Gesleuteld aan Cas9 om priembewerking (nog) veiliger te maken

Geplaatst op door
Beantwoorden
Twee priembewerkingssystemen: PAM en RT

Twee priembewerkingssystemen: PAM en RT (afb: Phillip Sharp et al./Nature)

Er wordt constant volop gesleuteld aan de CRISPR-techniek die onderzoekers van de bacteriën hebben geleend om het genoom te bewerken. Een van de belangrijkste minpunten is dat die techniek nogal eens onbedoelde veranderingen in het DNA veroorzaakt. Onderzoekers van MIT lijken een manier gevonden te hebben om de genoombewerking (weer) veiliger en nauwkeuriger te maken, die dan meteen weer ‘doorbraak’ heet in het MIT-persberivht. Door de CRISPR-genschaar scheikundige wat aan te passen zou een systeem zijn gekregen dat zestig keer minder fouten maakt dan voorheen. Lees verder →

Nier voor bloedgroep A ‘omgeprogrammeerd’ voor bloedgroep O

Geplaatst op door
Beantwoorden

Wetenschappers hebben de bloedgroep van een donornier omgezet van bloedgroep A in bloedgroep O en dat orgaan bij een (hersendode) persoon geïmplanteerd. De procedure – de eerste in zijn soort – zou de toegang tot donororganen kunnen verbeteren, denken specialisten, omdat de bloedgroep van de donor er niet meer toe doet. Momenteel kunnen organen van overleden donoren alleen bij mensen worden getransplanteerd als ze een compatibele bloedgroep hebben anders komt het afweersysteem van de ontvanger in actie. Lees verder →

Algoritmes die vertellen of DNA ‘gevaarlijk’ is missen wel eens wat

Geplaatst op door
Beantwoorden
Bioveiligheid

Methodes om te voorkomen dat je gevaarlijke DNA-sequenties creëert bleken lek, maar hoe voorkom je misbruik van de eiwitontwerpsystemen? (afb: Eric Horvitz et al./Science)

Bedrijven die DNA synthetiseren gebuiken algoritmes om te voorkomen dat ze DNA-strengen maken die gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld doodat die coderen voor ziekmakende of anderszins schadelijke eiwitten. Maar zoals alle code zijn die algoritmes niet onfeilbaar. De onderzoekers beschrijven hoe je die beveiligingsfase kunt doorbreken met behulp van kunstmatige intelligentie (het zal niet). Onmiddellijk gebeurt er dan wat er ook in de digitale wereld gebeurt: er wordt een ‘pleister’ gemaakt om de boel te repareren, maar net als in de digitale wereld zullen in die beveiliging steeds nieuwe gaten ontdekt worden. Lees verder →

Huidcellen omgeprogrammeerd tot eicellen

Geplaatst op door
Beantwoorden

EmbryoHet zat er natuurlijk aan te komen. Sinds Shinya Yamanaka aan het begin van deze eeuw ontdekt had hoe je rijpe cellen kon omprogra-mmeren tot stamcellen en andere typen cellen, heeft de genetica zich volop op dat ‘kunstje’ gestort. Nu hebben onderzoekers uit menselijke huidcellen  functionele (?) eicellen gevormd. Sommige van die eicellen vormden met zaadcellen het begin van embryovorming. En dan? Lees verder →

RNA-vaccin vertraagt bloedvastvorming ouderdomsmaculadegeneratie

Geplaatst op door
Beantwoorden
Maculadegeneratie

De geelwitte stipjes zijn de plaatsen waar de gele vlek is aangetast, waardoor het zicht slechter wordt

Er is een bRNA-vaccin dat zou beschermen tegen de gevolgen van leeftijdsgebonden maculadege-neratie (LMD). Dat onderdrukte de abnormale groei van bloedvaten in het netvlies bij muisjes en voorkwam zo gezichtsverlies. Het vaccin is net zo effectief als conventionele antilichaamthe-rapieën voor maculadegeneratie, maar vereist slechts één injectie, niet in het oog, maar intramusculair. Lees verder →

Kankercellen mogelijk het ‘stresswapen’ ontnomen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Voorbeelden van IRE1-remmers

Voorbeelden van IRE1-remmers op de kinase-bindplaats of het RNAse-domein (afb: Peng Wu et al./Nature Communications)

Kankercellen lijken behoorlijk ‘slim’ te zijn. Ze kapen overlevings- en genezingsprocessen van cellen om hun groei te stimuleren, zich door het lichaam te verspreiden en hun eigen overleving te garanderen. De ontvouwde eiwitrespons, die cellen beschermt tegen stress, is zo’n overlevingsmechanisme. Een van de belangrijkste regulatoren, het inositol-afhankelijke enzym 1 (IRE1), is een veelbelovend doelwit gebleken voor de ontwikkeling van therapieën tegen kanker en diverse andere ernstige ziekten. Nu hebben onderzoekers rond Peng Wu van het Max Planck Instituut voor Moleculaire Fysiologie in Dortmund hebben een middel ontwikkeld dat IRE1 remt via een ander mechanisme dan bestaande remmers. Dit zou nieuwe therapeutische mogelijkheden kunnen openen voor de behandeling van kanker en andere ziekten. Lees verder →

Gentherapie lijkt deels succesvol tegen de ziekte van Huntington

Geplaatst op door
Beantwoorden

Gentherapie lijkt de eerste behandeling met AMT-130 te zijn die de voortgang van de  ziekte van Huntington, een erfelijke, dodelijke neurologische aandoening, vertraagt, zo maakte het bedrijf UniQure bekend op basis van een kleinschalige klinische studie. De behandeling zou de symptomen van Huntington met 75% verminderde in drie jaar tijd bij twaalf mensen die het hadden gekregen vergeleken bij een controlegroep. Lees verder →

CAR-T-cel-therapie weer wat beter gemaakt

Geplaatst op door
Beantwoorden
Immuuntherapie vrij succesvol bij agressieve leukemiesoort

De CAR T-behandeling in beeld gebracht (afb: hematon.nl)

De immuunthera-pie met genetisch veranderde T-cellen, de CAR-T-therapie, is al enige tijd in gebruik om bloedkankers te bestrijden, maar ondertussen wordt er aan die therapie volop gesleutel om die effectiever en ook inzetbaar te maken tegen vaste tumoren. Hun effectiviteit is echter maar al te vaak onvoldoende. Onderzoekers van CeMM en de medische universiteit van Wenen hebben nu een nieuwe strategie ontwikkeld om CAR-T-cellen specifiek te verbeteren. Door gebruik te maken van de genschaartechnologie CRISPR ontdekten ze genen veranderingen die, indien uitgeschakeld, CAR-T-cellen aanzienlijk effectiever maken als kankermedicijn. Lees verder →

Celplasma dichter ‘bevolkt’ dan celkern

Geplaatst op door
Beantwoorden
Celdichtheid

Celkernen blijken minder dicht gepakt dat het omringende celplasma. De verhouding is verschillend tussen soorten cellen maar blijft vrij constant, blijkt (afb: Simone Reber et al./Nature Communications)

De cel is dicht’bevolkt’. Tot nu toe werd gedacht dat de celkern, met daarin een molecuul dat uitgerekt zo’n 2 m lang is, het dichtst ‘bevolkt’ was, maar onderzoekersters in Duitsland en de VS zagen dat het het omringende celplasma nog drukker was met allerlei eiwitten, kernzuren e.d. In een recente studie maten ze de subcellulaire dichtheid van een breed scala aan organismen. Doel van dit soort onderzoek is om biomoleculaire processen in allerlei cellen, variërend van gistcellen tot menselijke cellen, beter te begrijpen. Lees verder →

Kleinere Cas9-variant maakt meer mogelijk bij genoombewerking

Geplaatst op door
Beantwoorden
De structuur van nsCas9d

De structuur van het kleinere NsCas9d-eiwit (afb: Yanli Wang et al./Nature Communications)

De CRISPR/Cas9-methode is in relatief weinig jaren een populaire methode geworden om genomen te bewerken. Helaas is het veelgebruikte Cas9-eiwit dat daarvoor gebruikt wordt nogal omvangrijk en dat beperkt de mogelijkheden aangezien het CRISPR-gereedschap moet passen in een virus. Nu hebben onderzoeksters rond Yanli Wang (koppeling geeft bij mij=as veiligheidswaarschuwing) van het biofysisch instituut van de Chinese academie van wetenschappen een bacterie (een Nitrospirae-stam) gevonden die een veel kleiner Cas9-eiwit gebruikt bestaand uit ‘slechts’ 762 aminozuren. Daarmee worden genoombewerkingen mogelijk die met het grote Cas9-molecuul van Streptococcus pyogenes niet mogelijk zouden zijn. Lees verder →