‘Verkeersagent’ in cel is chaotisch maar razendsnel

FG-Nup, de flexibele eiwtherkenner en verkeersagent

Verkeersagent FG-Nup heeft een razendsnelle edoch fexibele sleutel om eiwitten (NTR) te herkennen. Links de gebruikte onderzoekmethodes (afb: Cell)

In de cel is het een zooitje. Vele duizenden eiwitten wirrelen er door elkaar en houden toch, onder veel meer, de communicatie in stand tussen de kern en de rest van de cel. Hoe komt het dat die wirwar er toch voor zorgt dat er op tijd maatregelen genomen worden tegen, bijvoorbeeld, ongewenste verbindingen die de cel zijn binnengedrongen? Met behulp van deels computersimulatie, deels experimenten, denken onderzoekers nu het antwoord op die vraag te kennen. Het zeer bewegelijke eiwit FG-Nup kan zich binnen een miljardste seconde (zwak) hechten aan zogeheten kerntransportreceptoren (NTR) en zo bepalen of zogeheten transportreceptoren de poriën van het kernmembraan mogen passeren. FG-Nup fungeert in die communicatie als een soort verkeersagent. Lees verder

‘Bacterieprinter’ Delft in de prijzen

Bacterieprinter bij iGEM

De Delftse ‘bacterieprinter’ gebouwd van K’Nex-elementen.

Studenten van deTU Delft zijn dit jaar de grote winnaars geworden van de iGEM-competitie voor synthetische biologie. Met hun ‘bacterieprinter’ wonnen ze de hoofdprijs én de prijzen voor het beste apparaat, beste webstek en het beste toegepaste ontwerp. Lees verder

Duitsland academies roepen op tot voorzichtigheid met gentech

Genetisch knutselenWaren het onlangs Britse onderzoeksorganisaties die opriepen tot een publiek debat over het knutselen aan het menselijk genoom, nu hebben Duitse wetenschappelijke organisaties opgeroepen tot een bredere discussie over genetische manipulatie in een verklaring die als, in het Nederlands vertaalde, titel heeft: ‘De mogelijkheden en beperkingen van het bewerken van het genoom’. De aanleiding is dezelfde: de steeds verfijndere technieken die wetenschappers hebben om genetisch materiaal te bewerken. Lees verder

Andere eiwitten dan Cas9 gevonden om DNA te bewerken

De Cpf1-schaar voor bewerking DNA

De Cpf1-schaar werkt net even anders als Cas9 (afb: Cell)

CRISPR/Cas9 is de een paar jaar geleden ontdekte van bacteriën geleende ‘schaar’ waarmee DNA vrij nauwkeurig is te bewerken.  Cas9 is in feite de schaar die het beoogde stuk DNA weg knipt. Nu schijnt er een ander eiwit te zijn dat knipvermogen heeft: Cpf1. Waarschijnlijk zijn er meer, zo vermoeden onderzoekers van, voornamelijk, het MIT in Cambridge (VS) en de Harvard-universiteit. Lees verder

Rattenhart hersteld met stamcellengel

hydrogel met stamcellen om hartschade te repareren

Een hydrogel met stamcellen bleek in staat schade aan rattenharten te repareren (afb: John Hopkins-universiteit)

Onderzoekers van de Amerikaanse John Hopkins-universiteit schijnen hartjes van ratten te hebben hersteld met behulp van stamcellen in een, plakkende, hydrogel. Wellicht kan de methode goede diensten bewijzen bij mensen met schade aan het hart. Lees verder

Eiwitsensoren gemaakt als hulp van afweersysteem

Oplichtende cellen

Rood betekent dat het eiwit is afgeleverd in een cel, die lichten groen op als een bepaalde DNA-sequentie in het cel-DNA werd gevonden (rechts) (foto: Shimyn Slomovic)

Onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS) hebben een modulair systeem van eiwitten ontwikkeld, waarmee bepaalde DNA-sequenties (basenvolgorden) in zoogdiercellen kunnen worden opgezocht, waarna ze, indien gevonden, een reactie op gang kunnen zetten zoals de celdood. Dat systeem van eiwitsensoren zou kunnen worden ingezet tegen bedreigingen waar ons eigen afweersysteem het lastig mee heeft zoals virussen of kanker. Lees verder

In lab gekweekte nieren werken bij dieren

Nieren uit het labUitgaande van menselijke mesenchymale (ook wel genoemd mesenchymatische( stamcellen hebben Japanse onderzoekers rond Takashi Yokoo nierweefsel gemaakt, dat functioneerde in proefdieren, zowel bij ratten als bij varkens. Toch wordt verwacht dat het nog jaren zal duren eer een volwaardig orgaan in het lab kan worden gekweekt. Lees verder

Hoe veilig is synthetische biologie?

Pamel Silver, Harvard

Pamela Silver van de Harvard-universiteit

Niet zo lang geleden riepen Engelse onderzoeksorganisaties op tot een maatschappelijke discussie over het knutselen aan de genen van embryo’s, maar de discussie moet natuurlijk veel breder zijn dan dat. We denken dat we onderhand knap genoeg zijn om de genetica naar onze hand te zetten, maar is dat ook zo? Gentherapie lijkt een fraaie methode om allerlei ziektes te bestrijden en handicaps weg te nemen, maar het gaat nog wel eens, onvoorspelbaar, fout. Hoe zit het eigenlijk met die veiligheid? Dan hebben niet eens over de ethische kwesties die kleven aan de synthetische biologie. In het blad Current Opinion in Chemical Biology stellen Pamela Silver en Tyler Ford van de Harvard-universiteit dat synthetische biologie op het punt staat de praktijk in te gaan en dat er veel aandacht naar dat veiligheidsaspect zal moeten gaan. Lees verder

Menselijke zaadcellen in het lab gemaakt

Zaadcel uit het lab

Een in het lab ‘gefabriceerde’ zaadcel (foto: Marie-Hélène Perrard, CNRS/Kallistem)

De Franse onderzoekers Philippe Durand en Marie-Hélène Perrard van het biotechbedrijf Kallistem in Lyon zeiden eerder dit jaar dat ze menselijke zaadcellen hadden gekweekt in het lab. Op die techniek hebben ze inmiddels een octrooi verworven. Lees verder

Kankermedicijn bereid met andere plant

Elizabeth Sattely, Stanford

Elizabeth Sattely

Veel geneesmiddelen schijnen oorspronkelijk in planten gevonden te zijn. Dat is een probleem als zo’n plant lastig te kweken is of zeldzaam, want in veel gevallen vormen die planten nog steeds de primaire bron voor het genezende bestanddeel. Nu zijn Elizabeth Sattely en Warren Lau van de Amerikaanse Stanford-universiteit erachter gekomen hoe een plant, Podophyllum hexandrum (voetblad) een veel gebruikt kankermedicijn produceert. Het gaat om podofyllotoxine, dat een voorloper is van kankermedicijn etoposide. Ze hebben dat proces genetisch ‘overgebracht’ naar een andere plant die niet bedreigd is en makkelijk te kweken. Lees verder