T-cellen met CRISPR/Cas9 effectief ‘gedresseerd’

T-celreceptorHet idee om afweercellen genetisch te veranderen om ze beter uitgerust in te zetten tegen infecties en tumoren dateert al uit de jaren 80, maar die veranderde T-cellen blijken vaak een stuk minder effectief dan de oorspronkelijke. Onderzoekers van de technische universiteit van München hebben nu met de genschaar CRISPR/Cas9 T-cellen genetisch zo veranderd dat ze nog alle dodelijke trekken van de oorspronkelijke T-cellen hebben. Lees verder

Jiankui He krijgt een Russische opvolger

Denis Rebrikov

Denis Rebrikov wil kinderen met CRISPR van erfelijke doofheid verlossen (afb: New Scientist)

Het ziet er naar uit dat de breed verfoeide Chinese onderzoeker Jiankui He een Russische opvolger krijgt. Denis Rebrikov wil de CRISPR-methode inzetten om te voorkomen dat kinderen geen last krijgen van erfelijke doofheid. Vijf (dove) echtparen schijnen zich al gemeld te hebben. Rebrikov wil binnenkort vergunning aanvragen bij de Russische autoriteiten voor de ingreep. Lees verder

Hiv-1 met hulp van CRISPR geheel uit muisjes verdreven

HIV

Het hi-virus en rode bloedlichaampjes (de verhoudingen zijn niet helemaal correct)

Onderzoekers rond Kamel Khalili van de Amerikaanse Temple-universiteit zouden met hiv-1 besmette, ‘vermenselijkte muisjes met behulp de CRISPR-methode’, in combinatie met antivirusmedicijnen, hebben bevrijd van dat ziekteverwekkende virus. Ook het verstopte hiv, het virus kan zich schuil houden voor afweersysteem en/of medicijnen, zou er aan zijn gegaan. Het zou voor het eerst zijn dat dat in (sommige) proefdieren is gelukt. Helemaal perfect ging het allemaal niet. Lees verder

CRISPR als bouwpakket verkocht

CRISPR en de lussen van DNA

De CRISPR/Cas9-schaar

In De Standaard staat een leuk verhaal van Hilde Van den Eynde. Deze journaliste had een bestelling gedaan bij het Amerikaanse bedrijfje The Odin, opgericht door oud-Nasa-wetenschapper Josiah Zayner, dat CRISPR-doehetzelfpakketten levert voor 200 dollar. Daarmee kun je, onschadelijke, Escherichia coli-bacteriën (darmbacteriën) ongevoelig maken voor twee antibiotica (kanamycine en streptomycine) door via de CRISPR-methode (compleet met gids-RNA) een stuk uit een gen te knippen en dat te vervangen door een andere sequentie. Resultaat: de genetische aangepaste E. coli’s bleken inderdaad op een voedingsbodem met kanmycine en streptomycine in leven te blijven. Maar… Lees verder

Moet je RNA-interferentie in sla stoppen?

RNAi plus groenten

RNA-interferntie in groenten een neiwue Groene Revolutie? (afb: WikiMedia Commons)

Een appel per dag brengt je huisarts van slag (oid). Het is natuurlijk bekend dat het belangrijk is wat je eet, maar moet je de medicijnen (of hoe je RNA-moleculen in dit geval moet noemen) in je eten stoppen? Onderzoekers van de universiteit van Nanjing (China) hebben sla (Lactuca sativa L.) genetisch zo veranderd dat die groente RNA-moleculen aanmaakt die een gen blokkeert. Voorlopig is die combinatie alleen nog op muisjes uitgeprobeerd, maar je mag toch hopen dat dit geen trend wordt (of ben ik te behoudend?). Het irritante daarbij is ook nog dat de onderzoekers het hierbij hebben over een Groene RevolutieLees verder

Zijn stamcellen in lichaam te herstellen?

Stamcelreparatie

In de roodgekleurde stamcellen is de reparatie geslaagd (afb: Harvard-universiteit)

We hebben van diverse weefselcellen stamcellen die worden gebruikt ter vervanging van verloren gegane cellen. Als die stamcellen zelf niet in orde zijn dan is er een probleem. Je kunt stamcellen transplanteren, maar dat is een dure bedoening. Onderzoekers probeerden bij muisjes de stamcellen te repareren terwijl die zich nog in het lijfje van de muizen bevonden. Dat schijnt gelukt te zijn. Lees verder

CRISPR gaat huwelijk aan met springende genen

Werking van springende genen

Zo zouden transposonen zich verspreiden door het genoom (afb: https://www.ebi.ac.uk)

Voor een systeem waar het zo nauw luistert, het leven, heeft het wel veel ‘losse eindjes’ (althans, zo zien ze er uit met mijn beperkte kennis van de genetica). Transposonen, vaak springende genen genoemd, horen daar wat mij betreft toe. Onderzoekers hebben nu die wispelturige genen in het huwelijk laten treden met de CRISPR-methode om DNA te veranderen. Daardoor zou het makkelijker worden om het DNA te veranderen en daar zou niet bij geknipt hoeven worden. Lees verder

‘CRISPR-meisjes’ van He worden waarschijnlijk niet (zo) oud

CCR5-receptor

De structuur van de bewuste CCR5-receptor (geel) met die van een stukje celmembraan (grijs en rood) (afb: WikiMedia Commons)

De Chinese onderzoeker Jiankui He heeft naam gemaakt als eerste wetenschapper waarvan bekend is dat die het genetisch materiaal van ongeboren vruchten genetisch heeft veranderd. De twee meisjes zouden door het resultaat van zijn ingreep resistent zijn voor hiv, maar volgens recent onderzoek zou hun levensverwachting wel eens aanmerkelijk lager kunnen zijn dan normaal. Lees verder

Maken gouddeeltjes gentherapie hanteerbaarder?

Gouddeeltjes als drager CRISPR-instrumentarium

Beide ‘goudzoekers’ Jen Adair (l) en Reza Shahbazi (afb: Fred Hutchinsoninstituut)

Meestal wordt de CRISPR/Cas9-genschaar in cellen afgeleverd door ‘kreupel’ gemaakte virusdeeltjes. Dat is licht problematisch en onderzoekers van het Amerikaanse Fred Hutchinson-kankerinstituut hebben nu gouddeeltjes als ‘postbodes’ gebruikt om die lading in (bloed)cellen af te leveren. Dat lijkt een gouden greep. Lees verder

Aangepaste afweercellen ingezet tegen dodelijk virus

Het dodelijk rs-virus

Het rs-virus (afb: WIkiMedia Commons)

Onderzoekers in de VS hebben bij muisjes hun afweercellen genetische zo aangepast dat ze de strijd aangaan met, onder andere omstandigheden, dodelijke virussen (in dit geval een longvirus). Met succes, stellen ze. Dit zou een oplossing kunnen vormen voor ernstige ziekteverwekkers waar geen vaccins tegen zijn, maar dergelijke technieken zijn duur. Lees verder