We weten weer iets meer van vouwen eiwitten

Celskelet

Het ingewikkelde celskelet zorgt voor het vervoer van, onder veel meer, chaperonnes die misvouwen eiwitten weer in vorm brengen (foto: Rabouduniversiteit)

Eiwitten moeten op een bepaalde manier gevouwen zijn anders werken ze niet of, erger, helpen ze mee aan het afsterven van cellen. Bepaalde moleculen, zogeheten chaperonnes, verhelpen vouwfouten bij eiwitten. Het blijkt dat een warmte-impuls, bijvoorbeeld door koorts, het aantal van deze ‘chaperonnes’ vergroot, maar net zo belangrijk, is net ontdekt bij onderzoek aan de worm Caenorhabditis elegans, is dat die schok voor een grotere productie van een eiwit (PAT10) zorgt dat actine stabiliseert, het ‘geraamte’ van een cel. De ontdekking zou nieuwe wegen voor de behandeling van ‘vouwziektes’ als die van Alzheimer, Parkinson of Huntington kunnen opleveren, zo speculeren de Amerikaanse onderzoekers.
Lees verder

Peptide beloftevol in strijd tegen auto-immuunziektes

Reuma-handen

Reuma leidt tot ernstige vergroeiingen

Oorzaak of gevolg, dat zijn zaken die vaak lastig te bepalen zijn. Is het nu zo dat omdat een bepaald eiwit in lage concentraties voorkomt de ziekte ontstaat of dat er een ziekte ontstaat, hoe dan ook, waardoor de eiwitspiegel daalt. Hoe het ook zij, een onderzoeksgroep van het Franse Inserm ontdekte dat bij auto-immuuniziektes zoals artritis en multiple sclerose op het membraan van afweercellen te weinig eiwit CD31 voorkomt.  De onderzoekers zijn bezig met de ontwikkeling van een medicijn (een peptide, in feite een activator voor het eiwit) dat de autoimmuunreacties ook daadwerkelijk remt. Ze verwachten dat het nog zeker vijf jaar zal duren voor hét medicijn op de markt komt (zo al).
Lees verder

Klein molecuul stopt celdood

Walter en Eliza Hall-instituut

Maria Tanzer (l) en Joanne Hildebrand in hun lab (foto: WEH-instituut)

Onderzoekers van het Walter en Eliza Hall-instituut in Melbourne (Aus) hebben een klein molecuul ontdekt dat de celdood (necroptose) tegenhoudt. Dat zou een goede manier kunnen zijn om ontstekingsziektes als reuma, de ziekte van Crohn en psoriase te behandelen.  Er wordt verder gezocht.
Lees verder

Vesikels beïnvloeden functies hersencellen

Vesikels in hersencellen

Een neuron (blauw) heeft de blaasjes (groen) binnengelaten met als gevolg dat er meer katalase (rood) wordt geproduceerd om de cel te beschermen tegen peroxides (afb: JG-univ.)

Vesikels, kleine blaasjes in de cel die voor het transport door het celmembraan zorgen, schijnen effect te (kunnen) hebben op het functioneren van hersencellen, zo hebben onderzoekers van de Johannes Gutenberg-universiteit in Mianz (D) uitgevogeld. Die blaasjes, afkomstig van naburige gliacellen, leveren de neuronen de munitie in de strijd tegen allerlei ongerief. De zogeheten exosomen schijnen de hersencellen op diverse niveaus te stimuleren: ze bevorderen de elektrische geleiding en dus (denk ik dan) de signaaloverdracht en hebben invloed op de gensturing en hebben daarmee een belangrijke invloed op het functioneren van de hersenen.
Lees verder

Plant met betere fotosynthese geeft superoogst (?)

Rubisco

Het eiwit Rubisco

Planten hebben hun vermogen om zonlicht om te zetten in energie voor hun eigen voortbestaan, de fotosynthese, ‘geleend’ van cyanobacteriën, maar sedert dat gebeurd is, is het rendement van dat systeem bij de meeste planten nauwelijks vooruitgegaan. Integendeel. Dat was anders bij cyanobacteriën. Hun fotosynthese is nu sneller en efficiënter geworden. Die twee zaken combineren zou superplanten kunnen opleveren, maar dat was tot nu toe nog niet gelukt. Onlangs hebben onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universiteit en van Rothamsted Research in Groot-Brittannië met succes bij een tabaksplant een sleutelenzym in de fotosynthese vervangen door een snellere ‘versie’ van een cyanobacterie. Met die vervanging zouden 25% hogere opbrengsten kunnen  worden behaald, maar dan moet er nog wel wat worden gesleuteld.
Lees verder

Structuur en werking bekend van eiwit dat DNA repareert

Reparatie van DNA

Zo zou een reparatie van DNA er in de praktijk er ongeveer uit zien. Rood zijn de BRCA2-eiwitmoleculen, geel het RAD51-eiwit en blauw het te repareren.  DNA (afb: ICL)

Het eiwit BRCA2 speelt een rol bij de reparatie van schade aan het DNA-molecuul. Zover waren we al. Nu hebben onderzoekers van het Imperial College in Londen en het Britse kankerinstituut een ‘foto’ gemaakt van het eiwit onder de elektronenmikroskoop. Met het daardoor bekend worden van de structuur is ook meer inzicht verkregen in hoe het eiwit het ‘m lapt. Lees verder

Twee nieuwe bestrijdingswijzen kanker ontdekt.

PDI zichtbaar gemaakt in kankercellen

Het enzym PDI zichtbaar gemaakt in borstkankercellen (foto: Ludwig-Maximlian-uni)

Bijna dagelijks kun je wel ergens een artikel of persbericht vinden, waarin staat beschreven hoe we kanker de definitieve klap kunnen geven of dat we een heel eind op die weg zijn. Het feit dat kanker nog steeds niet is uitgeroeid – en naar ik vrees ook nooit zal worden – geeft aan dat aan al die onderzoeken veel meer haken en ogen zaten dan in de publiciteit werden gebracht of, en dat is lang niet denkbeeldig, door mij over het hoofd zijn gezien. Duitse onderzoekers hebben een stofje gevonden dat in combinatie met een kankerdoder kankercellen gevoeliger maakt voor geprogrammeerde celdood. Amerikaanse onderzoekers zien in een mutatie die leidt tot een zeldzame bloedziekte (aangeboren verhoorningsstoornis of dyskeratose) mogelijkheden kankercellen hun ongebreidelde deelzucht te ontnemen. Lees verder

Kankercellen werken aan hun eigen ‘eeuwige’ leven

Alternatieve verlenging van telomeren (ALT)

Dit plaatje zou duidelijk moeten maken hoe die telomeren langer worden (afb: Cell)

Terwijl bij gewone cellen de uiteinden van de chromosomen, de telomeren, steeds korter worden, hebben kankercellen een manier gevonden om die telomeren op lengte te houden en zo hun eigen leven te rekken. Het is ironisch: cellen die dood en verderf zaaien hebben zelf de weg naar het ‘eeuwige’ leven gevonden. Amerikaanse onderzoekers denken nu te weten hoe kankercellen dat kunstje flikken. Lees verder

‘Omscholing’ afweercellen moet autoimmuunziektes stoppen

Autoimmuunziektes

Agressorcellen worden langzaam omgevormd in beschermercellen. De veranderende genexpressie wordt hier weergegeven in ‘warmtekaarten’. (afb: univ. van Bristol)

Bij autoimmuunziektes als reuma en multiple sclerose keert het eigen afweersysteem zich tegen het lichaam. Onderzoekers van de Britse universiteit van Bristol zeggen een methode gevonden te hebben de agressie van de imuuncellen te temperen. Ze hebben die methode uitgeprobeerd bij muizen. Lees verder

Eiwit stopt uitzaaiing kanker bij muizen (niet helemaal)

Jennifer Cochran en Amato Giaccia

Jennifer Cochran en Amato Giaccia

Onderzoekers van de Amerikaanse Standford-universiteit hebben een eiwit ontwikkelt dat uitzaaiing van kankercellen (grotendeels) tegenhoudt. Bij muizen lukte dat, tenminste bij eierstok– (90% succes) en bij borstkanker (78% succes). Uitzaaiing maakt het bestrijden van kanker zo lastig. Dit kunstmatige eiwit zou een alternatief kunnen worden voor chemokuren, denken de onderzoekers, maar dat zal nog zeker een paar jaar duren (als het ooit zo ver komt).
Lees verder