francis Crick-instituut in Engeland zeggen ontdekt te hebben dat met simpele regels is te bepalen hoe nauwkeurig CRISPR/Cas9 (de genschaar) te werk gaat bij het bewerken van DNA. Rond die genschaar heerst veel optimisme, maar de schaar knipt ook vaak op plekken in het DNA waar het niet bedoeld is. Met die regels zouden de veiligheid en doelmatigheid van de CRISPR/Cas9-methode kunnen worden opgekrikt, denken de onderzoekers. Lees verder

Mitochondriaal DNA ook overgedragen door vaders (?)

Mitochondriën

Mitochondriën

Volgens de huidige stand van de kennis wordt het mitochondriale DNA uitsluitend doorgegeven door de moeder, maar dat schijnt niet altijd te kloppen. Volgens nieuw onderzoek blijkt dat ook vaderlijk mitochondriaal DNA wordt doorgegeven aan het nageslacht. Dat zou mogelijk tot mitochondriale ziektes kunnen leiden. Lees verder

Miljarden voor uitlezen alle DNA van complex leven

DNA-trapEr zijn plannen om het DNA van al het complexe leven op aarde uit te lezen. Nu zouden nog maar van enkele duizenden van de geschatte anderhalf miljoen complexe soorten het genoom zijn gescand. De operatie zou ruim vier miljard euro gaan kosten. Het voornaamste doel van het project zou zijn om bedreigde soorten te behouden. Lees verder

Een fruitvliegje met oeroud gen gefabriceerd

Fruitvliegjes

Fruitvliegjes

Het lijkt een beetje op fröbelen met genen, maar de onderzoekers zeggen dat ze wilden uitzoeken hoe de evolutie bij die bescheiden zomergastjes heeft ‘huisgehouden’. Dat, ‘berekende’ en gereconstrueerde, gen zou bij fruitvliegjes 140 miljoen jaar geleden gemuteerd zijn. Wat je daar nu precies van leert is mij een raadsel (maar ik ben dan ook leek op elk terrein). Lees verder