Een weer nauwkeuriger CRISPR-methode ontwikkeld (?)

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

De ontdekking van het CRISPR-mechanisme in bacteriën, daar fungerend als afweersysteem tegen virussen, heeft het genetisch onderzoek op zijn kop gezet. Wereldwijd gingen onderzoekers er mee aan de slag om DNA-moleculen te veranderen, maar er kwamen steeds meer verhalen dat de CRISPR-methode niet zo nauwkeurig was als aanvankelijk werd aangenomen. De laatste tijd zijn er nogal wat methodes bedacht die die onnauwkeurigheid moesten verminderen en vandaag hebben we er weer een, nu uit Duitsland. Die is gericht op de populaire genschaar Cas9. Lees verder

Met ‘minigen’-aanpak repareert CRISPR aangeboren leverziekte

Minigen

Het gen werd niet vervangen de mutaties niet gerepareerd, maar er werd een minigen (gekleurd) ingebouwd (afb: PennState)

Bij muisjes, moet ik er eerlijkheidshalve bij zeggen, wat nog niet meteen betekent dat dat bij mensen ook gebeurt. Het bijzondere is dat het hier om een leverziekte gaat waarbij een gen op honderden plaatsen is gemuteerd. Die werden gecorrigeerd door een nieuw stukje gen in te voegen in het niet goed functionerende OTC-gen, vandaar dat ‘minigen’. Ik begrijp niet goed waarom die onderzoekers dan niet het hele OTC-gen vervangen. Het zou te maken kunnen hebben met de grootte van het gen. Bij de CRISPR-methode, waar we het hier over hebben, moet je je gereedschap en het in te bouwen genetische materiaal wel de cel binnen kunnen loodsen. Dat gebeurt met ‘lamgemaakte’ virussen, maar daarbij mag de ‘lading’ niet al te groot zijn. Deze minigenaanpak zou volgens de onderzoekers te gebruiken zijn voor erfelijke ziektes met meer mutaties in hetzelfde gen. Lees verder

Genoombewerking met CRISPR lijkt veilig te zijn maar geen succes

CRISPR-complex

De structuur van Integrate-CRISPR, waarbij het donkerblauwe deel het cascade-enzym is (Cas), het roze het gids RNA en het lichtblauwe het enzym transposase waarmee stukjes DNA in het genoom kunnen worden ‘gelast'(afb: Sternberg & Fernández Labs, Columbiauniversiteit)

Immuuntherapieën waarbij afweercellen met behulp van de CRISPR/Cas9-methode zo worden veranderd dat ze extra geactiveerd zijn gezondheidsbedreigingen tegen te gaan lijken veilig te zijn. Dat is een conclusie van een klinische proef met drie kankerpatiënten. Het gaat om voorlopige resultaten. Die aangepaste afweercellen waren overigens niet erg effectief tegen de kanker van de patiënten. Een van hen overleed. De andere twee krijgen een andere behandeling
Lees verder

Studenten ontwikkelen simpele gentest

DipGene

De procedure in beeld: van uitstrijkje tot teststrookje. Het blokje onder moet de genschaar Cas9 voorstellen met het gidsRNA (afb: TU Dresden)

Studenten van de TU Dresden hebben op de jaarlijkse iGEM-bijeenkomst een gouden medaille gewonnen voor DipGene, een methode waarmee het aantonen van een bepaalde DNA-sequentie net zo makkelijk zou worden als een pH-test (zuurgraadbepaling). Lees verder

CRISPR/Cas9 zou zeer weinig onbedoelde mutaties veroorzaken

zebravisjes

Zebravisjes zijn populaire proefdiertjes

De CRISPR/Cas9-methode wordt een grote toekomst toegedicht in het repareren van ziekmakende genetische afwijkingen, maar de grote vraag is nog steeds: hoe veilig is die techniek? Is het middel misschien erger dan de kwaal? Verscheidene onderzoeken zouden hebben aangetoond dat die methode niet alleen de bedoelde veranderingen aan het genoom bewerkstelligen maar ook onbedoelde. Nu melden onderzoekers dat blijkt uit onderzoek bij zebravisjes dat de CRISPR/Cas9-methode een erg laag risico zou hebben op onbedoelde mutaties. Met andere woorden: CRISPR/Cas9 zou veilig (genoeg) zijn om ziekmakende mutaties in (ook) het menselijke genoom te herstellen. Lees verder

En weer wordt de CRISPR-techniek preciezer gemaakt (?)

Aangepaste genschaar Cas9 preciezer

SaCas9-HF maakt volgens de onderzoekers 90% minder fouten dan het ‘wilde’ enzym (afb: Zheng et al)

Wetenschap vordert vaak met minuscule stapjes. Fröbelen in de marge, zou je dat oneerbiedig kunnen noemen, maar net als in de (team)sport kunnen de sterren niet zonder waterdragers, de zwoegers. De ontdekking dat het CRISPR-systeem van bacteriën uitstekend te gebruiken is voor het knutselen aan ons erfgoed was zo’n grote stap vooruit, maar, zoals in dit blog ook al vaak opgemerkt, dat systeem is niet feilloos. Voortdurend wordt daar aan gesleuteld en nu melden Chinese onderzoekers dat ze CRISPR weer een stuk preciezer hebben gemaakt. Lees verder

Genetische ’tekstverwerker’ nieuwe ster genoombewerking

Procédé priembewerking

De stukjes DNA worden streng voor streng vervangen (afb: Nature)

De CRISPR-methode heeft het genetisch onderzoek in een paar jaar tijd geheel ondersteboven gegooid. Onderzoekers en het grote publiek hebben allerlei dromen dat die methode de mens kan verlossen van allerlei erfelijke ziektes. Die methode heeft echter nog wel wat vervelende trekjes. Om te beginnen is die niet volmaakt (want voor andere doeleinden door bacteriën in gebruik). Er wordt stevig gewerkt aan het vervolmaken van die techniek en nu komen onderzoekers (weer?) met een verbeterde techniek die de twee strengen niet beide doorknipt (dat geeft aanleiding tot fouten). Daarmee zou een groot deel van de erfelijke ziektes kunnen worden ‘wegsgeschreven’. In het lab is de methode al gebruikt om, onder meer, mutaties te corrigeren die aanleiding geven tot sikkelcelanemie. Lees verder

Nieuwe CRISPR-techniek om genen in of uit te schakelen

Typen CRISPR

Er schijnen drie typen CRISPR-systemen te zijn (afb: igtrcn.org)

Charles Gersbach van de Amerikaanse Duke-universiteit en medeonderzoekers zeggen een CRISPR-methode ontwikkeld te hebben (of eigenlijk gevonden) waarmee heel precies genen kunnen worden in- of uitgeschakeld. Daarmee zouden ze voor het eerst het zogeheten epigenoom hebben bewerkt. Ze noemen hun techniek (heel zelfbewust?) klasse 1-CRISPR. Het al langer bekende CRISPR/Cas9 is dan een klasse 2-CRISPR. Lees verder

CRISPR gebruikt om hiv te bestrijden

CCR5-receptor

De structuur van de CCR5-receptor (geel) (afb: WikiMedia Commons)

Chinese onderzoekers hebben stamcellen zo veranderd dat ze immuun waren voor hiv-besmetting. Als die cellen bij een seropositieve man werden ingespoten dan bleek een groot deel daarvan ook een jaar later nog in leven waren. Het aantal van die cellen was echter niet groot genoeg om de hoeveelheid hi-virus in het bloed van die man te verminderen. Er traden geen bijverschijnselen van de behandeling op, maar de patiënt  werd ook niet verlost van het virus. Het zou voor het eerst zijn dat de CRISPR-methode is gebruikt om iemand van hiv te verlossen. Lees verder

CRISPR nadert de praktijk

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (rood) en DNA (geel) (afb: Bang Wong)

Of het helemaal klopt weet ik niet, maar Science News meldt dat de eerste klinische proeven op stapel staan waarbij ziektes worden behandeld met de CRISPR/Cas9-methode. De eerste zou een aangeboren blindheid betreffen die de betreffende onderzoekers met de CRISPR-genschaar willen repareren. De proefpersonen krijgen daarbij het CRISPR-gereedschap in de ogen ingespoten in de hoop dat dat daar zijn heilzame werk doet…. Lees verder