Twee nieuwe bestrijdingswijzen kanker ontdekt.

PDI zichtbaar gemaakt in kankercellen

Het enzym PDI zichtbaar gemaakt in borstkankercellen (foto: Ludwig-Maximlian-uni)

Bijna dagelijks kun je wel ergens een artikel of persbericht vinden, waarin staat beschreven hoe we kanker de definitieve klap kunnen geven of dat we een heel eind op die weg zijn. Het feit dat kanker nog steeds niet is uitgeroeid – en naar ik vrees ook nooit zal worden – geeft aan dat aan al die onderzoeken veel meer haken en ogen zaten dan in de publiciteit werden gebracht of, en dat is lang niet denkbeeldig, door mij over het hoofd zijn gezien. Duitse onderzoekers hebben een stofje gevonden dat in combinatie met een kankerdoder kankercellen gevoeliger maakt voor geprogrammeerde celdood. Amerikaanse onderzoekers zien in een mutatie die leidt tot een zeldzame bloedziekte (aangeboren verhoorningsstoornis of dyskeratose) mogelijkheden kankercellen hun ongebreidelde deelzucht te ontnemen. Lees verder

Kankercellen werken aan hun eigen ‘eeuwige’ leven

Alternatieve verlenging van telomeren (ALT)

Dit plaatje zou duidelijk moeten maken hoe die telomeren langer worden (afb: Cell)

Terwijl bij gewone cellen de uiteinden van de chromosomen, de telomeren, steeds korter worden, hebben kankercellen een manier gevonden om die telomeren op lengte te houden en zo hun eigen leven te rekken. Het is ironisch: cellen die dood en verderf zaaien hebben zelf de weg naar het ‘eeuwige’ leven gevonden. Amerikaanse onderzoekers denken nu te weten hoe kankercellen dat kunstje flikken. Lees verder

‘Omscholing’ afweercellen moet autoimmuunziektes stoppen

Autoimmuunziektes

Agressorcellen worden langzaam omgevormd in beschermercellen. De veranderende genexpressie wordt hier weergegeven in ‘warmtekaarten’. (afb: univ. van Bristol)

Bij autoimmuunziektes als reuma en multiple sclerose keert het eigen afweersysteem zich tegen het lichaam. Onderzoekers van de Britse universiteit van Bristol zeggen een methode gevonden te hebben de agressie van de imuuncellen te temperen. Ze hebben die methode uitgeprobeerd bij muizen. Lees verder

Veroudering cellen zou zijn te stoppen

Vicki Lundblad en Tim Tucey (Salk-instituut)

Vicki Lundblad en Tim Tucey

Cellen verouderen. Onderzoekers van het Amerikaanse Salk-instituut denken een ‘knop’ ontdekt te hebben voor het gezond verouderen van cellen. Ze verouderen dan kennelijk nog wel, maar die veroudering zou dan niet ontaarden in allerlei nare ziektes die het gevolg zijn van niet langer delende cellen. De cellen blijven zich dan ook op hogere leeftijd netjes delen. Dat is tenminste het idee. Een tamelijk wild idee,
Lees verder

Embryonale stamcellen gemaakt (?)

Stamcellen uit navelstreng

Menselijke stamcellen worden, onder meer, ‘geoogst’ uit de navelstreng


Onderzoekers van het Europese lab voor moleculaire biologie (EMBL) in Heidelberg en van de universiteit van Cambridge (VK) schijnen er in geslaagd te zijn pluripotente stamcellen, ontstaan uit volwassen gespecialiseerde cellen, ’terug te brengen’ tot de oorspronkelijke embryonale staat. Opvallend is dat de onderzoekers de term embryonale stamcellen, de originele alleskunners onder de stamcellen, zorgvuldig vermijden. Waarschijnlijk zijn ze wat voorzichtig geworden na het STAP-celdrama van de Japanse onderzoekster Haruko Obokata.
Lees verder

Werking regeleiwitten van m-RNA opgehelderd

Regeleiwitten

Regeleiwitten op boodschapper-RNA zorgen er voor dat vrouwen en mannen gelijke hoeveelheden ‘geslachtseiwitten’ aanmaken. (afb: univ. van Bangalore)

Ik ben maar een simpele jongen, maar het lijkt er op of het eenvoudige beeld van de eiwitvorming in cellen (DNA–> boodschapper-RNA–> eiwit) steeds ingewikkelder wordt. Genen kunnen uit- en aangezet worden door de methylering van het DNA zelf of van de eiwitten rond het erfmolecuul (de zogeheten histonen). Onderzoekers van de universiteit van München en het Helmholtz-centrum en van de universiteiten van Barcelona en Grenoble hebben nu de werking moleculair mechanisme ontrafelt, van regeleiwitten die een rol schijnen te spelen in de sturing van de expressie van genen op mannelijke en vrouwelijke geslachtschromosomen. Lees verder

Synthetische bouwstenen transcriptieproces gemaakt

Kunstmatige transcriptiefactor

Links de kunstmatige transcriptiefactor (op goudbolletje) vergeleken met de natuurlijke. Rechts het binnendringen van de kunstmatige TF in de celkern (afb: ACS Nano)

Voor het eerst zijn er kunstmatige transcriptiefactoren gemaakt met alle functionaliteiten van de echte. Japanse en Amerikaanse onderzoekers hopen er stamcellen mee te herprogrammeren. Transcriptiefactoren zijn eiwitten die in een cel regelen welke delen van het DNA worden afgeschreven, via boodschapper-RNA, voor de productie van eiwitten.
Lees verder

Epigenetische deactivering in kaart gebracht

PCH

Het pericentrische heterochromatine op het DNA-molecuul.  (afb.: Molecular Systems Biology)

Duitse onderzoeksgroepen hebben op basis van computerberekeningen een wiskundig gemaakt van een epigenetisch netwerk. Epigenetica zou je kunnen zien als een ‘laag’ op het genoom dat er voor zorgt dat bepaalde genen gedeactiveerd worden. Inzicht in epigenetica zou aangrijpingspunten opleveren voor het bestrijden van ziektes en/of helpen om gerichter te zoeken naar geneesmiddelen.
Lees verder

Kunstmatig virus als ‘DNA-koerier’

kunstvirus

Het synthetische verpakkingseiwit voor DNA (afb: Nature)

Onderzoekers uit Wageningen, Leiden, Eindhoven en Nijmegen hebben een kunstmatig virus ontwikkeld, dat kan worden gebruikt als leverancier van medicijnen bestaand uit grotere biomoleculen in het lichaam van een patiënt, maar vooral van DNA. De onderzoekers denken als toepassing dan ook vooral aan gentherapie. Het kunstmatige virus werd gebouwd op basis van de jongste inzichten over hoe virussen werken.  Lees verder

Kunstmatige cellen ‘net echt’

Kunstmatig celsysteem

De drie Israelische onderzoekers (rechts Roy Bar-Ziv, links Eyal Karzbrun en in het midden Alexandra Tayar)

Onderzoekers aan het Weizmann-instituut in Israel rond Roy Bar-Ziv hebben een kunstmatig, netwerkachtig celsysteem gemaakt dat, hetzelfde dynamische gedrag bij de productie van eiwitten vertoont als echte cellen. Voor synthetisch biologen is de creatie van ‘nieuw leven’ weer een piepklein stapje dichterbij gekomen, zo lijkt het. Vooralsnog is het bedoeld om allerlei DNA-constructen te testen in een net-echt-cellensysteem. Lees verder