Rode bloedcellen als vrachtwagens in ons lijf

Rode bloedlichaampjes

Rode bloedlichaampjes kunnen meer dan zuurstof vervoeren (afb: Science)

Rode bloedlichaampjes leveren zuurstof af in ons lichaam. Ze komen in nagenoeg elke uithoek daarvan. Zuurstof is onontbeerlijk voor ons voortbestaan, maar de bloedcellen zouden ook andere dingen kunnen vervoeren, bedachten onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS), door er ‘plakkerige’ eiwitten aan vast te maken waar dan geneeskrachtige moleculen aan kunnen worden geplakt. Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar de gedoseerde afgifte van medicijnen met hulp van microvrachtwagens van, bijvoorbeeld, DNA-materiaal, maar waarom iets maken als het er al is? Lees verder

Eigen hiv-resistente cellen in de maak

HIV

Het hi-virus en rode bloedlichaampjes (de verhoudingen zijn niet helemaal correct)

Je neemt een pluripotente stamcel, verandert het DNA om de cel bestand te maken tegen hiv. Dat was het idee van Yuet Kan van de universiteit van Californië in San Franscisco. Dat redigeren van dat genoom luistert nogal nauw en daarom gebruikte hij het efficiënte hier al vaker ter sprake gebrachte CRISPR-Cas9-systeem. Uit die stamcellen ontstane witte bloedlichaampjes bleken inderdaad hiv-bestendig, maar dé therapie vergt nog wel enig onderzoek. Lees verder

Proteoom: over onmogelijke genen en genen die ‘zoek’ zijn

ProteoomEen Duitse en een Amerikaanse onderzoeksgroep hebben alle gegevens van eiwitten die in mensen hun levensvatbare werk doen in kaart gebracht. Er ontbreken er nog wel een paar. Zo’n 90% van de menselijke eiwitten, tezamen het proteoom genoemd, zouden in die twee ‘catalogi’ staan. Opmerkelijk is dat enkele eiwitten door genen worden gecodeerd die er niet zouden mogen zijn en andere volledig ontbreken. Het is hier al vaker gezegd: het leven blijft verbazen. Lees verder

DNA-code (b)lijkt niet nagelvast

DNA-codeSommige dingen in heel ingewikkelde systemen zijn of lijken erg eenvoudig. Het systeem dat leven heet is knap ingewikkeld en ook het eindeloze DNA-molecuul in elke menselijke cel kent vele geheimen en donkere krochten, maar het leek toch duidelijk hoe dat molecuul codeert. Elke drietal opeenvolgende ‘letters’ van het vier letters tellende DNA-alfabet (A, C, G, T) staat voor een aminozuur. Die code wordt via boodschapper-RNA overgebracht op de eiwitfabriek, het ribosoom, waar het eiwit wordt geassembleerd. Zogeheten start- en stopcodons vertellen het ribosoom waar te beginnen en waar op te houden. Dat beeld blijkt niet helemaal te kloppen. Soms blijken start- of stopcodons (een codon is een trits nucleotiden achter elkaar) genegeerd te worden, ontdekte Natalia Ivanova van het het genoominstituut van het Amerikaanse ministerie van defensie van Walnut Creek (Cal) bij bacteriën. Er staat niet wat er staat. Lees verder

Samenstelling ‘kankermedicijn’ RNA-ligase ontrafeld

Archease

Het enzym archease maakt deel uit van RNA-ligase, ontdekten Weense onderzoekers (afb: Wikicommons)

Onderzoekers van het instituut voor moleculaire biotechnologie in Wenen (IMBA) hebben de laatste bouwsteen gevonden waarmee RNA-ligase in mensen als een volwaardig enzym functioneert. Het is de bedoeling met die ligase kankertypen als borstkanker en bepaalde vormen van leukemie (bloedkanker) te bestrijden. Lees verder

Een bacterie met twee extra DNA-letters gemaakt

DNA6

Een DNA-streng met zes (in plaats van vier) nucleotiden. X en Y zijn de ‘vreemde eenden’. (afb: New Scientist)

Synthetische biologie is er niet in de eerste plaats op gericht om bestaand leven te ‘repareren’ maar vooral om nieuw leven te creëren. Het leven maakt maar een bescheiden gebruik van de chemische mogelijkheden die er bestaan. Zo zijn eiwitten opgebouwd uit, ten hoogste, twintig verschillende aminozuren, terwijl er vele malen meer aminozuren bestaan (of te bedenken zijn) en DNA maakt voor de opbouw maar gebruik van vier verschillende nucleotiden, die louter verschillen in de base. Een uitdaging, dus. Nu heeft een groep rond Floyd Romesberg van het Scripps-instituut in La Jolla (VS) een E. coli-bacterie voorzien van een DNA-streng met twee extra basen/nucleotiden:  d5SICS en dNaM. Het schijnt de bacterie, die er normaal toch al een los DNA-‘regime’ op na houdt, niet erg te deren. Lees verder

Uitzaaiingen bij borstkanker wat beter begrepen

Uitzaaiing

Een plaatje om de wisselwerking in de cel te verbeelden van PKCλ met diverse eiwitten. Het is de laatste regelstap van het enzym MT1-MMP (rood) bij de reactie tussen het eiwit cortactine (groen) en dynamine 2 (blauw). Deze reacties zijn nodig om cellen te ‘bevrijden’ uit het weefsel om te kunnen migreren naar andere delen van het lichaam (afb: Curie-instituut)

Kanker is op zich al een, mild gezegd, vervelend fenomeen, maar de ziekte heeft ook nog eens de neiging zich door het hele lichaam te verspreiden. Franse onderzoekers onderzochten hoe dat proces verloopt. Dat inzicht zou aan de basis kunnen leggen voor therapieën om uitzaaiing tegen te gaan.
Lees verder

Kankertherapieën uit de startblokken

Kappalambda;lichaam

Κλ-lichaam. Dit monolklonale antilichaam richt zich op een tumorspecifiek antigeen (CD19) en legt CD47, het eet-me–niet-op-signaal, het zwijgen op (afb: Novimmune)

De laatste tijd duiken er steeds meer onderzoeksresultaten op die, op zijn minst, beloven een of andere kankersoort aan te pakken, soms alle typen kanker. Verreweg de meeste gedachte geneeswijzen hebben te maken met ons afweersysteem. Kankercellen weten dat te misleiden, maar verschillende voorgestelde behandelmethodes hebben wegen gevonden de afweer te ‘revitaliseren’ of de ‘vermomming’ van kankercellen te verbreken. Het Amerikaanse blad Wired zet drie therapieën in de schijnwerpers. Lees verder

Ook alvleesklierkanker afhankelijk van één eiwit (?)

Chunling Yi

Chunling Yi tijdens haar studie aan de Yale-universiteit (2005)

Alvleesklierkanker geldt als ongeneeslijk. De laatste tijd duiken er echter steeds vaker berichten op met een hoopgevende boodschap: alvleesklierkanker is geneesbaar. Daar komt het bericht van een onderzoeksgroep van het kankercentrum van de universiteit van Georgetown bij. De boodschap is daarbij nog simpeler: voorkom dat een bepaald eiwit zijn destructieve werk verricht. Die remedie lijkt erg op ander recent onderzoek naar borstkanker. In dit geval lijkt de boosdoener het eiwit Yap (Yes-associated protein) te zijn. Wordt Yap onderdrukt dan blijft de alvleesklierkanker stabiel. Het voorkomt de kanker niet. De truc zou ook bij andere kankertypen kunnen werken.
Lees verder

“Kil borstkanker door eiwit Kindlin-3 te killen”

Kindlin-3

De structuur van Kindlin-3, dat een rol zou spelen bij borstkanker.

Doodt het eiwit Kindlin-3 en je geneest borstkanker. Dat lijkt het simpele recept dat onderzoekers  in Amerika zouden hebben gevonden. Dat eiwit regelt twee belangrijke processen die borstkanker bevorderen, zo zou uit hun onderzoek zijn gebleken.
Lees verder