Dmitri Krysko (afb: UGent)
Immunogene ferroptose, een nieuw ‘wapen’ tegen kanker?
Beantwoorden
Kankercellen te doden met CRISPR-methode
De lading in vetbolletjes die de kankercellen ‘onklaar’ moet maken (afb: univ. van Tel Aviv/Peer et. al.)
Onderzoekers van de universiteit van Tel Aviv denken een ‘doorbraak’ te hebben met hun methode om uitgezaaide kankercellen te doden. Daarbij maken ze gebruik van de CRISPR-methode om het DNA van kankercellen te ruïneren. Uit proeven met muisjes blijken de overlevingskansen te zijn toegenomen, maar, zo op het oog, niet spectaculair. Lees verder
Herprogrammeren cellen gaat beter via de mitochondriën
Door met CRISPR/Cas9 de expressie van een paar mitochondriale eiwitten te veranderen verviervoudigde de opbrengst aan neuronen (afb: Cell Stem Cell)
Het herprogrammeren van cellen is tegenwoordig een populair onderzoeksthema. Vooral het ‘fokken’ van zenuwcellen krijgt aandacht, aangezien dat een mogelijkheid zou kunnen zijn om allerlei defecten aan het centrale zenuwstelsel (met inbegrip van de hersens, dus) te repareren. Zo worden gliacellen, een soort afweercellen van het centrale zenuwstelsel, al met succes omgezet in neuronen. Onderzoeksters van het Helmholtzcentrum in München en de Ludwig Maximiliansuniversiteit (ook in de hoofdstad van Beieren) hebben nu een manier gevonden om dat herprogrammeringsproces te verbeteren. Door de cellen bij het begin van het proces met behulp van genregelaar CRISPR/Cas9 te ‘bestoken’ met bepaalde mitochondriale eiwitten, eigen aan neuronmitochondriën, bleek te opbrengst maar liefst vier keer hoger te zijn geworden. Lees verder
Littekenweefsel in zenuwstelsel weer omgezet on zenuwcellen
Stercellen (groen) blijken om te vormen tot neuronen (rood, naar ik aannneem) (afb: Jinanuniversiteit)
Als je bepaalde onderwerpen volgt dan valt op hoe weinig vooruitgang er wordt geboekt ondanks allerlei ‘doorbraken’ op dat gebied die je in die jaren tegenkomt. Een zo’n onderwerp is het littekenweefsel in zenuwstelsel. Dat ontstaat bij beschadiging en voorkomt fatsoenlijke functionering van het centrale zenuwstelsel. Talloze malen heb ik ‘doorbraken’ mogen noteren (ook in dit blog), maar, voor zover ik weet, is dé oplossing nog steeds niet gevonden. Nu zeggen Chinese onderzoekers weer dat ze er in geslaagd zijn littekenweefsels in het centrale zenuwstelsel van proefdieren te hebben omgezet in functionele neuronen met behulp van een gentherapie. We zullen zien. Lees verder
De opkomst van de b-RNA-vaccins
Links de ‘route’ van een DNA-vaccin, rechts die van een RNA-vaccin (afb: Junwei Li et. al)
De nieuwe coronavaccins zijn booodschapper-RNA-vaccins. Dat schijnt een nieuwe ontwikkeling te zijn op het gebied van de bestrijding van besmettelijke ziekte. Ik vond in een vakblad een overzichtsartikel uit maart vorig jaar, waarvan bijgaand de (zeer verkorte) weergave, in mijn formulering. Lees verder
Rijst met deel van het fotosynthesesysteem van maïs
C4-rijst?
Ooit was kweken een kwestie van de lange adem. De kweker kruiste planten in de hoop dat de uitkomst iets opleverde. Dat kon vele jaren duren. Tegenwoordig zijn er methoden om het genoom van planten drastisch te ‘reorganiseren’ en het resultaat krijg de kweker veel sneller onder ogen. Zo hebben onderzoeksters vijf maïsgenen die coderen voor vijf eiwitten die een band hebben met de fotosynthese ‘overgeplant’ in het erfgoed van rijst. Daardoor zou die C4-rijst, vernoemd naar het overgebrachte fotosynthesesysteem, minder water nodig hebben en een hogere opbrengst. “We stopten die vijf maïsgenen van het C4-systeem in een nieuw genconstruct en installeerden die in rijstplanten”, zegt Maria Ermakova van de nationale universiteit van Australië. Lees verder
Retrons en CRISPR lijken een goed koppel te vormen
Bacteriofagen vallen bacteriecel aan
Zeven jaar geleden werd de CRISPR-methode van bacteriën omgezet in een genoombewerkingstechniek. Sommige bacteriën hadden nog iets anders : retrons, geheimzinnige pakketjes van DNA, RNA en eiwitten. Onderzoekers denken nu dat dat mogelijk een machtig wapen wordt om het genoom van eencelligen te veranderen. Biologen hebben inmiddels uitgevonden dat die retrons, net als CRISPR, onderdeel vormen van het afweersysteem die bacteriën beschermen tegen bacterie-etende virussen: de fagen. Lees verder
En weer een nog (?) veiliger CRISPR-methode
De CRISPR-bezorgers (liposomen) verdwijnen na te worden beschenen met lichtdioden (afb: UNSW)
Bacteriën gebruiken CRISPR om zich virussen van het lijf te houden. Wij mensen gebruiken die methode om DNA te bewerken, maar de nauwkeurigheid ervan laat nogal te wensen over (voor ons mensen, dan). De CRISPR-genschaar wil nog wel eens op on onbedoelde plekken knippen. Inmiddels zijn er al heel wat verbeteringen voorgesteld en, hoogstwaarschijnlijk, ook geïntroduceerd, maar het summum is nog niet bereikt. Nu komen onderzoeksters uit Australië weer met iets beters (?). Ze gebruikten liposomen (vetbolletjes zou ik zeggen) om het CRISPR-gereedschap op een bepaalde plek in het lichaam af te zetten, die hun last afgeven na een lichtsignaal. Is dat handig? Lees verder
Synthetische organellen maken schimmels ‘bestuurbaarder’
In de vesikels uit het ER van gistcellen vindt de gewenste productie plaats (afb: Goetheuniversiteit)
Onderzoeksters van, onder meer, de Goetheuniversiteit in Frankfurt aan de Main rond Joanna Tripp hebben levende gistcellen voorzien van synthetische organellen (cellichaampjes), om ze zo meer naar hun hand te kunnen zetten om die, bijvoorbeeld, heel effectief een bepaalde verbinding te laten aanmaken (n het onderhavige geval muconzuur). Lees verder
RNA-moleculen blijken de eiwitproductie te regelen
Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)
Het zit allemaal verbazingwekkend (tenminste bij mij; as) listig in elkaar, het fenomeen dat we leven noemen. Iedereen kent waarschijnlijk nog wel van de middelbare school het ‘paadje’ dat de aanmaak van eiwitten mogelijk maakt (via boodschapper-RNA), maar hoe weet het ribosoom hoeveel van dat eiwit, waarvoor het b-RNA codeert, moet worden aangemaakt? Daar schijnen andere (niet-coderende) RNA-moleculen aan te pas komen, de zogeheten SINEUP’s, ontdekten onderzoeksters van, onder meer, het Japanse RIKEN-instituut. Die zijn onlangs ontdekt en zouden, roepen onderzoekers dan meestal, een belangrijk doelwit kunnen worden van nieuwe therapieën.
Lees verder