Zelfs hersencellen nemen producten van darmbacteriën op

bakterievesikels

Hersencellen die de biomoleculen uit de bacterievesikels hebben opgenomen (afb: Stefan Momma)

Dat onze darmflora invloed op onze gezondheid heeft is inmiddels welbekend. Nu hebben Duitse en Amerikaanse onderzoekers laten zien hoe in vesikels verpakte biomoleculen van bacteriën worden opgenomen door allerlei cellen in muisjes, ook door hersencellen. Dit onderzoek zou het begrip over de invloed van bacteriën op onze gezondheid moeten vergroten, is het idee. Lees verder

Wat maakt ons mens? Ons DNA (?)

Chimpanseemannetje Titan

Titan, een chimpanseemannetje (foto: Ian Gilby)

Mensen hebben zich lang zo bijzonder gevonden, en nog steeds, dat ze zich een aparte status in de natuur (het leven ) hebben toegemeten. Waar dat toe kan leiden toont ons tijdsgewricht met zijn klimaatverandering en zijn grote verlies aan biodiversiteit. Toch kun je er niet om heen dat de diersoort mens heel wat meer (wan?)presteert als elke andere diersoort, ook de mensapen.  Als ons leven en onze mogelijkheden liggen opgeslagen in ons DNA, zoals nogal eens wordt beweerd, dan kan dat niet kloppen want dat lijkt heel sterk op dat van chimpansees, onze naaste ‘verwanten’. Of juist wel en dan te vinden in het ‘ongeliefde’ deel dat vroeger troep-DNA werd genoemd (maar dat allerminst is)? Lees verder

Gliacellen in vivo omprogrammeren tot hersencellen

Gliacellen omgeprogrammeerd tot neuronen

Omgeprogrammeerde gliacellen. Groen aangegeven is het eiwit NeuN dat karakteristiek is voor neuronen (afb: Lentini et. al.)

Bij verschillende hersenziektes als Alzheimer, beroertes en Parkinson verdwijnen er hersencellen. Dat leidt in het overgrote deel van de gevallen tot een achteruitgang van de hersenfuncties. Hoewel daar nog steeds strijd over is, wordt over het algemeen aangenomen dat we het moeten doen met de hersencellen (neuronen) die we bij de geboorte hebben gekregen. Gliacellen, de afweercellen van de hersens, hebben dat probleem niet. Onderzoekers in, onder meer, Frankrijk zouden er in geslaagd zijn bij muisjes met epilepsie die gliacellen direct om te programmeren tot functionele neuronen. Lees verder

Enzym SLK heeft invloed op uitlopers hersencellen, magv

Vertakking dendrieten

Dendrieten zonder (onder) en met SLK. De groene stippen zijn de remsynapsen. (afb: univ. van Bonn)

Het lijkt er op dat het enzym SLK invloed heeft op de ‘boomvorming’ van de uitlopers van hersencellen (dendrieten), met alle gevolgen vandien (MAGV, dus). Daardoor is de activiteit van die cellen moeilijker af te remmen. Ze lijken altijd opgewonden. Epilepsiepatiënten hebben, bijvoorbeeld minder SLK in hun hersencellen dan gezonde mensen. Lees verder

Hoe is kanker ‘georganiseerd’? Flexibel of hiërarchisch of….?

STAG

In hersentumoren maken de cellen verschillende stadia door met waarbij hun eigenschappen veranderen (afb: Molecular Systems Biology)

We hebben het over kanker, maar dat is eigenlijk een verzamelnaam van een woekerziekte met bijna net zoveel verschijnings-vormen als we weefselsoorten hebben. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Uppsala (Zwe) zeggen met een nieuwe methode er achter gekomen te zijn (aangeduid met het letterwoord STAG) waarom kankercellen zich zo verschillend (re)ageren. Het lijkt er op dat kankercellen verschillende stadia doormaken. Ze onderzochten dat bij hersenkankercellen (glioblastoom) en vonden dat de cellen zowel een hiërarchisch als flexibel gedrag vertoonden en dat elk stadium zijn eigen ‘woekerkracht’ kent. Die ontdekking zou iets voor de behandeling van de diverse kankersoorten kunnen betekenen. Lees verder

Dopamine werkt anders dan gedacht

Ziekte van Parkinson

Dopamine speelt ook een wezenlijke rol in de ziekte van Parkinson.

Dopamine is een signaalstof (soms ook hormoon) die een rol speelt in tal van processen, onder meer in ons motorische systeem. Het schijnt dat die stof ook het pleziermolecuul wordt genoemd (terwijl ik dacht dat die benaming toebehoorde aan oxytocine). Dopamine is goed onderzocht, maar toch lijkt het dat het zich niet zo gedraagt zoals wetenschappers denken. Dat nieuwe inzicht zou ideeën over (de behandeling van) psychiatrische ziektes en verslaving aanzienlijk kunnen veranderen, denken onderzoeksters van, onder meer, de Vanderbiltuniversiteit (VS). Lees verder

DNA hersencellen breekt in stukken om snel te reageren (?)

DNA-breuk

DNA-breuk (afb: quantamagazine.org )

Dat je hersens een bijzonder orgaan zijn (?) staat buiten kijf, maar het lijkt steeds gekker te worden. Nieuw onderzoek zou hebben aangetoond (aannemelijk hebben gemaakt) dat het DNA in neuronen in stukken breekt om bepaalde genen die te maken hebben met leren en geheugen snel te laten aanmaken. Normaal worden breuken in de dubbele DNA-streng geassocieerd met hersenziektes, veroudering en kanker, maar in dit geval helpen die ons snel te reageren op nieuwe omstandigheden (zo lijkt het). Lees verder

Het lijkt er op dat de hersens anders werken dan we denken

hersenfuncties

Het beeld dat scherp begrensde hersendelen bepaalde taken uitvoeren staat op omvallen

Met dat deel van de hersens ‘zien’ we, daar slaan we onze herinneringen op en dat deel wordt gebruikt voor het redeneren. Wetenschappers hebben bepaalde al of niet onderbouwde ideeën hoe de hersens werken, maar of dat ook werkelijk zo is, is maar zeer de vraag. Hersens zijn veel flexibeler dan we denken. Langzaam ontwikkelen zich nieuwe theorieën over dit machtige orgaan dat ons leven beheerst.
Lees verder

Aangeboren Alzheimer te genezen met genoombewerking?

bloed/hersenbarrière

Bloed/hersenbarrière (afb: WikiMedia Commons)

Bij een klein deel van de Alzheimer-patiënten is die ziekte erfelijk bepaald. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Hongkong denken een manier gevonden hebben die genetische afwijking te restaureren. Bij muisjes met aangeboren Alzheimer schijnt de genoombewerking gelukt te zijn. Lees verder

Muizenhersencellen zijn geen mensenhersencellen

radiële gliavoorlopers

Neuronen en astrocyten worden gevormd uit voorlopercellen. Door de aanmaak van PTB in astrocyten te verstoren vormen die zich om tot neuronen (afb: Nature)

Veel geneeskundig onderzoek wordt eerst bij dieren uitgevoerd, vooral bij muisjes. Die dierproeven zouden iets moeten zeggen over de bruikbaarheid van een nieuwe methode bij mensen, maar al vaker is aangetoond dat de resultaten van muisproeven niet een op een te vertalen zijn naar mensen. Nu lijkt het er op dat ook muizenhersencellen geen mensenhersencellen zijn. De hersencellen van een muis zijn veel beter bestand tegen oxidatieve stress dan mensenhersencellen. Die oxidatie stress kan leiden tot allerlei hersenaandoeningen. Lees verder