Virussen: de onverslaanbare sluipmoordenaars

Hi-virussen op een T-cel

Hi-virussen (paars) op een T-cel

Virussen zijn stukjes RNA of DNA die coderen voor eiwitten met een ‘velletje’ er omheen. RNA-virussen zijn virussen waarvan het erfelijk materiaal uit RNA in plaats van DNA bestaat. Bekende voorbeelden Virussen zijn stukjes erfelijk materiaal met een eiwitmantel eromheen, nauwelijks leven. Toch kunnen ze grote rampen veroorzaken.van RNA-virussen zijn het griep-, ebola- en hepatitis-C-virus. Lees verder

Digitale cel voorspelt hoe kankers uitzaaien

Virtuele cel

Claudine Chaouiya (afb: Gulbenkianinstituut)

Een ‘virtuele’ cel voorspelt hoe de omgeving van kankergezwellen van invloed is op de uitzaaiing. Met die techniek zou het (ook) mogelijk zijn de complexiteit van moleculen te begrijpen die betrokken zijn bij het fenomeen kanker. Die kennis zou kunnen leiden tot het manipuleren van signalen die die moleculen afgeven om de agressiviteit van een kanker te temperen. Lees verder

Stamcellen van honderdjarigen gefokt

Telomeerlengte en leeftijd

De telomeerlengte van de pluripotente stamcellen werd ook bij de 114-jarige weer op lengte gebracht, zij het minder vaak dan bij de jongere proefpersonen (afb: Evan Snyder)

Er zijn nogal wat mensen die eeuwig zouden willen leven. Mij lijkt me dat knap vervelend. Hoe dan ook je kunt je natuurlijk als wetenschapper afvragen waarom sommige mensen zo absurd oud worden en anderen met pijn en moeite de veertig halen. Dat heeft voor een niet onbelangrijk deel met je leefwijze te maken maar zeker ook met aangeborenheid, je genen. Onderzoekers, wellicht toch op zoek naar dat eeuwige leven, hebben nu stamcellen gefokt van cellen van 110-plussers, de ‘supercenturions’. Lees verder

Levende cellen voorzien van elektroactieve materialen

Jia Liu elektroniseert neuronen

Jia Liu (afb: Harvard)

De onderzoekers zien hun experimenten als een samenkomen van synthetische biologie en materiaalkunde. Ze pasten neuronen van een bescheiden wormpje genetisch zo aan dat die een soort elektronische materialen gingen aanmaken. Ze wilden bewijzen dat dat dat kan. Die elektronische cellen zouden dan brug kunnen vormen tussen levende cellen en dood (elektronisch) materiaal. Lees verder

Springende genen stabiliseren vouwpatroon DNA

DNA en histonen

DNA wordt stevig ingepakt, maar genen die actief (moeten) zijn, moeten wel afgelezen kunnen worden

Springende genen zijn rare elementen in ons DNA die zich verplaatsen in het genoom. Dat zou goed zijn voor de genetische diversiteit. Die springende genen, ook wel transposonen genoemd, lijken nog een andere eigenschap te hebben die de stabiliteit van het genoom verhoogt, hoe merkwaardig dat ook mag klinken. Volgens onderzoekers van de universiteit van Washington in St. Louis hebben die loszittende genen invloed op het vouwpatroon van dat immense kernzuurmolecuul in de celkern. Lees verder

Zelforganisatie maakt van geklutste eiermassa weer ‘cellen’

Zelforganisatie is een leidend fenomeen in levende organismen (maar ook in dode materie). Als je een banaan prakt, dan verwacht je niet daar weer een ‘hele’ banaan van te kunnen maken, maar het blijkt dat als de inhoud van een (kikker)ei door elkaar klutst, zelforganisatie er voor zorgt dat die zich spontaan hergroepeert tot functionerende celachtige deeltjes. Zelfs als er geen celkernen in die massa aanwezig zijn gebeurt dat…
Lees verder

Weer een idee hoe het leven ontstaan is

Ontstaan van het leven

Hoe is het leven ontstaan? Spontaan in een oeroceaan, voordat er cellen waren? (afb: Luigi Luisi/Molecular Systems Biology)

Er wordt een hoop afgespeculeerd, al of niet ondersteund door proefnemingen, over het ontstaan van het leven. Hoe is toch in godsnaam (!) dat ingewikkelde systeem begonnen dat ondanks de grote vormverscheidenheid opvallende overeenkomsten heeft? Probleem is dat waarschijnlijk nooit iemand met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zal kunnen bewijzen dat haarzijn theorie de enig juiste is.  Wetenschappers van het universiteitscollege in Londen denken dat vesikels (‘bootjes’) een belangrijke rol hebben gespeeld bij het ontstaan van leven. Zij maken aannemelijk dat de omstandigheden die heersen bij warmwaterbronnen (‘schoorstenen’) in de diepzee niet alleen de vorming van de protocellen mogelijk maken, maar ze zelfs bevorderen. Lees verder

Cel blijkt organel te hebben die chromosomen ‘fatsoeneert’

Nieuw organel ontdekt

P. Todd Stukenberg:…nieuw organel ontdekt… (afb: UVA)

Onderzoekers van de universiteit van Virginië hebben een organel in cellen ontdekt dat er voor zorgt dat het erfgoed bij een celdeling juist wordt gesorteerd. Dat dat orgaantje nooit eerder ontdekt is heeft te maken met de functie. Het organel ontstaat pas bij celdeling en verdwijnt daarna weer. De onderzoekers brengen dat orgaantje in verband met kanker. In kankercellen gaat er veel mis bij het ‘sorteren’ van het erfelijk materiaal. Ze hopen dat de ontdekking artsen meer inzicht geeft in de kansen van het slagen van een bepaalde therapie bij patiënten. Lees verder

Onderzoekers voorkomen ontijdige celdood

David Huang en Guillaume Lessene

David Huang met rechts Guillaume Lessene. Links Mark van Delft (afb: Walter en Eliza Hall-instituut)

Cellen die het gehad hebben sterven en worden opgeruimd. Dat proces heet apoptose, geprogrammeerde celdood. Het komt echter ook voor, door wat voor een oorzaak ook, dat gezonde cellen sterven. Onderzoekers hebben nu een manier ontwikkeld om die apoptose van gezonde cellen te voorkomen. Daarmee zou wellicht schade door, bijvoorbeeld, een hartaanval kunnen worden verminderd of zou het, misschien, mogelijk worden donororganen langer te bewaren. Lees verder

Zenuwcellen herstellen wel met ‘oude’ eiwitten

Neuronherstel

Dit is het idee, maar vooralsnog geen praktijk (afb: Neuron)

Het schijnt bedrijvig te zijn aan het ruggenmergfront. Zoals bekend, mag worden verondersteld, herstellen zenuwcellen in het centraalzenuwstelsel (hersens&ruggenmerg) niet van een beschadiging. Dat is dan ook het porbleem bij een dwarslaesie, waardoor mensen verlamd raken. Al tientallen jaren wordt er naar manieren gezocht die ‘onwil’ van de neuronen in het centraal zenuwstelsel te herstellen maar tot nu toe is dat niet gelukt. Niet zeggen onderzoekers van het Duitse centrum voor neurodegeneratieve ziektes (DZNE) en van de universiteit van de voormalige bondshoofdstad Bonn rond Frank Bradke te weten welke eiwitten daarvoor nodig zijn. De oplossing voor het probleem? Dat duurt nog wel even… Lees verder