Ook lussen in DNA doen er toe

Van DNA naar chromosoom

Het DNA-molecuul zit met zijn 1,8 m in een kern gepropt van 10 micrometer

Ooit was de genetica een simpel rekensommetje dat door Gregor Mendel was ontdekt. De Nederlander Hugo de Vries maakte de boel een stuk ingewikkelder, maar met de ontdekking van de structuur van het DNA waren we er uit, dachten we. We zijn ons DNA en als we dat molecuul hebben ontcijferd hebben we de blauwdruk voor het leven. Niet dus. Er bleek nog zoiets als epigenetica te bestaan, waarbij genen aan- en uitgeschakeld worden en het wordt allemaal nog ingewikkelder. Ook de lussen het genoom doen er toe. Onderzoekers hebben dat ‘lussoom’ (nucleoom) voor het eerst enigszins in kaart gebracht.
Lees verder

Blokkeren receptor in mikrogliacellen keert Alzheimer

Mikrogliacel

Mikrogliacel repareert een bloedvaatje in de hersens (foto: neoweb.nl)

De massale sterfte van hersencellen bij de ziekte van Alzheimer zou wel eens te maken kunnen hebben met het disfunctioneren van andere cellen in de hersens: de mikrogliacellen. Onderzoekers van de universiteit van Stanford (VS) vonden dat het blokkeren van een receptor op het membraan van mikrogliacellen bij muizen met Alzheimer positief uitwerkte: het geheugenverlies werd gekeerd evenals allerlei andere negatieve effecten van de ziekte bij dieren. Het onderzoek zou ook opheldering verschaffen over de relatie tussen aspirine en de hersenziekte. Lees verder

Met fluorescentie de transcriptie van DNA volgen

Fluorescente in-situ-hybridisering

De FISH-techniek werd al in de jaren ’80 ontwikkeld om genen op chromosomen te detecteren (afb: Wiki Commons)

Onderzoekers van de universiteit van Montréal (Can) hebben een methode ontwikkeld om het transcriptieproces in cellen (het afschrijven van DNA op boodschapper-RNA) ‘zichtbaar’ te maken. De technologie, cytometrie, is al oud (van 1934) en wordt gebruikt voor het tellen van cellen in, bijvoorbeeld, bloed. Die techniek heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een middel om eigenschappen van cellen te analyseren en nu kennelijk dus ook de transcriptie. Lees verder

Nieuwe techniek om genen in te bouwen

PITCh-kikker

Met de PITCh-techniek bouwden de onderzoekers een gen in in de cellen van de kieuw van een kikkerembryo

Onderzoekers van de universiteit van Horosjima zeggen een nieuwe techniek te hebben ontwikkeld om effectief en precies genen in te bouwen. Die techniek, PITCh gedoopt, zou niet alleen toe te passen zijn bij cellen maar ook bij hele organismes zoals zijderupsen en kikkers. De techniek zou de doelmatigheid van het veranderen van DNA verbeteren, zo stellen de onderzoekers. Ze gebruiken de nieuwe methode in combinatie met ‘conventionele’ DNA-bewerkingstechnieken als TALEN en het verfijndere CRISPR/Cas9.
Lees verder

SIgnaaleiwit wezenlijk voor reprogrammering cel

Goltz-Gorlitz-syndroom

Huidafwijkingen maar ook misvormde handen en voeten zijn kenmerken van het Goltz-Gorlin-syndroom

Het lijkt er op dat ‘we’ steeds dichter in de buurt komen van een rechttoe-rechtaanproces dat via reprogrammering uit functionele cellen stamcellen maakt. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Diego denken dat een signaaleiwit wezenlijk is voor de herprogrammering. Uitgaande van deze stamcellen zouden ziektes behandeld kunnen worden waarbij cellen beschadigd of verloren zijn gegaan of zelfs geheel nieuwe organen worden gekweekt. Veel daarvan is overigens nog verre (?) toekomstmuziek. Het onderzoeksresultaat schijnt ook uitzicht te geven op een therapie tegen kanker (maar dat wordt tegenwoordig wat al te snel gezegd).
Lees verder

Onderzoekers ‘redigeren’ bloedstamcellen

CCR5

CCR5 (afb: Wiki Commons)

Onderzoekers van, onder meer, het stamcelinstituut van de Harvard-universiteit zouden voor het eerst de CRISPR-Cas9-techniek hebben gebruikt om het DNA van bloedstamcellen en afweercellen te redigeren. Ze deden dat om het HI-virus, dat AIDS veroorzaakt, onmogelijk te maken het afweersysteem te ruïneren. De onderzoekers houden wat betreft de waarde van hun methode om de schade van HIV te pareren nog een slag om de arm. Lees verder

Ontstekingseiwit speelt rol ontwikkeling bloedstamcellen

zebravisjesOnderzoekers van de universiteit van Californië in San Diego hebben ontdekt dat een eiwit, dat een rol speelt in het het opsporen van ontstekingen,TNFα, ook een rol speelt bij de ontwikkeling van bloedstamcellen gedurende de embryonale ontwikkeling. Kennis die van pas kan komen om in het lab bloedstamcellen te kweken voor therapeutisch gebruik. e onderzoekers bekeken daarvoor de embryonale ontwikkeling van zebravisjes. Lees verder

Nanolichamen: antilichamen in zakformaat

nanolichamen

Door bacteriën geproduceerde nanolichamen binden heel specifiek aan een bepaald ‘antigeen’.In dit geval is dat tubuline (rood), een skeleteiwit. Op deze foto is een celdeling bijna voltooid.

Antilichamen, eiwitten die als eerste verdedigingslinie fungeren tegen vreemde indringers, vervullen ook een prominente rol in de bestrijding van allerlei vervaarlijke ziektes, zoals ebola. Nanolichamen, de handzamere en veel kleinere broertje van de antilichamen zou dat ook kunnen, maar hun werkzaamheid was niet altijd goed beheersbaar. Nieuw onderzoek van de Amerikaanse Rockefeller-universiteit zou nu een oplossing voor dat probleem hebben gevonden, waardoor nanolichamen betrouwbaar en snel in bacteriën zijn te produceren met alle beloften van dien.
Lees verder

OTS964 draait longkanker bij muizen de nek om

kankermedicijn OTS964

OTS964, hier in verpakte vorm, voorkomt dat kankercellen delen door het eiwit TOPK onschadelijk te maken (afb: univ. v.Chicago)

En weer, ik meld het maar braaf, is er een geweldig middel dat tegen kanker werkt en dat maar weinig bijwerking vertoont. Het moet ook weer gezegd worden dat dat middel werkt bij muizen. Gisteren las ik een stukje over John Ioannidis die tien jaar geleden stelde dat een groot deel van de medische wetenschappelijke literatuur flauwekul is. Ook nu  is het grootste deel van het medische onderzoek verspilling, schrijft Ioannidis in Plos Medicine. Met dit in het achterhoofd vertel ik dat onderzoekers van de universiteit van Chicago een nieuw geneesmiddel hebben ontwikkeld, OTS964, dat bij muizen agressieve longkanker resoluut de nek omdraait. Goed nieuws, dus. Lees verder