‘Hulpcellen’ afweersysteem lijken ook inzetbaar tegen kanker

CD4-T-cel en CD8-T-cel

De aanwezigheid van antigeen stimuleert de omzetting van T-cellen naar giftige (CD8+)-T-cellen of “helper”-CD4+)-cellen. Boven voorloper-T-cel, links CD4+-cel, rechts de CD8+-cel (. (afb: wikiMedia Commons)

Immuuntherapie lijkt in de strijd tegen kanker steeds meer voet aan de grond te krijgen. De meeste van deze behandelingen zijn gebaseerd op CD8-T-lymfocyten, ‘gifcellen’ die zieke cellen kunnen elimineren.
Onderzoeksters rond Camilla Jandus van de universiteit van Genève (UNIGE) hebben een alternatieve aanpak onderzocht met CD4-T-lymfocyten. Die werden lange tijd gezien als ‘hulpcellen’ en hun geneeskundige potentieel werd als secundair beschouwd.
De wetenschapsters ontdekten echter dat ze ook een sterk dodend vermogen hebben, terwijl ze andere afweercellen blijven ondersteunen. Geherprogrammeerde CD4-T-cellen werden ‘afgericht’ op een tumorkenmerk dat in veel vormen van kanker voorkomt. De resultaten lijken veelbelovend. Lees verder

Apen worden ‘jonger’ met ‘vervalresistente’ stamcellen

Stamceltherapie verjonging

De stamceltherapie keert de botontkalking bij de oudere apen om (links de controlegroep) (afb: Guang-Hui Liu lab)

Het herstelvermogen van ons lichaam neemt af naarmate we ouder worden. Dat is een kenmerk van veroudering en een belangrijke oorzaak van ouderdomsziektes. Al jaren vragen onderzoekers zich af of de afname van stamcellen de hoofdoorzaak is van veroudering of slechts een bijwerking. Om die vraag te kunnen beantwoorden dienden ze oudere apen enige tijd ‘vervalresistente’ stamcellen toe en zagen dat de functies en organen van die ‘oudjes’ een jaar of vijf, zes ‘jonger’ werden. Lees verder

Nieuwe hartklep van eigen cellen geïmplanteerd

Pulmonalisklep

De pulmonalisklep (afb: schermafdruk van plaatje uit WikiMedia Commons)

Een nieuwe hartklepprothese bestaand uit eigen weefsel van de patiënt zou nu voor het eerst geïmplanteerd zijn door chirurgen van het Charitéziekenhuis in de Duitse hoofdstad. In tegenstelling tot conventionele hartklepprotheses, meestal van dierlijk materiaal, is deze hartklep bedoeld om een levenslang mee te gaan en zich aan te passen aan de groei van kinderen met aangeboren hartklepafwijkingen. Lees verder

CAR-T-therapie zou met succes zijn gebruikt bij zeldzame spierziekte

Immuuntherapie vrij succesvol bij agressieve leukemiesoort

De CAR T-behandeling in beeld gebracht (afb: hematon.nl)

De CAR-T-celtherapie, waarin afweercellen ‘weerbaarder’ worden gemaakt tegen ziekteverwekkers, zou met succes zijn gebruikt bij de behandeling van twee patiënten met een zeldzame autoimmuunziekte: chronische inflammatoire polyneuropathie (CIDP). Bij de behandeling werden de eigen afweercellen genetisch zo veranderd dat ze de ziekteverwekkende cellen herkenden en elimineerden. Dit zou de eerste (zeer bescheiden) klinische studie zijn dat de CAR-T-celtherapie is gebruikt bij een ernstige vorm van een autoimmuunneuropathie. Lees verder

Varkensembryo’s krijgen kloppende hartjes met mensencellen

Liangxue Lai

Liangxue Lai:…varkensembryo’s met ‘menselijke’ hartjes (afb: english.gibh.cas.cn)

Onderzoekers in China hebben zouden voor het eerst harten met menselijke cellen hebben gekweekt in varkensembryo’s. De embryo’s overleefden 21 dagen en in die tijd begonnen hun kleine hartjes te kloppen. Dat deelden de onderzoekers meer op de jaarlijkse bijeenkomst van de internationale vereniging voor stamcelonderzoek in Hongkong. Dat onderzoek is overigens niet beoordeeld door vakgenoten, zoals te doen gebruikelijk bij serieus wetenschappelijk onderzoek. Lees verder

Piepklein exon bepalend voor hersenactiviteit

signaaloverdracht via synapsen

Chemische en elektrische signalen worden via synapsen aan andere hersencellen doorgegeven ((afb: OIST)

Onderzoekers van het instituut voor fundamenteel onderzoek (IBS) hebben een opmerkelijk piepklein maar cruciaal stukje genetische code gevonden (mini-exon B) dat helpt bepalen hoe hersencellen verbinding maken, communiceren en functioneren. De ontdekking verdiept niet alleen het begrip van hoe de bedrading van de hersenen is opgebouwd, maar verklaart mogelijk ook de oorsprong van verschillende neurologische en psychiatrische aandoeningen. Lees verder

We zijn voorlopig nog niet uitgekeken op CRISPR-ige methoden

CARF-effector Cat1

CARF-effectoren, hier Cat1 (denk ik=as), maken het bacteriofagen onmogelijk zich te vermenigvuldigen (afb: Rockefelleruniversiteit)

Elk levend organisme op aarde moet zichzelf beschermen tegen dingen die het kwaad kunnen doen. Bacteriën zijn daarop geen uitzondering en ondanks hun relatieve eenvoud, zetten ze opmerkelijk slimme verdedigingsstrategieën in tegen virale indringers. De bekendste is CRISPR/Cas9 die nu ook gebruikt wordt voor onderzoek, maar ook voor het ‘repareren’ van ziekmakende genetische afwijkingen. Er zijn nog andere bacteriële afweermechanismen tegen virussen en er is (dus) nog veel te ontdekken. Die zogeheten CARF-effectoren van bacteriën lijken me(=as) overigens vooral ‘wapens’ tegen virale infecties en hebben weinig met genoombewerking te maken. Lees verder

CAR-T-therapie kan ‘hersenmist’ veroorzaken en daar is wat aan te doen

Hersenmist na CAR-T-behandeling

De cito- en chemokinen van de geactiveerde microgliacellen zijn de ‘boosdoeners’ (afb: Stanford/Emily Moskal)

Na behandeling met CAR-T-cellen – immuuncellen die genetisch zijn veranderd om kankercellen aan te vallen – krijgen patiënten soms dat het gevoel dat ze last hebben van ‘hersenmist’ (vergeetachtigheid en concentratie-problemen). Onderzoek onder leiding van Michelle Monje van de Stanforduniversiteit maakt aannemelijk dat de CAR-T-celtherapie milde cognitieve stoornissen kan veroorzaken, onafhankelijk van andere kankerbehandelingen en dat dit via hetzelfde celmechanisme gebeurt als cognitieve stoornissen door twee andere oorzaken: chemotherapie en luchtweginfecties zoals bij griep of corona. De studie, die voornamelijk bij muijes werd uitgevoerd, komt ook met ideeën om dat euvel te verhelpen. Lees verder

Onderzoekers vragen om verbieden ‘spiegelbacteriën’

Chiraliteit

Elkaars spiegelbeelden (afb: WikiMedia Commons)

In de koolstofchemie zijn veel verbindingen optisch actief: ze vormen, ten minste, twee spiegelvormen die qua opbouw gelijk zijn maar een gespiegelde structuur hebben zoals je linker- en je rechterhand. De natuur is heel kieskeurig en gebruikt, bijvoorbeeld, (vrijwel) alleen aminozuren die linksdraaiend zijn. De kernzuren RNA en DNA zijn dan weer rechtsdraaiend. Gebruik je  de rechtsdraaiende vorm van aminozuren en de linksdraaiende van kernzuren dan zou je als je dat in bacteriën toepast ‘spiegelbacteriën’ kunnen krijgen. Hoe die zich gedragen in de natuur is onbekend en daarom dringen 38 vooraanstaande onderzoekers aan op een verbod op het ontwikkelen van zulke spiegelorganismen. Lees verder

Veranderde T-cellen zouden afweerreactie kunnen temperen

Afweercellen getemd

De aangepaste T-helpercellen (groen) in de buurt van eilandjes-van-Langerhanscellen (blauw) (afb: Wendell Lim et al./UCSF)

Veranderde T-cellen die de heftigheid van een afweerreactie moeten verminderen zouden wel eens een oplossing kunnen zijn voor afweerproblemen bij orgaantransplantaties en voor autoimmuunziektes zoals suikerziekte type 1, denken onderzoekers rond Wendell Lim van de universiteit van Californië in San Francisco. Alleen, hoe ‘houdbaar’ is die behandeling? Lees verder