Wilson Wong
Hoe ‘programmeer’ je levende cellen?
Beantwoorden
Tag archieven: transcriptiefactoren
Miljoenen cellen kweken in dagen in plaats van weken
De aanmaak van oligodendrocyten (witte stof) uit pluripotente stamcellen (afb: Cell)
Onderzoekers van het Britse Sanger-instituut en van de universiteit van Cambridge (Eng) hebben een nieuwe techniek ontwikkeld die de aanmaaksnelheid van menselijke cellen aanzienlijk opvoert. Dat helpt bij onderzoek, maar zou ook dienstig kunnen zijn bij het repareren van weefsels. Lees verder
Waar komen de stamcellen vandaan? Van WOX2
Embryo van de zandraket. De voorloper van de wortel licht groen op, in rood de auxineaanvoer vanuit bovenliggende embryocellen en in blauw de plek van de celkernen (afb: WUR)
Het is vreemd, maar ik heb me dat over nagedacht (dom, natuurlijk): waar komen stamcellen eigenlijk vandaan? Bij dieren verenigen zaadcellen en eicellen zich, waaruit na deling embryonale stamcellen ontstaan, bij planten gebeurt iets soortgelijks. Bij planten blijkt het eiwit WOX2 ervoor verantwoordelijk te zijn dat planten hun hele leven nieuwe organen kunnen ontwikkelen, zo ontdekten onderzoekers in Duitsland. Lees verder
Huidcellen met CRISPR direct omgezet in zenuwcellen
De omzetting van huidcellen in zenuwcellen verloopt via de activering van de genen die coderen voor drie hoofdtranscriptiefactoren Brn2, Ascl1 en Myt1l (BAM). (afb: Cell Stem Cell)
Het was onderzoekers eerder al gelukt en met een cocktail van biomoleculen huidcellen om te zetten in orgaancellen via, wat heet, ‘reprogrammering’. Nu maken onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit bekend dat ze met de potente CRISPR/Cas9-techniek rijpe huidcellen van muizen direct hebben gereprogrammeerd tot zenuwcellen. Tot voor kort werden altijd eerst uit rijpe cellen pluripotente stamcellen. Lees verder
Gel stuurt richting differentiëring van stamcellen
in stijfheid regelbare hydrogel voor de rijping van stamcellen (afb: Alakpa et.al.)
Van stamcellen wordt in de al of niet regeneratieve geneeskunde veel verwacht, maar nog steeds is er nog veel te ontdekken aan deze ‘magische’ cellen. Een van die zaken is hoe die stamcellen zich ontwikkelen tot gespecialiseerde cellen. Onderzoekers van, vooral, de universiteit van Strathclyde (GB) hebben nu een gel gebruikt (pdf-bestand) met variabele stijfheid als nabootsing van een weefselstructuur om te zien wat de weefselstijfheid met de stamcel doet. Ook de voeding/stofwisseling van de cel is belangrijk en, zo bleek, bepaalt mede welke richting de stamcel zich ontwikkelt. De onderzoekers denken dat dergelijke stofwisselingsproducten iets zouden kunnen betekenen als medicijnen. Lees verder
Genen te activeren met synthetische Cas9-eiwitten
George Church, de ‘aartsvader’ van de synthetische biologie (afb: Harvard)
CRISPR/Cas9 is niet alleen een van bacteriën geleend systeem om genen te vervangen, maar ook om genen te activeren, waardoor de bijbehorende eiwitten (meer) worden geproduceerd. Hoe je met welke synthetische Cas9-eiwitten welke genen activeert is nu eens in een artikel in Nature bij elkaar gezet door synbiocoryfee George Church van de Harvard-universiteit en de zijnen: een nieuw hoofdstuk in het handboek in genetisch knutselen. Lees verder
Eiwit C/EBPa maakt stamcelvorming heel effectief
Met behulp van het eiwit C/EBPa zijn B-cellen voor 95% om te zetten in pluripotente stamcellen (afb: Janus Johanson)
Sinds zo’n jaar of tien worden er nu rijpe cellen ‘omgeprogram-meerd’ tot (pluripotente) stamcellen. Daar wordt veel onderzoek mee gedaan, maar het probleem is de gebrekkige opbrengst. Nou schijnen onderzoekers rond Thomas Graf van het centrum voor genomie in Barcelona (Sp) grote vorderingen op dit terrein te hebben gemaakt met de ontdekking van een verrassend verband tussen geinduceerde pluripotente stamcellen, de vorming van bloedcellen en bloedkanker (leukemie). Met het eiwit C/EBPa zijn afweercellen om te vormen tot, wat genoemd wordt, ‘elitecellen’ die bijna een op een zijn om te vormen tot stamcellen. Lees verder
Programma voorspelt hoe cellen te reprogrammeren
De herprogrammering van fibroblasten (langwerpig) in keratinocyten (keivormig) zoals Mogrify had berekend. (Nature/Rackham et.al)
Onderzoekers uit diverse landen hebben een programma/algoritme ontwikkeld, waarmee te voorspellen is hoe je cellen kunt reprogrammeren, zeggen ze. Het schijnt ook echt te werken. Ze noemen dat Mogrify, maar als je dat aanklikt kom je bij beeldbewerking uit. De keuze van de naam lijkt niet handig. De onderzoekers hebben het programma beschikbaar gemaakt voor andere onderzoekers, ter verbetering en uitbreiding.
Lees verder
Nanodraden van eiwitten en DNA
DNA/eiwit-draden vormen zich spontaan door zelfassemblage (afb: Caltech)
DNA is niet alleen het gigamolecuul dat ons erfgoed ‘draagt’, maar dit kernzuur wordt ook steeds vaker gebruikt als bouwma-teriaal voor, bijvoorbeeld, ‘drugskoeriers’, bodes die medicijnen of iets dergelijks in cellen moeten afleveren. Daarbij is het een voordeel dat DNA voor het lichaam onverdacht is. Dergelijke DNA-constructen worden wel al op enige schaal gesynthetiseerd, maar het schijnt tot nu toe dat het dan om bouwsels ging van of eiwitten of (stukken) DNA. Onderzoekers van Caltech in de VS zeggen nu voor het eerst een construct te hebben gemaakt van eiwitten én DNA en kanker(bestrijding) komt meteen weer om de hoek kijken. Lees verder
Differentiatie stamcellen van muizen te sturen (met licht)
De lengte en de kracht van het signaal zetten een stamel aan zich te differentiëren tot (in dit geval) een zenuwcel. Andere signalen worden genegeerd. (afb: Cell)
Het blijkt dat stamcellen van muisjes zich een bepaalde ontwikkeling op laten sturen door lichtsignalen. Daarvoor moest natuurlijk eerst genetisch wat geknutseld worden. In dit geval werd het gen Bnr2 gevoelig gemaakt voor blauw licht. Bij de juiste signalen ontstonden uit de stamcellen zenuwcellen (artikel als pdf-bestand). Het is voor de onderzoekers natuurlijk aardig om een manier te vinden stamcellen een bepaalde kant op te sturen. De onderzoekers dromen al met verschillende lichtsignalen complexe weefsels als organen te kunnen maken. Lees verder