Wordt de mens een product zoals een auto?

Tot hersencellen omgeprogrammeerde huidcellen

Uit huidcellen ontwikkelde hersencellen (afb: UCL)

Ik ben ooit dit blog begonnen om de wereld, althans de lage landen, kond te doen van wat er zich afspeelt op het gebied van synthetische biologie, de door de mens bedachte en verwezenlijkte uitbreiding van het fenomeen dat leven is genoemd. Dan hebben we het over de aanpassing van het genoom van micro-organismen om dingen te doen of te produceren die ze in de natuur nooit doen of produceren, maar ook (en steeds vaker) op zaken gericht op de mens.
We praten dan over de pogingen erfelijke ziektes te voorkomen, over orgaansynthese en ook ontwerpbaby’s. Als we eenmaal weten hoe we dingen kunnen veranderen dan begint de natuur (het leven) steeds meer op gewone techniek te lijken. Als in een auto een onderdeel kapot of versleten is, kun je dat vervangen. Wordt de natuur, met inbegrip van de mens, een product en maakbaar? Philip Ball schreef er een boek over: How to Grow a Human (William Collins). Lees verder

Hoe weten cellen wat ze moeten worden?

Fruitvliegjes

Fruitvliegjes

In 1891 sneed de Duitse bioloog Hans Driesch een tweecellige embryo van een zee-egel in tweeën. Elke halve embryo ontwikkelde zich weer tot een volledig larve, zij het wat kleiner dan normaal. Kennelijk weten de cellen wat ze moeten doen om tot een volledig exemplaar uit te groeien, maar hoe flikken ze ‘m dat? In die fase was de blauwdruk kennelijk nog niet gemaakt. Driesch is er niet uit gekomen en heeft de wetenschap in zijn frustratie gelaten voor wat die was, maar onderzoekers proberen er nu toch een vinger achter te krijgen. Het is nog steeds veel gissen en nog meer missen. Lees verder

“Even geen CRISPR-baby’s meer”

CRISPR-baby'sNa de aankondiging van de Chinese onderzoeker Jiankui He dat hij twee meisjes via een ingreep in hun genoom immuun voor hiv had gemaakt, brak er in de onderzoekswereld een storm van protest los. Dat had niet zo veel te maken met de ethische kant van de ingreep, maar meer met de nog ontoereikende kennis over de ‘reikwijdte’ van dergelijke ingrepen. Nu pleiten genetici er in het blad Nature voor om zeker de eerste vijf jaar niet aan CRISPR-baby’s te beginnen. Een moratorium, dus. Lees verder

Rijst ‘ongeslachtelijk’ gemaakt

Rijsthalmen

Oryza oftewel rijst

In tegenstelling tot nogal wat andere planten plant rijst zich alleen geslachtelijk voort. Dat hebben onderzoekers nu veranderd door het rijstgenoom te veranderen. Daardoor krijg je jonge plantjes die genetische gezien een exacte kopie zijn van de ouderplant. Dat schijnt interessant te zijn voor het kweken van hybriden door kruising. Ook andere voedingsgewassen zouden seksloos gemaakt kunnen worden. Lees verder

Mitochondriaal DNA ook overgedragen door vaders (?)

Mitochondriën

Mitochondriën

Volgens de huidige stand van de kennis wordt het mitochondriale DNA uitsluitend doorgegeven door de moeder, maar dat schijnt niet altijd te kloppen. Volgens nieuw onderzoek blijkt dat ook vaderlijk mitochondriaal DNA wordt doorgegeven aan het nageslacht. Dat zou mogelijk tot mitochondriale ziektes kunnen leiden. Lees verder

Muisjes met (alleen) twee vaders of twee moeders gefabriceerd

moeder/moedermuis met nakomelingen

Een moeder/moedermuisje met natuurlijke nakomelingen (afb: Chinese Academie van Wetenschappen)

Onderzoekers hebben muisjes gefabriceerd met twee vaders of twee moeders. De vader/vader-muisjes overleefden de geboorte overigens maar net, terwijl die uit twee moeders voortkwamen volkomen gezond en ook volledig functioneel waren wat de voortplanting betreft. Voor deze kunstmatige vorm van ‘parthenogenese’ (maagdelijke voortplanting) werden haploïde stamcellen (van elk chromosoom maar een exemplaar zoals in geslachtscellen) van twee vaders of twee moeders gebruikt en werden wat ‘correcties’ aangebracht met behulp van de genschaar CRISPR/Cas9. De onderzoekers rond Qi Zhou zeggen vooral benieuwd te zijn naar een antwoord op de vraag waarom maagdelijke voortplanting bij sommige gewervelde dieren, zoals haaien of kalkoenen, wel voorkomt en bij zoogdieren niet. Lees verder