
Gedrukt hersentumormodel (afb: UT)

Gedrukt hersentumormodel (afb: UT)

Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)
Controlepost-remmers lijken een effectieve manier om (uitgezaaide) kankers te bestrijden, maar het blijkt dat je niet altijd ongestraft met het afweersysteem kunt spelen. Het blijkt dat door die behandeling ongewenste bijwerkingen kunnen optreden zoals reumatische en spieraandoeningen. Ook kunnen patiënten met een autoimmuunziekte extra last krijgen door controlepostremmers. Dat blijkt uit een meta-analyse van Italiaanse onderzoekers. Lees verder

A) Plaats beschadiging. B) Doorsnee ruggenmerg op plaats beschadigig C) Inspuiten noodzakelijke ingrediënten (afb: Brain)
Veel weefsels herstellen na beschadiging, maar zenuwen in het centraal zenuwstelsel niet (wel in het perifere). Waarom dat is, is (mij) een groot raadsel. Al tientallen jaren proberen onderzoekers dat ’tekort’ te ondervangen en hoewel er veel bemoedigende resultaten worden gemeld is de definitieve doorbraak er nog steeds niet. Nu melden onderzoekers uit Leiden dat een combinatie van gentherapie en een operatie bij ratten dat het herstel mogelijk lijkt. De truc schijnt een ‘verhulde genschakelaar’ te zijn. Lees verder

De interleukine-2-variant (rood) koppelt alleen aan de beta- en gamma-receptor (paars en grijs) (afb: UW)
Voor mensen met een agressieve vorm van nier- of huidkanker is het eiwit interleukine-2 (IL-2) een uitkomst. Dat eiwit stimuleert het afweersysteem om de kanker aan te vatten, maar bij de doses die nodig zijn kan het geneesmiddel averechts werken en zelfs levensbedreigend zijn. Tel uit je winst. Onderzoekers hebben nu een eiwit ontworpen en gesynthetiseerd dat qua werking lijkt op IL-2, maar niet de levensgevaarlijke bijwerkingen kent. Vooralsnog is het alternatieve IL-2 met succes uitgeprobeerd op proefdieren. Klinische proeven bij mensen zouden in het verschiet liggen. Lees verder

Mikrogliacel repareert een bloedvaatje in de hersens (foto: neoweb.nl)
Mutatie van het TREM2-gen zou het risico op Alzheimer aanzienlijk kunnen verhogen, ontdekten onderzoekers van het Duitse centrum voor neurodegeneratieve ziektes en de Ludwig Maximilianuniversiteit in München bij dierproeven. TREM2 activeert afweercellen in de hersens, de microgliacellen, beta-amyloïdeklonteringen (kenmerkend voor de ziekte) op te ruimen. Als dat gen niet goed functioneert als gevolg van een mutatie zou dat kunnen leiden tot dementie, denken de onderzoekers. Lees verder

De transcriptiefactor JunB heeft een temperend effect op het afweersysteem (afb: OIST)
Ik heb hier al vaker mijn bewondering uitgesproken over het wonder van het afweerssysteem. Ik geef het je maar te doen een systeem te beschermen, dat overigens (huid, longen e.d.) wijd open staat voor de wereld en haar bedreigingen. Niet elke bacterie is een vijand, integendeel soms. Hoe slaagt dat systeem er in niet keer op keer de fout in te gaan? Daarbij speelt een eiwit, een zogeheten transcriptiefactor, een belangrijke rol in, denken onderzoekers in Japan ontdekt te hebben (tenminste bij muisjes). Lees verder

Dendrietcel (afb: WikiMedia Commons)
Dit is niet voor het het eerst dat er direct vanuit volwassen cellen andere typen cellen te maken en niet via de ‘omweg’ van de pluripotente stamcellen, maar het zou voor het eerst zijn dat huidcellen direct zijn geherprogrammeerd tot dendrietcellen. Dendrietellen zijn de ‘schildwachten’ van het afweersysteem. Deze ontwikkeling zou nieuwe vormen van immuuntherapie mogelijk maken, denken de onderzoekers, met name op het gebied van kankerbestrijding. Lees verder

De molecuulstructuur van Vav3 (afb: WikiMedia Commons)
Multiple sclerose is een autoimmuunziekte waarbij de myelinelaag rond uitlopers van zenuwcellen (dendrieten) wordt weggevreten. Daardoor ontstaat er ‘kortsluiting’ in het zenuwstelsel. Nu schijnen onderzoekers in Duitsland en Engeland een ‘knop’ gevonden te hebben waarmee die laag weer kan worden hersteld. “We hopen een mogelijke benadering gevonden te hebben om het herstel van het myeline te versnellen met behulp van medicijnen”, zegt Andreas Faissner van de Ruhruniversiteit in Bochum. Lees verder

Immunologe Shruti Naik (afb: univ. van New York)
Ons afweersysteem heeft een ‘geheugen’ voor welke ziekteverwekkers ons hebben bezocht, zodat ze een volgende keer sneller op die bedreiging kunnen reageren. Het lijkt er op dat de stamcellen in die zin ook een soort geheugen voor eerdere ontstekingen en verwondingen hebben, waardoor, bijvoorbeeld, wonden een tweede keer sneller hersteld worden de de eerste. Die stamcellen communiceren met het afweersysteem, zo lijkt het. Dat geheugen van de stamcellen kan ook verkeerd uitpakken en leiden tot chronische ontstekingen. Lees verder

James Allison (afb: univ. van Texas)

Tasuku Honjo (afb: univ van Kyoto)
De Amerikaan James Allison van de universiteit van Texas en de Japanner Tasuku Honjo van de universiteit van Kyoto hebben de Nobelprijs voor de geneeskunde gekregen voor onderzoek aan eiwitten die het afweersysteem afremmen. Volgens de verklaring van het Karolinska-instituut zouden medicijnen die een voortvloeisel zijn uit dit onderzoek van groot belang zijn geweest voor de bestrijding van kanker. Lees verder