Pluripotente stamcellen krijgen embryonale ‘status’

Pluripotente stamcellen met embryonale 'status'

De EPS-cellen (groen) zijn zowel te vinden in het embryo (links) als in de moederkoek (placenta) en dooierzak (yolk sac) (afb: Salk-instituut)

Pluripotente stamcellen, die kunnen worden ontwikkeld uit rijpe cellen (huidcellen, bijvoorbeeld), kunnen zich tot alle celtypen in ons lichaam ontwikkelen. Totipotente (embryonale) stamcellen kunnen dat ook, maar zich daarnaast ook ontwikkelen tot buitenembryonaal weefsel zoals de moederkoek. Dat kunnen pluripotente stamcellen niet. Nu hebben onderzoekers een methode ontwikkeld om pluripotente stamcellen een embryonale ‘status’ te geven. Ze noemden die cellen uitgebreide pluripotente stamcellen (in Engelse afko EPS). Lees verder

Erachter komen hoe de knoppen van cellen werken

Aan/uitschakelaarHoe ontwikkelt een bevruchte eicel zich tot een volgroeide zuigeling? Dat is een gevolg van een uiterst fijnzinnig staaltje van meet- en regeltechniek. Onderzoekers van het Britse Babraham-instituut hebben geprobeerd te achterhalen hoe die molecuulknoppen werken en ontdekten dat het eiwitcoplex PRC2 in de celontwikkeling een belangrijke rol in speelt (pdf-bestand). Dan wordt er natuurlijk meteen weer gesproken welke mogelijkheden deze nieuwe kennis biedt op het gebied van regeneratieve geneeskunde. Lees verder

Nier zou zijn te repareren met voorlopercellen

Een nefron, het basiselement van de nier

Een nefron, het basiselement van de nier (afb: Wiki Commons)

Het regeneratievermogen van verschillende onderdelen in het menselijk lichaam is ondermaats of zelfs niet-bestaand: kapot wordt nauwelijks of niet hersteld. Het hart en de hersens hebben daar last van maar ook de nieren. Waarom dat herstelvermogen van sommige organen en weefsels zo slecht is, is onbekend, maar op diverse fronten wordt geprobeerd de herstelbarrières te slechten. Van muizen maar ook van mensen, zo zou zijn gebleken, kunnen zogeheten niervoorlopercellen, gekweekt worden, uitgaande van embryonale en pluripotente stamcellen, die schade aan het nierweefsel zouden kunnen herstellen. Die voorlopercellen verdwijnen normaal vlak voor of na de geboorte. Het herstel van de nier is een stapje dichterbij gekomen, zo lijkt het. Lees verder

DNA pluripotente stamcellen vouwt verkeerd (?)

De ruimtelijke structuur van DNA (warmtekaarten)

De ‘warmtekaart’ verraadt’ de nabijheid van stukken DNA in de ruimte. Die kaarten zijn de afgelopen jaren steeds nauwkeuriger geworden (eronder ter vergelijking de ontwikkeling in de yv-techniek) (afb: univ.v.Pennsylvania)

Sinds een jaar of tien geleden onderzoekers een manier hebben gevonden om van rijpe cellen weer stamcellen te maken, is de hoop gegroeid dat het medisch arsenaal aanzienlijk kan worden uitgebreid met, onder meer, de synthese van organen. Die wat genoemd wordt pluripotente stamcellen blijken nog wel eens ‘uit de bocht’ te vliegen en zich te ontwikkelen tot kankercellen. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Pennsylvanië denken dat die ‘misstappen’ te maken kunnen hebben met het vouwpatroon in het DNA. Lees verder

Staartloze zaadcel muis in lab gekweekt

Het kweken van zaadcellen uit embryonale stamcellen

Het proces van embryonale stamcel tot zaadcel (afb: Cell Stem Cell)

Het zat er natuurlijk aan te komen: die zaadcel uit het lab. Mannen hebben we niet meer nodig voor de voorplanting (bij muizen tenminste) en hoe lang zal het duren dat ook de eicel uit een petrischaaltje komt? En uiteindelijk zullen we het zonder baarmoeder kunnen. Chinese onderzoekers zijn er in geslaagd mannenmuizen op zijspoor te zetten door embryonale stamcellen om te zetten in functionele zaadcellen (zonder staart, weliswaar). Die kweekcellen bleken in staat in combinatie met een eicellen gezonde muisjes voort te brengen, zo heet het. Lees verder

Cellen laten zich tot stamcellen knijpen

Cellen tot stamcellen geknepen

‘Geknepen’ cellen in de gel (afb: Matthias Lutolf/EPFL)

Onderzoekers van de polytechnische school in Lausanne (EPFL, Zwi) zouden een methode hebben gevonden om gewone cellen om te vormen tot stamcellen. Dat schijnen ze te doen door de cellen te ‘knijpen’. Laten we hopen dat dit niet net zo’n onzin is als de ‘zure’  stamcel  van het Japanse RIKEN-instituut die in 2014 voor grote opschudding heeft gezorgd. Uit het persbericht en de samenvatting van het artikel valt niet op te maken of knijpen de enige behandeling is die van gewone cellen stamcellen maakt. Lees verder

Voor het eerst serotoninecellen gemaakt uit stamcellen

De uit stamcellen geproduceerde serotoninecellen

De uit stamcellen geproduceerde serotoninecellen (afb: Su-Chun Zhang en Jianfeng Lu)

Su-Chun Zhang is onderzoeker aan de universiteit van Wisconsin (VS) en hij richt zijn onderzoek op het maken van hersencellen uitgaande van menselijke stamcellen. Hij zou er nu in geslaagd zijn om uit stamcellen hersencellen te maken die serotonine aanmaken. Lees verder

Hersenschade lijkt te repareren met stamcellen

HersenkwabbenHet lijkt er op dat schade in de hersens of beter gezegd de hersenschors te herstellen valt door inspuiting van embryonale stamcellen. Onderzoekers van, onder meer, het Franse onderzoeksinstituut Inserm constateerden dat tenminste bij muizen. Dat zou voor het eerst zijn.

Lees verder

Embryonale stamcellen gemaakt (?)

Stamcellen uit navelstreng

Menselijke stamcellen worden, onder meer, ‘geoogst’ uit de navelstreng


Onderzoekers van het Europese lab voor moleculaire biologie (EMBL) in Heidelberg en van de universiteit van Cambridge (VK) schijnen er in geslaagd te zijn pluripotente stamcellen, ontstaan uit volwassen gespecialiseerde cellen, ’terug te brengen’ tot de oorspronkelijke embryonale staat. Opvallend is dat de onderzoekers de term embryonale stamcellen, de originele alleskunners onder de stamcellen, zorgvuldig vermijden. Waarschijnlijk zijn ze wat voorzichtig geworden na het STAP-celdrama van de Japanse onderzoekster Haruko Obokata.
Lees verder

Stamcellen lijken ruim voorhanden maar ook gevaarlijk

Volwassen stamcellen

Ons lijf bevat overal volwassen stamcellen

Stamcellen zijn de alleskunners die in medische kringen voor grote ophef en opwinding zorgen, omdat die zich kunnen ontwikkelen tot elk type cel en daarmee van zeer grote therapeutische waarde zouden kunnen zijn, maar er zijn stamcellen en stamcellen. We weten echter nog maar weinig af van die magische cellen, zo blijkt uit een overzichtsartikel in Faseb, het wetenschappelijk tijdschrift van de Amerikaanse vereniging van experimentele biologie van, onder meer, de universiteit van Texas. Embryonale en kunstmatige geproduceerde pluripotente stamcellen zouden niet de enige cellenbron hoeven zijn die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling de gedifferentieerde cellen. Volgens de auteurs van het artikel zijn volwassen pluripotente (=veelkunnende) stamcellen in het hele lichaam aanwezig. Die kunnen zich omvormen tot elk type cel, vooropgesteld dat ze de juiste ‘instructies’ krijgen. Dat zou betekenen dat we helemaal niet zoveel moeite hoeven doen om omnipotente (=alleskunnende) stamcellen te kweken. Die adulte stamcellen zouden echter ook een rol spelen bij het ontstaan van kanker. Lees verder