Onderzoekers vinden veel genen die herstel zenuwcellen voorkomen

Netvliescellen

Netvliescellen (RGC) van muisjes werden opzettelijk beschadigd mbv lichtimpulsen (ONC) (afb: Cell Reports)

Cellen in het centrale zenuwstelsel (hersens, ruggenmerg) herstellen na beschadiging niet of nauwelijks, wel in het perifere zenuwstelsel. Waarom is een groot vraagteken, maar onderzoekers zijn nu tientallen genen op het spoor die helpen dat ‘verbod’ te handhaven, althans bij muisjes. Lees verder

Stukjes nieuw bot uit de bioprinter met bioinkt

Botprinter

Het botprintproces in beeld. De poreuze zanddeeltjes (siliciumoxide) zijn bedoeld voor aller lei noodzakelijke ‘ingrediënten’ (afb: Biofabrication)

Het is inmiddels, zeker in onderzoekslabs, al vrij normaal dat er printers gebruikt worden voor het fabriceren van levend weefsel. Onderzoekers in Portugal hebben, gebruik makend van ‘bioinkt’ met levende stamcellen,  aangetoond (of althans aannemelijk gemaakt) dat het op die manier mogelijk is om bot te fabrieken ter vervanging (bedoeld, althans) van beschadigd of aangetast botweefsel. Vooralsnog blijkt het vinden van de juiste samenstelling van de ‘bioinkt’ een lastig verhaal, dus denk niet dat je morgen een nieuw vingerkootje (ik noem maar wat) kunt bestellen. Lees verder

Herprogrammeren cellen gaat beter via de mitochondriën

Gliacellen omzetten in neuronen

Door met CRISPR/Cas9 de expressie van een paar mitochondriale eiwitten te veranderen verviervoudigde de opbrengst aan neuronen (afb: Cell Stem Cell)


Het herprogrammeren van cellen is tegenwoordig een populair onderzoeksthema. Vooral het ‘fokken’ van zenuwcellen krijgt aandacht, aangezien dat een mogelijkheid zou kunnen zijn om allerlei defecten aan het centrale zenuwstelsel (met inbegrip van de hersens, dus) te repareren. Zo worden gliacellen, een soort afweercellen van het centrale zenuwstelsel, al met succes omgezet in neuronen. Onderzoeksters van het Helmholtzcentrum in München en de Ludwig Maximiliansuniversiteit (ook in de hoofdstad van Beieren) hebben nu een manier gevonden om dat herprogrammeringsproces te verbeteren. Door de cellen bij het begin van het proces met behulp van genregelaar CRISPR/Cas9 te ‘bestoken’ met bepaalde mitochondriale eiwitten, eigen aan neuronmitochondriën, bleek te opbrengst maar liefst vier keer hoger te zijn geworden. Lees verder

Littekenweefsel in zenuwstelsel weer omgezet on zenuwcellen

Stercellen worden neuronen

Stercellen (groen) blijken om te vormen tot neuronen (rood, naar ik aannneem) (afb: Jinanuniversiteit)

Als je bepaalde onderwerpen volgt dan valt op hoe weinig vooruitgang er wordt geboekt ondanks allerlei ‘doorbraken’ op dat gebied die je in die jaren tegenkomt. Een zo’n onderwerp is het littekenweefsel in zenuwstelsel. Dat ontstaat bij beschadiging en voorkomt fatsoenlijke functionering van het centrale zenuwstelsel. Talloze malen heb ik ‘doorbraken’ mogen noteren (ook in dit blog), maar, voor zover ik weet, is dé oplossing nog steeds niet gevonden. Nu zeggen Chinese onderzoekers weer dat ze er in geslaagd zijn littekenweefsels in het centrale zenuwstelsel van proefdieren te hebben omgezet in functionele neuronen met behulp van een gentherapie. We zullen zien. Lees verder

Terahertzgolven veranderen genactiviteit stamcellen

teraehertzgolvenTerahertzgolven liggen in het elektromagnetische spectrum tussen het verre infrarood en de de microgolven in. Die golven blijken volgens Japanse onderzoekers invloed te hebben op de genactiviteit van pluripotente stamcellen. Dat zou dan weer gevolgen kunnen hebben voor het stamcelonderzoek en methodes om afwijkend (ziekelijk) weefsel te herstellen, maar even zo goed voor terahertztoepassingen waaraan gesleuteld wordt. Lees verder

Werkend netvlies in lab gekweekt (?)

Netvlies

Het netvlies is nog knap ingewikkeld en bestaat uit zo’n tien lagen (!)

Onder zoekers van, onder meer, het instituut voor oogheelkunde in Bazel (IOB) zouden in het lab een volledige functioneel netvlies hebben gekweekt. Voorlopig, zo begrijp ik, is het kweekproduct in eerste instantie bedoeld voor onderzoek, maar op den duur valt te verwachten dat er ook netvliezen worden gekweekt ter vervanging van het ongerede geraakte exemplaren in het menselijk oog. Lees verder

Weer een manier om beschadigd zenuwweefsel te herstellen (?)

Zenwustelsel

Zenuwcellen in het centraal zenuwstelsel herstellen niet, wel die in het perifere zenuwstelsel (afb: gezondheidsuniversiteit.nl)

Zoals ik ook gisteren al zei zijn onderzoekers al tientallen jaren op zoek naar manieren om schade aan het centrale zenuwstelsel te herstellen. Gister maakte ik melding van een ‘op het oog’ veelbelovende aanpak en vandaag melden onderzoeksters van de Amerikaanse Templeuniversiteit en van de (ook Amerikaanse) universiteit van Pennsylvania dat ze een simpele manier hebben gevonden om beschadigd zenuwweefsel te herstellen: toediening van lactaat. Lees verder

CPTX lijkt het goed te doen bij hersen- en ruggenmergschade

CPTX

Het synthetische ‘brugmolecuul’ CPTX kijkt verbroken verbindingen tussen zenuwcellen te kunnen herstellen (afb: Science)

Onderzoekers uit Japan, Duitsland het het VK hebben een verbinding gesynthetiseerd, aangeduid met CPTX, die in dierproeven goede resultaten laat zien bij hersen- en ruggenmergschade, maar ook bij Alzheimer. Het lijkt te zorgen voor het herstel van celfuncties in het zenuwstelsel. Lees verder

Geherprogrammeerde huidcellen functioneel in hersens

Mikrogliacel

Mikrogliacel repareert een bloedvaatje in de hersens (foto: neoweb.nl)

Al verschillende malen zijn op verschillende manieren in het lab hersencellen gemaakt, ook menselijke, vaak uitgaande van huidcellen. Nu melden onderzoekers uit Barcelona dat ze dat ook gedaan hebben. Ze zouden vervolgens hebben geconstateerd dat die geherprogrammeerde huidcellen integreerden in een plakje menselijk hersenweefsel. Kennelijk was dat nog niet eerder geprobeerd. Lees verder

Aangepast enzym helpt schade aan zenuwcellen te herstellen

Molly Shoichet

Molly Shoichet (r) (afb: univ. van Toronto)

Onderzoeksters van, onder meer, de universiteit van Toronto hebben een natuurlijk, bacterieel enzym aangepast waarna het , in ieder geval in theorie, een gunstige uitwerking bleek te hebben op de hergroei van zenuwweefsel na beschadiging door een beroerte. De synthetische versie zou stabieler zijn als de natuurlijke en langer actief zijn. Lees verder