‘Zure stamcellen’ zou fabeltje/vergissing zijn

Teruhiko Wakayama (RIKEN)

Teruhiko Wakayama van het RIKEN-instituut voor ontwikkelingsbiologie

Dat er in Japan ooit volwassen cellen zijn geherpro-grammeerd tot stamcellen in een zuurbadje, is vermoedelijk een fabeltje. Die stamcellen kwamen hoogstwaarschijnlijk van een andere muis,  zegt Teruhiko Wakayama die direct bij het project betrokken was. Dat zou dan betekenen dat stamcelonderzoekster Haruko Obokata, kortstondig een wereldster, zich in het beste geval gruwelijk vergist heeft. Obokata is steeds blijven volhouden dat de resultaten echt waren en dat haar slordigheden in de Nature-artikelen, die gepubliceerd werden met de onderzoeksresultaten, daar niets aan af deden, ook al heeft ze die artikelen teruggetrokken. Dat zou zijn gebeurd onder grote druk van ongetwijfeld ook haar werkgever, het gerenommeerde RIKEN-instituut. Mede-auteur Wakayama lijkt het verhaal nu definitief ten grave gedragen te hebben. Ten tijde van het onderzoek was hij hoofd van het RIKEN-lab voor ontwikkelingsbiologie waar Obokata werkte. Hij leverde de gebruikte muizen aan en nam ook een aantal STAP-stamcellen in ontvangst om ze op kweek te zetten en uit te testen.
Vanwege alle twijfels heeft Wakayama nu het DNA van die cellen laten onderzoeken bij een ander lab. Daar ontdekten onderzoekers dat het GFP-gen voor groen fluorescerend eiwit, toegevoegd om de cellen te kunnen traceren, bij de STAP-cellen op voorkomt op chromosoom nummer 15, terwijl het bij álle muizen uit Wakayama’s collectie standaard op chromosoom 18 zat. Bij het RIKEN-instituut zijn ze inmiddels ook overtuigd van de ondeugdelijkheid van de experimenten van Obokata. Deze muis zal nog wel een lange staart hebben…

Bron: C2W

Nieuws? Menselijke stamcellen repareren apenharten

Apenhartreparatie

Menselijke hartcellen (groen) nemen de plaats in van beschadigde hartcuardian)

Ik weet het, stamcellen zijn de grote mode. Is er niet weer ergens een nieuwe methode gevonden om uit volwassen cellen stamcellen te maken (echt of niet), dan is er wel weer een nieuwe stamceltherapie die bij muizen of apen allerlei verbluffende resultaten te zien heeft gegeven. Nu lees ik weer in verschillende bladen (waaronder the Guardian) dat embryonale stamcellen met succes zijn ingezet bij apen om schade na een hartaanval te repareren. Hè, gister maakte ik een berichtje over ongerijmdheden bij klinische proeven waar beenmergstamcellen die werden gebruikt om de hartfunctie bij mensen te verbeteren. Ik ben maar een eenvoudige boerenl.., maar dit lijkt toch op non-nieuws. De  onderzoekers gebruikten weliswaar menselijke embryonale stamcellen, maar proeven bij muizen hadden al aangetoond dat menselijke cellen het gewoon ‘doen’ in die muizenhartjes. Dus nogmaals de vraag: wat is het nieuws? Een vervelende bijkomstigheid van de proef met de apen was dat ze last kregen van hartritmestoringen. Die verdwenen na een tijdje, maar dat lijkt me toch een lastige complicatie. Onderzoeker Charles Murray van de universiteit van Washington in Seatlle denkt dat het mogelijk is dat er over vier jaar klinische proeven met deze techniek worden gedaan. Bij gebruik van vreemde cellen, moet het afweersysteem worden onderdrukt om te voorkomen dat de cellen onmiddellijk weer worden afgebroken. Ik zou toch opteren voor de beenmergcelroute. Daarbij gaat het om eigen cellen.

Bron: the Guardian

Embryonale stamcellen uit volwassen huidcellen gemaakt

Robert Lanza

Robert Lanza

Onderzoekers van het Amerikaanse bedrijf Advanced Cell Technology zouden uit huidcellen via klonen embryonale stamcellen hebben gemaakt. Dat is groot nieuws, maar de zaak met de Japanse onderzoekster Haruko Obokata maakt voorzichtig. Embryonale stamcellen zijn in staat om zich tot elk celtype te ontwikkelen en houden een grote therapeutische belofte in op vele medische terreinen.
Lees verder

Blinde muis ‘ziet’ weer een paar dagen na simpele therapie

Netvlies

Een doorsnede van het netvlies. De blauwe cellen (R) zijn de staafjes, de rode (C) de kegeltjes. De ganglioncellen (G) vormen de verbindingen met de hersens (Ax voor axonen) (afb: Wikicommons)

Retinitis pigmento-sa en ouderdoms-maculadege-neratie zijn vrij veel voorkomen-de oogziektes. Daarbij laten de lichtgevoelige cellen in het netvlies (de kegeltjes en staafjes) het afweten, waardoor het gezichts- vermogen ernstig wordt aangetast tot aan volslagen blindheid aan toe. Er zijn behandeling-en om dat proces te vertragen, maar genezing, laat staan de omkering van het ziekteproces, is niet mogelijk. Toch blijkt een simpele therapie, waarbij de stof DeNAQ wordt ingespoten, te leiden tot het herstel van de lichtgevoeligheid, zo toonde onderzoek bij muizen aan. De verbindende ganglioncellen bleken de taak van de kegeltjes en staafjes een paar dagen  te hebben overgenomen. Een begin? Lees verder

Een cel, een scheutje zuur et voilà: een stamcel

Muizen-embryo met STAP-cellen

Een muizenembryo ‘aangevuld’ met STAP-cellen (foto: Haruko Obokata)

Men neme een volwassen cel, legge die in een zuur badje, late die daar een half uurtje liggen en zie daar,  de cel heeft zich omgetoverd  in een stamcel, de alleskunner onder de cellen. Een muisembryo bleek de op die manier gemaakte stamcellen ‘liefdevol’ op te nemen. “Het gevolg is dat je heel eenvoudig van een druppel bloed met simpele technieken een volmaakt identieke tweeling kunt maken”, zegt  Charles Vacanti van de Harvard-universiteit. Vacanti en zijn Japanse collega Haruko Obokata van het Riken-centrum voor ontwikkelingsbiologie in Kobe hebben dat voor elkaar gekregen zonder het DNA te veranderen, zoals in de door, onder meer, Shinya Yamanaka ontwikkelde methode om volwassen cellen om te zetten in pluripotente stamcellen. Die cellen willen zich nog wel eens ontwikkelen tot kankercellen.

Lees verder

Kunnen bloedvatcellen orgaandonatie overbodig maken?

Endotheelcellen

Kunstmatig gekleurde endotheelcellen onder een microscoop. De kern is blauw, het celskelet groen, de actinedraden rood (foto: Wikicommon)

Onderzoekers van het Weill-instituut van de Cornell-universiteit in Ithaca (New York) speculeren over de mogelijkheid dat endotheelcellen (het endotheel is de wand van bloedvaten), ingespoten in de bloedvaten, zieke of beschadigde organen zouden kunnen herstellen. Daarmee zou orgaandonatie op den duur overbodig kunnen worden en zou een einde komen aan de moeizame zoektocht naar orgaandonors.  Lees verder

Geen stamcellen in beenmerg van muizen gevonden

Onderzoekers van het medisch centrum van de Stanford-universiteit is het niet gelukt  embryoachtige stamcellen te vinden in het beenmerg van volwassen muizen. Embryostamcelonderzoek is populair vanwege het vermogen van die cellen zich tot alle typen cellen te ontwikkelen. Het probleem is alleen dat er eerst een bevruchting tot stand moet komen. Dat stuit wereldwijd op grote ethische bezwaren. De pluripotente stamcellen zijn een alternatief, maar die hebben niet de uiterste flexibiliteit die embryonale stamcellen hebben.
In 2006 ontdekten Mariusz Ratajczak en zijn medewerkers dat zich in het beenmerg van muizen en mensen heel kleine pluripotente, embryoachtige cellen zouden bevinden. Later werd dat onderzoeksresultaat steeds meer in twijfel getrokken en werd zelfs aan het bestaan van deze stamcelletjes getwijfeld.
Onderzoekers uit de vakgroep van Irving Weissman, hoogleraar pathologie aan de Stanford-universiteit, hebben geen kleine, pluripotente stamcellen kunnen vinden, ondanks verwoede pogingen de oorspronkelijke experimenten van Ratajczak te reproduceren. Weissman: “We hebben het geprobeerd door de beschreven methoden te herhalen, maar we hebben noch in het bloed noch in het beenmerg van de muizen die cellen aangetroffen”.
De onderzoekers vonden wel dat de kleine deeltjes in het beenmerg van muizen geen cellen waren, maar dode cellen met nog wat DNA. Een andere manier om cellen te identificeren is aan de hand van de sleutelmoleculen op hun oppervlak. Ook dat leverde niks op. Hoewel het oorspronkelijke artikel van Ratajczak beoordeeld was door referenten, hebben andere labs problemen gehad de resultaten te repliceren. Weissman heeft dan ook grote twijfels over het bestaan van de beenmergstamcellen.

Bron: Eurekalert

Menselijke levercellen werken (in muis)

Muizen met menselijke levercellenPetrischalen met leverweefsel: een staaltje zelforganisatie van de levercellen (foto Takanori Takebe )

 

 

 

 

Het is Japanse onderzoekers van de universiteit van stad Yokohama gelukt muizen levercellen te bezorgen, menselijke nog wel. Die cellen functioneerden. De levercellen waren ontwikkeld uit menselijke stamcellen. Na de transplantatie van de cellen duurde het twee dagen voordat de cellen verbonden waren met het celweefsel van de muizen.
Om er achter te komen of de cellen ook echt werkten gaven de onderzoekers de muizen voedsel dat bij mensen anders verwerkt wordt dan bij muizen. In de urine van de dieren werden afvalproducten gevonden die bij de menselijke stofwisseling horen. Ergo, de levercellen werkten in de muizenlevers. De Japanse onderzoekers maakten bij hun experimenten, tot hun eigen verassing, gebruik van het vermogen tot zelforganisatie van cellen.
De hoop bij dit soort onderzoek is gevestigd op het ‘synthetiseren’ van nieuwe organen uit eigen celmateriaal, waardoor er geen afweerreacties van het eigen immuunsysteem optreden. Het zal echter nog wel even duren voor dat het zo ver is. De ontwikkeling is nog lang niet zo ver dat er een ‘volwassen’ orgaan kan worden gemaakt. Zo moet de lever, voor zijn ontgiftende arbeid, verbonden zijn met de gal. Of dat met de door de Japanners gehanteerde methode ook gebeurt, valt nog niet te bezien. Volgens Takanori Takebe  van de onderzoeksgroep zal het nog zeker tien jaar duren voor de eerste experimenten met mensen zullen plaatsvinden.
Bijzonder aan het onderzoek is dat de onderzoekers geen gebruik maakten van embryonale stamcellen maar van tot stamcellen omgevormde gewone cellen, de zogeheten pluripotente stamcellen. Rond embryonale stamcellen speelt zich nog steeds een ethische kwestie af, omdat daarvoor in principe eerst embryo’s moeten worden gemaakt. Bij pluripotente cellen speelt die ethische kwestie niet. De Japanners kregen het voor elkaar dat die stamcellen zich ontwikkelden tot levercellen. Aan de kweek in petrischaaltjes (zie foto) werden weefselcellen toegevoegd. Vervolgens leek, tot verbazing van de onderzoekers, alles vanzelf te gaan. De stamcellen organiseerden zich zelf tot orgaanbestanddelen. Tot nu toe ging men er van uit dat dat alleen in de ontwikkeling van een embryo gebeurt.

Bron: Der Spiegel

Discussie over klonen laait in Duitsland weer op

De Duitse stamcelexpert Oliver Brüstle
Het bericht dat in Amerika uitgaande van een huidcel via klonen embryonale stamcellen zijn geproduceerd heeft in Duitsland de discussie over de (on)wenselijkheid van klonen weer doen oplaaien, zo blijkt uit reacties op dat nieuws in Der Spiegel-online. Opvallend is dat de meeste reageerders op het artikel van Nina Weber positief staan tegenover het klonen. Even opvallend is het commentaar van Oliver Brüstle, in Webers artikel aangehaald als dé Duitse stamcelexpert, die het onwaarschijnlijk acht dat de door Mitalipov geproduceerde embryonale stamcellen ooit zullen worden ingezet voor therapeutisch gebruik. Daarvoor zou eerst een embryo moeten worden ontwikkeld, is zijn verhaal, en dan zijn we, wat de discussie betreft, weer terug bij AF. In Nederland lijkt nauwelijks iemand zich druk te maken over klonen.

Bron: Der Spiegel