Zeeanemoontje wordt ‘onsterfelijk’ door oude genen

Nematostella vectensis

Het zeeanemoontje Nematostella vectensis is ‘onsterfelijk’ (afb: WikiMedia Commons)

De zeeanemoon Nematostella vectensis is feitelijk onsterfelijk. Ontwikkelings-biologen onder aanvoering van Ulrich Technau (@dres) van de Universiteit van Wenen zouden voor het eerst mogelijke kandidaten voor multipotente stamcellen in de zeeanemoon hebben geïdentificeerd. Deze stamcellen worden gereguleerd door evolutionair zeer goed bewaarde genen, die bij mensen en andere zoogdieren doorgaans alleen actief zijn bij de vorming van geslachtscellen, maar die oudere diersoorten zoals neteldieren een hoge mate van herstelvermogen geven waarmee die, in theorie, niet zouden verouderen. En weer lonkt de eeuwig jonge mens. Lees verder

Zonder zes micro-RNA’s wordt foetus met Y-chromosoom een vrouwtje

Het Y-chromosoom

Het Y-chromosoom

Als bij muisembryo’s de aanmaak van zes kleine RNA-moleculen (microRNA’s) dan blijken vruchten met het mannelijke Y-chromosoom toch vrouwtjes te worden, zo konden onderzoekers rond Rafael Jiménez van de universiteit van Granada (Sp) constateren. Die microRNA’s blijken een belangrijke rol te spelen in de geslachtsbepaling van zoogdieren (in ieder geval van muisjes). Kennelijk maken niet alleen de geslachtschromosomen (de X– en Y-chromosoom) uit of een foetus mannelijk of vrouwelijk wordt. Lees verder

Truc gebruikt om grote stukken DNA in plantengenoom in te voegen

Geninbouw in planten

Inbouw van grote stukken DNA (gen X) in een tabaksplant. Van links naar rechts het resultaat met een inactieve Cas9-variant, een actieve DNA-variant en een combinatie met endonuclease (afb: Leibnizintituut IPB)

Wetenschappers rond Alain Tissier van het Leibnizinstituut voor plantenbiochemie (IPB) zijn er naar het schijnt voor het eerst in geslaagd grote gensecties op een stabiele en nauwkeurige manier zeer efficiënt in het DNA van  planten in te voegen. Daartoe veranderden ze de CRISPR/Cas-methode voor het bewerken van genen. Het verbeterde proces biedt volgens de onderzoekers grote kansen voor gerichte genoombewerking van hogere planten voor zowel veredeling als wetenschap. Lees verder

Ongeslachtelijke voortplanting planten binnen handbereik (?)

Zandraket

Zandraket (Arabidopsis thaliana)

Wanneer de vrouwelijke geslachtscellen in planten worden bevrucht, activeert een signaal van het sperma de celdeling en worden er nieuwe plantenzaden gevormd. Deze activering kan ook zonder bevruchting door mannelijke gameten (geslachtscellen) worden geactiveerd, zoals onderzoekers van de universiteit van Zürich aannemelijk hebben gemaakt. Daarin speelt een cycline, een eiwit dat de celcyclus reguleert, een belangrijke rol. Dit opent nieuwe wegen voor de ongeslachtelijke voortplanting van gecultiveerde planten, waardoor ingekweekte eigenschappen niet meer verloren gaan zoals bij geslachtelijke bevruchting. Lees verder

Chimeer makaakje leefde maar tien dagen

Onderzoekers in China zouden zo’n tweeënhalf jaar geleden in geslaagd zijn een makaakje geboren te laten worden dat  bestond uit embryonale cellen van twee verschillende makakenparen. Die aan het embryo toegevoegde embryonale cellen van een andere vrucht waren herkenbaar doordat ze het fluorescerende eiwit GFP aanmaakten. Het zogeheten chimere aapje bleek cellen te bevatten van beide bronnen, maar overleefde maar een week. Dergelijke chimere niet-menselijke primaten zouden moeten dienen voor onderzoek, maar ik(=as) krijg er een vieze smaak in de mond. Is alles wat kan ook toegestaan? Het lijkt mij (=as) duidelijk dat dat niet zo is. Lees verder

Twee eiwitten zouden het ‘lot’ van een stamcel bepalen

Rijping stamcellen embryo

Signaaleiwitten bepalen het ‘lot’ van de stamcellen van een embryo (maar die kunnen ook ‘eigenwijs’ zijn (afb: Max Planckinstituut)

Als een embryo ontstaat zijn in het begin alle cellen gelijk. Gedurende de zwangerschap worden de cellen steeds specialistischer tot ze uiteindelijk gerijpt zijn tot een van de rond tweehonderd verschillende celtypen die ons lichaam telt. De grote vraag is natuurlijk hoe cellen weten wat ze moeten worden. Onderzoekers van het Max Planckinstituut in Dortmund zouden nu hebben uitgevogeld dat daarvoor twee signaaleiwitten, BMP en FGF, als elkaars tegenhangers daar mede voor verantwoordelijk zijn. Op de een of andere manier kunnen stamcellen echter ook zelf hun lot bepalen. Als dat hele proces ontraadseld is zouden onderzoekers de weg weten om het lot van stamcellen te bepalen (wat nu niet mogelijk zou zijn) Lees verder

Maagdelijke geboorte van fruitvliegjes

Maagdelijke voortplanting bij fruitvleigjes

Uiteindelijk bleek dat drie genen (Myc, Polo, Desat2) verantwoordelijk voor de maagdelijke voortplanting bij de fruitvliegjes (zo begrijp ik-as het). Dit is de uitleg die de onderzoeksters geven in hun artikel (afb: Sperling et. al/Cell)

Voor het eerst zouden onderzoeksters, onder aanvoering van Alexis Sperling van de universiteit van Cambridge (VK), bij fruitvliegjes een maagdelijke geboorte hebben bewerkstelligd door een genetische ingreep. Op zich is de maagdelijke geboorte, dus zonder inbreng van de mannetjes, niet heel ongewoon. Zelfs ‘hogere’ dieren als haaien en krokodillen kunnen onder bepaalde omstandigheden nageslacht voortbrengen zonder dat daar een mannetje aan te pas is gekomen (parthenogenese).

Lees verder

Niet eerder waargenomen embryocel beschermt ontwikkeling vrucht (wellicht)

mensembryo

Mensembryo

Het persbericht spreekt over een nieuw celtype, maar dat is natuurlijk kul. Dat was alleen nog niet eerder ontdekt zoals er nog zoveel te ontdekken valt aan het bijster ingewikkelde systeem dat leven heet, zeker als het over meercellige organismen gaat. Dat ‘nieuwe’ celtype zou ervoor zorgen dat het embryo zich op de juiste manier ontwikkelt, speculeren de onderzoeksters. Daarbij gaan die cellen zover zichzelf op te offeren voor het goede verloop van die ontwikkeling. Lees verder

Lossen ‘synthetische’ embryo’s ethische problemen op?

Een blastocyste (of blastula) en een gastrula (bij de mens ongeveer 14 dagen na bevruchting (afb: WikiMedia Commons

Nadat het vorig jaar al met muiscellen was gelukt meldden Chinese onderzoekers in april dat ze er in geslaagd waren embryo’s van apen te hebben gekweekt uitgaande van stamcellen (en dus niet van geslachtscellen), die vervolgens als bij reageerbuisbevruchting werden ingebracht in baarmoeders van soortgenoten.
Wetenschappers noemen die embryo’s ‘syntehtische’ embryo’s of ‘embryomodellen’ en sommige van hen denken met die methode ethische problemen rond het experimenteren met menselijke embryo’s te hebben opgelost. Hoewel die ‘synthetische’ embryo’s zich nog niet verder ontwikkeld hebben tot de blastocyste– of gastrulatiefase (en dan spontaan de pijp aan Maarten geven), zou het in theorie mogelijk zijn dat die embryomodellen zich ontwikkelen tot een volgroeid wezen.

Dat doet ethici ernstig twijfelen: iets dat alle kenmerken heeft van een menselijke embryo is ook een menselijk embryo, vinden die. Nu komen uit de VS berichten dat er ook embryomodellen van menselijke cellen zijn gekweekt. Lees verder

Japanse onderzoekers maken van cel van mannetjesmuis een eicel

Katsuhiko Hayashi

Katsuhiko Hayashi (afb: univ. van Osaka)

Katsuhiko Hayashi van de universiteit van Osaka vertelde tijdens een bijeenkomst in het Crickinstituut in Londen dat hij er in is geslaagde uitgaande van huidcellen van de staart van mannelijke muizen eicellen te hebben gemaakt. Die eicellen bleken volledig functioneel (dat wil zeggen dat ze zich, bevrucht, tot embryo’s ontwikkelden. Het nageslacht zou ook vruichtbaar zijn. Wat Hayashi et. al. hiermee voor hebben is (mij) onbekend, maar hij heeft het over kinderen van gelijkgeslachtelijke relaties. Vooralsnog lijkt dat niet mogelijk zonder een (uiteraard) vrouwelijke baarmoeder.

Lees verder