Genen te activeren met hersenkracht

HersenkrachtHet moet toch niet gekker worden. We hadden al vliegtuigjes die zich door hersengolven lieten besturen, maar nu zijn onderzoekers van de technische hogeschool in Zürich (ETHZ) rond de bekende synthetisch bioloog Martin Fussenegger, er, als de verhalen kloppen, in geslaagd de activiteit van genen te sturen met ‘hersenkracht’. Dat schijnt tenminste gelukt te zijn bij celkweken en ook muizen. De techniek zou gebruikt kunnen worden om pijn te verzachten of epileptische aanvallen te neutraliseren, denken de Zwitsers.
Lees verder

‘Monster-DNA’ kankercellen ontraadseld

Chromosomenpaar 12

Chromosomenpaar 12

Bij kankercellen zijn niet alleen de cellen zelf ‘in de war’, maar is ook het erfgoed zelf danig veranderd. Het DNA  neemt monsterachtige proporties aan, waarbij de kankercelchromsomen een aantal keren groter zijn dan normale chromosomen. Australische onderzoekers denken nu ontdekt te hebben hoe dat komt. In hun verhaal speelt het uiteenvallen van (het menselijke) chromosoom 12 een belangrijke rol, gevolgd door een explosieve vermenigvuldiging en samensmelting van de brokstukken van dat chromosoom.

Lees verder

Onderzoekers ‘redigeren’ bloedstamcellen

CCR5

CCR5 (afb: Wiki Commons)

Onderzoekers van, onder meer, het stamcelinstituut van de Harvard-universiteit zouden voor het eerst de CRISPR-Cas9-techniek hebben gebruikt om het DNA van bloedstamcellen en afweercellen te redigeren. Ze deden dat om het HI-virus, dat AIDS veroorzaakt, onmogelijk te maken het afweersysteem te ruïneren. De onderzoekers houden wat betreft de waarde van hun methode om de schade van HIV te pareren nog een slag om de arm. Lees verder

Er zijn geen misdaadgenen, maar toch…

Wij zijn ons brein van Dick Swaab

Hersenkundige Dick Swaab denkt dat wij ons brein zijn (boekomslag)

Sedert we een beetje meer begrijpen hoe het ons leven in elkaar steekt, dringt zich, ten minste,  een vraag op: wie voert de regie? Hersendeskundige Dick Swaab denkt dat we ons brein zijn. Je zou voor hetzelfde geld kunnen zeggen dat we onze genen zijn. Bestaat de vrije wil? Kunnen we verantwoordelijk gehouden worden voor onze daden, als je weet dat dat veel van ons doen en laten al bij de geboorte (of eigenlijk al bij de bevruchting) is vastgelegd? Als je steeds verder de diepte induikt in het ingewikkelde proces dat leven heet, dan kom je louter moleculen tegen, ingewikkelde moleculen, maar het zijn toch moleculen. Waar zit dan die vrije wil? Onderzoek van het Zweedse Karolinska-instituut onder een kleine 800 Finse bajesklanten zou hebben uitgewezen dat extreem gewelddadig gedrag in verband is te brengen met de activiteit van twee genen: een die codeert voor het eiwit MAO-A en een ander die codeert voor CDH13. Overigens betekent het niet dat mensen met dezelfde afwijkingen aan deze genen ook meteen gewelddadig zijn. Simpel wordt het nooit.

Lees verder

Vesikels beïnvloeden functies hersencellen

Vesikels in hersencellen

Een neuron (blauw) heeft de blaasjes (groen) binnengelaten met als gevolg dat er meer katalase (rood) wordt geproduceerd om de cel te beschermen tegen peroxides (afb: JG-univ.)

Vesikels, kleine blaasjes in de cel die voor het transport door het celmembraan zorgen, schijnen effect te (kunnen) hebben op het functioneren van hersencellen, zo hebben onderzoekers van de Johannes Gutenberg-universiteit in Mianz (D) uitgevogeld. Die blaasjes, afkomstig van naburige gliacellen, leveren de neuronen de munitie in de strijd tegen allerlei ongerief. De zogeheten exosomen schijnen de hersencellen op diverse niveaus te stimuleren: ze bevorderen de elektrische geleiding en dus (denk ik dan) de signaaloverdracht en hebben invloed op de gensturing en hebben daarmee een belangrijke invloed op het functioneren van de hersenen.
Lees verder

Kankercellen werken aan hun eigen ‘eeuwige’ leven

Alternatieve verlenging van telomeren (ALT)

Dit plaatje zou duidelijk moeten maken hoe die telomeren langer worden (afb: Cell)

Terwijl bij gewone cellen de uiteinden van de chromosomen, de telomeren, steeds korter worden, hebben kankercellen een manier gevonden om die telomeren op lengte te houden en zo hun eigen leven te rekken. Het is ironisch: cellen die dood en verderf zaaien hebben zelf de weg naar het ‘eeuwige’ leven gevonden. Amerikaanse onderzoekers denken nu te weten hoe kankercellen dat kunstje flikken. Lees verder

‘Omscholing’ afweercellen moet autoimmuunziektes stoppen

Autoimmuunziektes

Agressorcellen worden langzaam omgevormd in beschermercellen. De veranderende genexpressie wordt hier weergegeven in ‘warmtekaarten’. (afb: univ. van Bristol)

Bij autoimmuunziektes als reuma en multiple sclerose keert het eigen afweersysteem zich tegen het lichaam. Onderzoekers van de Britse universiteit van Bristol zeggen een methode gevonden te hebben de agressie van de imuuncellen te temperen. Ze hebben die methode uitgeprobeerd bij muizen. Lees verder

Menselijk ’taalgen’ maakt muizen slimmer

Baby met telefoonVoordat duidelijk was wat het menselijke gen FOXP2 precies uitvoerde werd het ’t taalgen genoemd. Het  blijkt nu dat muizen die dat gen bezitten slimmer zijn. Ze leren beter een taak automatisch of onbewust uit te voeren. Volgens de onderzoekers zou dat betekenen dat FOXP2 het kinderen mogelijk maakt hun lippen en tong onbewust te bewegen, vaardigheden die bij het spreken goed van pas komen.

Lees verder

Embryonale stamcellen gemaakt (?)

Stamcellen uit navelstreng

Menselijke stamcellen worden, onder meer, ‘geoogst’ uit de navelstreng


Onderzoekers van het Europese lab voor moleculaire biologie (EMBL) in Heidelberg en van de universiteit van Cambridge (VK) schijnen er in geslaagd te zijn pluripotente stamcellen, ontstaan uit volwassen gespecialiseerde cellen, ’terug te brengen’ tot de oorspronkelijke embryonale staat. Opvallend is dat de onderzoekers de term embryonale stamcellen, de originele alleskunners onder de stamcellen, zorgvuldig vermijden. Waarschijnlijk zijn ze wat voorzichtig geworden na het STAP-celdrama van de Japanse onderzoekster Haruko Obokata.
Lees verder

Synthetische bouwstenen transcriptieproces gemaakt

Kunstmatige transcriptiefactor

Links de kunstmatige transcriptiefactor (op goudbolletje) vergeleken met de natuurlijke. Rechts het binnendringen van de kunstmatige TF in de celkern (afb: ACS Nano)

Voor het eerst zijn er kunstmatige transcriptiefactoren gemaakt met alle functionaliteiten van de echte. Japanse en Amerikaanse onderzoekers hopen er stamcellen mee te herprogrammeren. Transcriptiefactoren zijn eiwitten die in een cel regelen welke delen van het DNA worden afgeschreven, via boodschapper-RNA, voor de productie van eiwitten.
Lees verder