Hiv-patiënt met leukemie genezen na stamceltransplantatie

Een zestiger uit de VS die al ruim dertig jaar geleden met hiv besmet werd en later ook nog eens bloedkanker (acute myeloïde leukemie) kreeg, schijnt genezen te zijn van beide ziektes door de transplantatie van bloedstamcellen van een donor die een zeldzame mutatie van het CCR5-gen had die haarhem beschermt tegen hiv. Lees verder

Gentherapie tegen ALS in ontwikkeling (?)

Clive Svendsen c.s.

Clive Svendsen met enkele collega’s voor een beeldscherm (afb: Cedars Sinai)

Onderzoekers hebben een gecombineerde stamcel- en gentherapie ontwikkeld die, vooralsnog in theorie, motorneuronen in de hersens of het ruggenmerg kan beschermen tegen afsterving in patiënten met amyotrofe laterale sclerose (ALS). De methode is getest op veiligheid. De werkzaamheid moet nog aan bod komen.
Lees verder

Weten we nu hoe stamcellen zich tot gerijpte cellen ontwikkelen?

Darmwand

De darmwand met de darmvlokken (villi) en damrcryptes waar darmcellen zich delen (afb: ISTA)

Stamcellen kunnen zich, afhankelijk van hun ‘status’, ontwikkelen tot een scala aan celsoorten, maar wie wat maakt wat zo’n stamcel uiteindelijk wordt. Onderzoekers denken daar nu meer licht op geworpen te hebben na het ontdekken van zo’n differentiëringsmechanisme in de ingewanden van muisjes. Het zou zijn gebleken dat de richting van de ontwikkeling (mede) bepaald wordt door de plaats in het organisme en door bewegingen in de omgeving. Lees verder

Italiaanse (ex-)stamcelheld Macchiarini veroordeeld

'Superster' en stamcelonderzoeker Paolo Macchiarini

Gevallen ‘superster’ Paolo Macchiarini

Een Zweedse rechtbank heeft Paolo Macchiarini een voorwaardelijke straf gegeven voor het toebrengen van lichamelijk letsel. Hij werd vrijgesproken van andere beschuldigingen zoals zware mishandeling door zijn stamcelbehandelingen bij drie patiënten (uiteindelijk zou hij er acht behandelen), toen de Italiaan verbonden was aan het Karolinska-instituut. Inmiddels het openbaar ministerie in beroep gegaan tegen het vrij algemeen als te mild bestempelde vonnis. Lees verder

Oppervlakte-eiwit vermindert bijwerkingen die kleven aan CAR-T-therapie

afm13 plus NK-cel plus kankercel

AFM13 (rood) verbindt NK-cel (blauw) met lymfoomcel (geel )(afb: Katy Rezvani)

Door bepaalde afweercellen een synthetisch oppervlakte-eiwit mee te geven dat die koppelt met kankercellen bleken die uiterst effectief in een proef met 22 mensen met lymfeklierkanker en bleven ernstige bijwerkingen uit. “Het is een interessante gedachte”, zegt hemato- en incoloog Jeffrey Miller van de universiteit van Minnesota, die toehoorder was bij een lezing over het werk. Lees verder

Gliacellen in vivo omprogrammeren tot hersencellen

Gliacellen omgeprogrammeerd tot neuronen

Omgeprogrammeerde gliacellen. Groen aangegeven is het eiwit NeuN dat karakteristiek is voor neuronen (afb: Lentini et. al.)

Bij verschillende hersenziektes als Alzheimer, beroertes en Parkinson verdwijnen er hersencellen. Dat leidt in het overgrote deel van de gevallen tot een achteruitgang van de hersenfuncties. Hoewel daar nog steeds strijd over is, wordt over het algemeen aangenomen dat we het moeten doen met de hersencellen (neuronen) die we bij de geboorte hebben gekregen. Gliacellen, de afweercellen van de hersens, hebben dat probleem niet. Onderzoekers in, onder meer, Frankrijk zouden er in geslaagd zijn bij muisjes met epilepsie die gliacellen direct om te programmeren tot functionele neuronen. Lees verder

Wanneer maken stamcellen hun belofte waar?

traankliertjes gekweekt

De kweek van traankliertjes (afb: Cell Stem Cell

Toen Shinja Yamanaka en collega’s zo’n vijftien jaar geleden ontdekte hoe je gewone cellen kon omprogrammeren tot (pluripotente) stamcellen groeide de hoop dat daarmee therapeutisch een hoop kon worden gedaan. Die pluripotente stamcellen kon je omvormen tot alle celtypen die het organisme mens telt (zo’n tweehonderd). Tot dan toe moesten onderzoekers hun stamcellen putten uit embryo’s of ‘destilleren’ uit de navelstreng. Vooral dat eerste lag ethisch moeilijk. De resultaten op het gebied van stamceltherapieën zijn vooralsnog niet erg spectaculair, maar er lijken betere tijden aan te komen. Zou er, bijvoorbeeld, een stamceltherapie komen voor Parkinsonpatiënten (om maar iets te noemen)? Lees verder

Therapie tegen netvliesveroudering in de maak (?)

Netvlies

Het netvlies is nog knap ingewikkeld en bestaat uit zo’n tien lagen

Het Karolinska-instituut en de oogkliniek St. Erik in Zweden gaan een klinische proef uitvoeren voor een behandelingsmethode van netvliesveroudering met in het lab gekweekte netvliescellen uit embryonale stamcellen. Voor netvliesveroudering is vooralsnog geen afdoende behandeling beschikbaar. Het gaat voorlopig nog om een klein opgezette proef.
Lees verder

Hebben stamcelexosomen wellicht therapeutische waarde?

Exosomen

Exosomen (geel) in kankercellen (afb: Raghu Kalluri)

Exosomen zijn kleine ‘bootjes’ die zich, boordevol biomoleculen, door het celmebraan naar de extracellulaire ruimte begeven. Wat die exosomen daar uitspoken is nog erg duister. Het idee is dat ze een functie in de communicatie tussen cellen hebben. Onderzoekers denken dat die ‘bootjes’ (vesikels) mogelijk therapeutisch van betekenis zijn en een veiliger en eenvoudiger alternatief vormen voor celtherapie, maar hoedt U voor exosoompredikers (die snel veel geld hopen te verdienen)…. Lees verder

Geïmplanteerde cellen laten blinde muizen zien

Netvlies

Het netvlies

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is een oogziekte waarbij de lichtgevoelige in de gele vlek (macula) afsterven. Die degeneratie leidt uiteindelijk tot blindheid. Onderzoekers in de VS hebben huidcellen van mensen en muizen direct omgeprogrammeerd tot lichtgevoelige netvliescellen en die in het netvlies van blinde muizen geplant. Zes van de veertien blinde muizen kon daarna weer licht van donker onderscheiden. Lees verder