RNA-polymerase II leidt de dans bij het aflezen van DNA

RNA-polymeerase II

De structuur van RNA-polymerase II (afb: wikiMedia Commons)

Als we op school geweest zijn dan weten we dat ons leven is vastgelegd in een 2 m lang molecuul: DNA. De instructiedelen van DNA (=genen) worden afgelezen en overgebracht op RNA dat op zijn beurt weer wordt afgelezen om eiwitten te vormen, de werkpaarden in wat leven heet. Een belangrijke rol in die dans speelt het enzym RNA-polymerase II (Pol II)
Het is bekend dat Pol II zich langs het gen moet voortbewegen in perfecte harmonie met andere biologische processen. Afwijkingen in de beweging van dit enzym zijn in verband gebracht met kanker en veroudering, maar technische obstakels verhinderden het om precies te bepalen hoe deze belangrijke moleculaire machine zich door het DNA beweegt en wat de pauzes en versnellingen ervan regelt. Een nieuwe studie zou veel van de kennishiaten invullen, aldus de betrokken onderzoekers. Lees verder

Met een oplichtend eiwit is DNA-herstel te volgen

Tuncay Baubec en Richard Cardoso da Silva, ontwikkelaars van de DNA-reparatiesensor

Tuncay Baubec (r) en Richard Cardoso da Silva, ontwikkelaars van de DNA-reparatiesensor (afb: UU/Harold van de Kamp)


Wetenschappers zijn er in geslaagd directe beelden te maken van DNA-schade en -herstel. De daarvoor ontwikkelde sensor (een eiwit) werkt zelfs in levende organismen en opent de deur naar nieuwe manieren om DNA-schade in kaart te brengen, herstelprocessen te bestuderen en de precisie van vroege proeven met cellen te verbeteren, stellen de onderzoekers.
In plaats van cellen op verschillende punten te bevriezen, kunnen onderzoekers nu zien hoe de schade ontstaat, hoe de hersteleiwitten naar de herstellocatie snellen en het herstelproces volgen. De (fluorescerende) sensor, gemaakt van een natuurlijk eiwit dat zich licht en slechts kort aan beschadigd DNA bindt, biedt een levensecht beeld van de DNA-reparatie in een cel, aldus de onderzoekers. Lees verder

Maculadegeneratie mogelijk opgelost met stamceltherapie

Maculadegeneratie

De geelwitte stipjes zijn de plaatsen waar de gele vlek is aangetast, waardoor het zicht slechter wordt

Het lijkt er op dat stamceltrans-plantaties de tot nog toe onge-neesbare droge maculadege-neratie (enig-zins?) kan worden verholpen. De eerste resultaten tonen aan dat de behandeling veilig is en het zicht aanzienlijk kan verbeteren, zelfs bij patiënten met een sterk aangetaste gele vlek (macula). Deelnemers bereikten meetbare verbeteringen in het zicht in het behandelde oog. Onderzoekers volgen nu groepen met hogere doses naarmate de therapie verdergaat in latere fases van het klinische onderzoek.Deze eerste fase was bedoeld om de veiligheid van de behandeling te testen. Lees verder

Wetenschappers bouwen werkende ‘bloedfabriek’

Bouw 'bloedfabriek'

Het proces om beenmerg te vormen waar bloedcellen ook daadwerkelijk worden aangemaakt  (afb: Ivan Martin et al./Cell Stem Cell)

Onderzoekers hebben het menselijk beenmergsysteem in het klein nagebouwd dat net echt lijkt. Het model bevat de volledige mengeling van cellen en signalen die nodig zijn voor de bloedcelproductie en houdt dit proces zelfs wekenlang in stand. Lees verder

Uitgeputte T-cellen weer opgepept om kanker te bestrijden

Menselijke T-cel

Menselijke T-cel (afb: WikiMedia Commons)

Er wordt volop gewerkt aan het verbeteren van de immuunbehandelingen. Die zijn deels gericht om de ‘strijdbaarheid’ van afweercellen te verlengen. Onderzoekers zouden nu een manier ontdekt hebben om te voorkomen dat T-cellen zich uitputten tijdens de strijd tegen kanker. Kankercellen gebruiken allerlei manieren om het afweersysteem te slim af te zijn. Zo gebruiken die een specifiek moleculair signaal om die T-cellen te verzwakken. Kwestie van dat signaal uitzetten helpt, zagen de onderzoekers. Dat signaal zou nog niet eerder opgemerkt zijn. Lees verder

Patiënt in Duitsland met hemofilie B behandelt met gentherapie

hemofilie B

Hemofilie B (afb: cyberpoli.nl)

Marvin M. kreeg gentherapie (een enkele prik) en lijkt nu een kans te maken op een goede gezondheid op lange termijn. Hij is de eerste patiënt met bloederziekte (hemofilie B) in Duitsland die met deze gentherapie is behandeld. Overigens schijnt die aanpak niet bij alle patiënten met hemofilie B te werken. Lees verder

Leert de platworm ons hoe we stamcellen kunnen sturen?

Stam- en hecanotoblastcellen van platwormen

Stam- (roze) en hecatonoblastcellen (blauw) (afb: Frederick Mann et al./Cell Reports)

Platwormen kunnen zichzelf herbouwen vanuit slechts een klein fragment. Wetenschappers denken nu te weten hoe dat komt. Hun stamcellen negeren instructies van dichtbij en reageren op signalen van andere weefsels over lange afstanden. Daarbij zouden voorheen niet eerder ontdekte hecatonoblastcellen een rol spelen. Lees verder

Nieuwe genbewerkingstechniek met retronen geeft meer ‘armslag’

Retron-msr-RNA

Een RNA-molecuul dat wordt gecodeerd door enkelstrengs-DNA (afb: WikiMedia Commons)

Wetenschappers van de universiteit van Texas in Austin hebben een genbewerkingsmethode ontwikkeld met behulp van stukjes bacterie-DNA, retronen genaamd, die verschillende mutaties tegelijk kunnen corrigeren. Andere genoombewerkings-technieken zouden dat in feite stuk voor stuk moeten doen. Deze retrontechniek kan grote defecte DNA-regio’s tegelijkertijd repareren wat ‘handig’ is bij ziektes die afhankelijk zijn van erfelijke afwijkingen op diverse genen zoals de taaislijmziekte. Lees verder

Onderzoekers vinden remmer voor ‘woekersignaalroute’ kankers

HRas

Structuurformule van HRas. RAS is eigenlijk een familie van eiwitten (afb: WkiMedia Commons)

Onderzoekers hebben (weer) een nieuwe manier gevonden om kankergroei te stoppen zonder gezonde cellen te beschadigen. Ze ontdekten een stof die het signaal blokkeert dat kankercellen aanzet tot woekering. De behandeling werkte bij muisjes met long- en borsttumoren en veroorzaakte geen schadelijke bijwerkingen die bij eerdere medicijnen werden gezien. Deze ontdekking, die nu op mensen wordt getest, zou de deur kunnen openen naar veiliger en nauwkeuriger kankerbehandelingen, maar dat is al vaker beweerd. Klinische proeven moeten uitmaken of dat ook voor mensen geldt. Lees verder

Gesleuteld aan Cas9 om priembewerking (nog) veiliger te maken

Twee priembewerkingssystemen: PAM en RT

Twee priembewerkingssystemen: PAM en RT (afb: Phillip Sharp et al./Nature)

Er wordt constant volop gesleuteld aan de CRISPR-techniek die onderzoekers van de bacteriën hebben geleend om het genoom te bewerken. Een van de belangrijkste minpunten is dat die techniek nogal eens onbedoelde veranderingen in het DNA veroorzaakt. Onderzoekers van MIT lijken een manier gevonden te hebben om de genoombewerking (weer) veiliger en nauwkeuriger te maken, die dan meteen weer ‘doorbraak’ heet in het MIT-persberivht. Door de CRISPR-genschaar scheikundige wat aan te passen zou een systeem zijn gekregen dat zestig keer minder fouten maakt dan voorheen. Lees verder