Pluripotente stamcellen krijgen embryonale ‘status’

Pluripotente stamcellen met embryonale 'status'

De EPS-cellen (groen) zijn zowel te vinden in het embryo (links) als in de moederkoek (placenta) en dooierzak (yolk sac) (afb: Salk-instituut)

Pluripotente stamcellen, die kunnen worden ontwikkeld uit rijpe cellen (huidcellen, bijvoorbeeld), kunnen zich tot alle celtypen in ons lichaam ontwikkelen. Totipotente (embryonale) stamcellen kunnen dat ook, maar zich daarnaast ook ontwikkelen tot buitenembryonaal weefsel zoals de moederkoek. Dat kunnen pluripotente stamcellen niet. Nu hebben onderzoekers een methode ontwikkeld om pluripotente stamcellen een embryonale ‘status’ te geven. Ze noemden die cellen uitgebreide pluripotente stamcellen (in Engelse afko EPS). Lees verder

Stamceltherapie voor het hart lijkt werkzaam

Hartaanval

Bij een hartaanval worden bloedvaten door een bloedprop geblokkeerd waardoor miljoenen hartcellen afsterven. De stamceltherapie moet aanzetten tot nieuwe weefselgroei.

Het lijkt er op dat stamceltherapie bij hartpatiënten de schade aan hun hart enigszins repareert. Vooralsnog gaat het om een fase 1-onderzoek, waarbij vooral de veiligheid van de gebruikte methode voor toepassing bij mensen moet worden bewezen. Een vervolgonderzoek zou duidelijk moeten maken hoe effectief de methode is. Lees verder

Hoe ‘programmeer’ je levende cellen?

Wilson Wong en zijn gereedschapskist voor genschakelingen

Wilson Wong

Hoe cellen zich gedragen heeft alles te maken met welke genen in welke mate actief zijn. Door aan de ‘knoppen’ te draaien die de genexpressie sturen kun je een cel (her)programmeren. Onderzoekers in de VS rond Wilson Wong zouden nu een vereenvoudigde methode gevonden hebben om met behulp van knip-en-plak-enzymen (recombinases) zoogdiercellen snel en efficiënt om te zetten in wat synbiologen ‘genschakelingen’ of ‘gencircuits’ noemen. De analogie met elektronica is niet toevallig. Lees verder

Kikkervisjes leren zien met ogen in hun staart

Blind kikkervisje ziet met staartoog

Kikkervisje met staartoog (C en D). Linksboven een normaal ziend kikkervisje. Rechtsonder (H) is te zien dat er zich zenuwweefsel heeft gevormd (afb: Nature)

Blinde kwakbollen (kikkervisjes) bleken weer te kunnen zien via een op hun staart geïmplanteerd oog. Met hulp van een migrainemedicijn maakte het oog verbinding met het zenuwstelsel van de kwakbol. Mogelijk dat iets dergelijks ook bij mensen zou werken, denken de onderzoekers. “Als je een mens een oog op zijn rug implanteerde en dat verbond met het ruggenmerg. Zou die kunnen zien? Ik denk van wel”, zegt onderzoeker Michael Levin van de Amerikaanse Tuftsuniversiteit. Lees verder

Gezondheidsraad: “Legaliseer genoombewerking embryo’s”

Een menselijke embryo met acht cellen

Een menselijke embryo

De Nederlandse gezondheidsraad en de Commissie genetische modificatie (Cogem)  vinden dat het bewerken van embryogenoom en het kweken van embryo’s zouden moeten worden gelegaliseerd. Dat zou in eerste instantie voor onderzoeksdoeleinden zijn, maar op termijn ook voor klinische toepassingen. Dat schrijven beide organisatie in een advies aan minister Schippers van volksgezondheid. Lees verder

Weefsels kweken ‘natuurlijker’ in kunststofspaghetti

Ruimtelijke weefsels kweken in 'spaghetti'

Enkele cellenbouwsels verwezenlijkt met de ‘spaghetti’. B en C geven aan wat het verschil is tussen kweken in een petrischaaltje en in de ‘spaghetti’ (afb: univ. van Lund)

De een doet het met spinazieblaadjes, maar met een soort poreuze spaghetti schijnt het ook aardig te lukken om min of meer natuurlijke weefsels te kweken. Het is nog steeds een droom om goed functionerende weefsels of organen in het lab te kweken, maar nu gebeurt dat vooral nog in platte petrischaaltjes. Dat is nauwelijks een natuurlijke omgeving, waar ruimtelijkheid wezenlijk is. Onderzoekers van de universiteit van Lund hebben het nu geprobeerd met kunststofspaghetti. Het lijkt een vooruitgang. Lees verder

MicroRNA repareert bij muizen deels isolatie zenuwcellen

Myelinevormende oligodendrocyten in zenuwweefsel

Na toediening van miR-129 bleken bepaalde gliacellen (groen) weer myeline te vormen (afb: Kinderziekenhuis Cincinatti)

Zogeheten microRNA blijkt bij muisjes de myelineschachten om zenuwcellen te repareren. Het afbreken van die beschermlaag leidt tot multiple sclerose. Vooralsnog zijn klinische proeven met mensen nog niet aan de orde.
Lees verder

Zoogdiercellen gebruikt voor ‘DNA-computer’

DNA-recombinase

DNA-recombinases herkennen ‘hun’ stukje DNA, knippen dat er uit en hechten de ‘wond’ weer

DNA intrigeert, ook de computerbouwers zijn geïnteresseerd. DNA zou het perfecte materiaal zijn om langdurig veel gegevens op te slaan, maar met DNA zou ook te rekenen zijn. Nu schijnen onderzoekers zoogdiercellen genetisch te hebben aangepast met als doel het DNA complexe taken te laten uitvoeren. Let wel: die uiterst competente ‘DNA-computer’ is er nog niet. Hun ‘DNA-computer’ kan wel Booleaanse operaties uitvoeren, maar ze denken hun nieuwe programmeringstechnieken toch vooral te gebruiken voor de verbetering van behandelmethoden: van kankertherapieën tot het aanmaken van nieuwe weefsel. Lees verder

Miljoenen cellen kweken in dagen in plaats van weken

Ontwikkeling van oligodendrocyten uit pluripotente stamcellen

De aanmaak van oligodendrocyten (witte stof) uit pluripotente stamcellen (afb: Cell)

Onderzoekers van het Britse Sanger-instituut en van de universiteit van Cambridge (Eng) hebben een nieuwe techniek ontwikkeld die de aanmaaksnelheid van menselijke cellen aanzienlijk opvoert. Dat helpt bij onderzoek, maar zou ook dienstig kunnen zijn bij het repareren van weefsels. Lees verder

Nieuwe dierproeven beloven ons een langer gezond leven

NAD+

NAD+

Ik geef onmiddellijk toe dat mensen niet altijd even ‘netjes’ doodgaan, maar wat willen we toch met dat eeuwige leven? Het lijkt wel of er steeds meer onderzoek wordt gedaan naar methoden en middelen om veroudering te stoppen of om te keren. Ik zou zeggen dat uitstelling van veroudering een verschuiving van de problemen is en als wij (nou ja, onderzoekers) daarin slagen dat uitstel leidt tot, denk ik, problemen met overbevolking en medicalisering van de samenleving. Hier weer twee onderzoeken die bij proefdieren succes leken te hebben: een onderzoek met Nederlandse die zich richt op het ‘afschieten’ van ontoereikende cellen en een met Amerikaans/Australische wortels waarbij het DNA-reparatiemechanisme wordt gerepareerd. Beide groepen beweren dat hun aanpak de veroudering keert (bij muisjes).
Lees verder