De celkern is blauw. De mitochondriën rood en het mitochondriaal DNA groen (afb: Alexandra Kukat)
Mitochondriën (meervoud) zijn de krachtcentrales van de cellen. Slecht functionerende mitochondriën betekenen het eind van de cel. Onderzoekers van de universiteit van Keulen rond Aleksandra Trifunovic ontdekten echter dat die celorgaantjes een manier hebben om zichzelf te repareren. Lees verder
Logische eiwitpoorten zou het ‘besturen’ van cellen makkelijker maken (afb: UW)
Er wordt al een tijd gewerkt aan de mogelijkheden om dat prachtige DNA-systeem in te zetten voor de verwerking en opslag van informatie, aan computers dus. Aan de andere kant worden worden er ook computerachtige constructies bedacht om levende cellen te kunnen sturen. Onderzoekers van de universiteit van de staat Washington hebben nu ‘slimme’ eiwitten ontworpen om logische EN-poorten te maken in menselijke cellen. Lees verder
Zoe Quandt (afb: UCSF)
Immuuntherapieën bij kanker hebben de volle aandacht en de vooruitzichten zijn ook niet slecht. Nu blijkt dat met een bijzondere immuuntherapie waarbij zogeheten controlepostremmers worden gebruikt er afwijkingen aan de schildklier kunnen ontstaan. De techniek is goedgekeurd in de VS voor een groot aantal kankersoorten, waaronder blaas-, darm-, lever- en longkanker. Lees verder
Hi-virussen (paars) op een T-cel
Virussen zijn stukjes RNA of DNA die coderen voor eiwitten met een ‘velletje’ er omheen. RNA-virussen zijn virussen waarvan het erfelijk materiaal uit RNA in plaats van DNA bestaat. Bekende voorbeelden Virussen zijn stukjes erfelijk materiaal met een eiwitmantel eromheen, nauwelijks leven. Toch kunnen ze grote rampen veroorzaken.van RNA-virussen zijn het griep-, ebola- en hepatitis-C-virus. Lees verder
Claudine Chaouiya (afb: Gulbenkianinstituut)
Een ‘virtuele’ cel voorspelt hoe de omgeving van kankergezwellen van invloed is op de uitzaaiing. Met die techniek zou het (ook) mogelijk zijn de complexiteit van moleculen te begrijpen die betrokken zijn bij het fenomeen kanker. Die kennis zou kunnen leiden tot het manipuleren van signalen die die moleculen afgeven om de agressiviteit van een kanker te temperen. Lees verder
Shinja Yamanaka, de ‘vader’ van de pluripotente stamcel
Alles wordt minder als je ouder wordt, behalve je vrije tijd en het aantal kwalen (en vast nog wel een paar dingen zoals, vaak, geld). Onderzoekers van de Stanforduniversiteit (VS) hebben nu aangetoond dat ook bij menselijke cellen de epigenetica weer op orde wordt gebracht als de cellen worden geherprogrammeerd tot stamcellen en vervolgens weer tot tot rijpe cellen. Bij muisjes was dat al aangetoond. Lees verder
Vreemde celconstructies ((afb: Baolab, Stanford)
“We hebben cellen omgevormd tot chemische fabriekjes die materialen die wij ze geven omzetten in functionele polymeren”, zegt Karl Deisseroth van de Amerikaanse Stanforduniversiteit. Ze herprogrammeerden zenuwcellen om ze het enzym APEX2 te laten maken waardoor het bekende labwormpje Caenorhabditis elegans ander gedrag ging vertonen. Lees verder
EGR4 blijkt bijzonder veelzijdig te zijn (afb: GeneCards)
Ons afweersysteem, ik heb het hier al vaak gezegd, is een prachtig systeem om ons gezond te houden. Dat is een heel uitgebalanceerd systeem, want het moet niet om elk wissewasje in het geweer komen en ook niet al te laks zijn bij echte bedreigingen. Nu is er (weer) een eiwit ontdekt dat een rem zet op de activiteit als een vreemd organisme niets kwaads in de zin heeft of ons zelfs voordeel brengt. Meteen wordt er ook weer een verband gelegd met kanker, aangezien kankercellen vaak middelen hebben die afweer in slaap te sussen. Lees verder
Proteasoom (afb: WikiMedia Commons)
Cellen gaan, anders dan mensen, heel zuinig met hun grondstoffen om. Eiwitten die niet meer nodig zijn of niet (meer) voldoen worden in de afvalcentrale van de cel, het proteasoom, ontleed in zijn bouwstenen (aminozuren). Die worden hergebruikt voor het aanmaken van nieuwe eiwitten. Onderzoekers van de universiteiten van Bonn en Ulm denken dat die afvalcentrale goede diensten kan bewijzen bij het onschadelijk maken van kankercellen. Lees verder
In het lab uit pluripotente stamcellen gemaakt ND-cellen (pijltjes) (afb: Sturgeon et. al)
Het is hier al wel vaker gezegd dat ons afweersysteem wel degelijk optreedt tegen kanker, maar de diverse kankers hebben vaak methoden ontwikkeld om dat afweersysteem voor de gek te houden. Bij een immuuntherapie worden die afweercellen van een patiënt weer weerbaar gemaakt (je hebt ook immuuntherapie waarbij donorafweercellen worden gebruikt). Nu blijkt dat ‘verjongde’ afweercellen, verkregen uit pluripotente stamcellen, beter werken dat de weerbaar gemaakte eigen afweercellen van de patiënt (in dit geval een muisje). Ook in kweken van menselijke cellen werkte de truc om potentere afweercellen te maken. Lees verder