Cosmo is na CRISPR-ingreep twee keer stier

CRISPR-Cosmo met zijn moeder

CRISPR-Cosmo met moeder 3113 (afb: UC Davis)

Half april werd in een koeienstal van de universiteit van Californië in Davis (UCD) een stierkalfje gehaald (met kettingen). Het bijzondere was dat het stiertje zijn leven als stierembryo was begonnen, maar door een genetisch ingreep met de CRISPR-methode een extra SRY-gen had meegekregen op het zeventiende chromosoom, dat normaal gesproken op het Y-chromsoom huist en het individu tot man maakt. Bij geboorte bleek de koe een stier (Cosmo) te zijn (want zonder CRISPR ook zou zijn gebeurd. Lees verder

Mini-Cas ontdekt om genoom te bewerken

Megafaag met eigen Cas-eiwit

De megeafaag (rood) spuit zijn eigen genoom in een bacterie plus CasΦ om concurrente fagen (blauw) de pas af te snijden. Het bacteriegenoom is paars (afb: Basem Al-Shayeb en Patrick Pausch)

Een van de problemen die bestaan bij de CRISPR-methode om een genoom te bewerken is het bewerkingsgereed-schap in de celkern te krijgen. Dan is het handig als dat gereedschap niet al te groot is. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Californië in Berkeley hebben in een bacteriofaag (een virus dat het op bacteriën heeft voorzien) een uiterst compact Cas-eiwit gevonden dat nauwkeurig (maar waar hebben we dat meer gehoord?) de dubbele streng van het DNA doorknipt: CasΦ. Lees verder

CRISPR weer eens veiliger gemaakt (?)

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

Ik heb het idee dat het met de CRISPR-methode niet helemaal lekker loopt. Toen deze bacteriële truc een aantal jaren geleden ontdekt werd, was er alom hoerageroep: nu kunnen we eindelijk heel nauwkeurig het genoom bewerken. Dat bleek niet zo te zijn. Het gebeurde vaak dat er op onvermoede en onbeoogde plaatsen aan het DNA werd gesleuteld door de knipenzymen. Er zijn inmiddels verbeteringen voorgesteld en nu komen Chinese onderzoekers onder aanvoering van Feng Gu van de universiteit van Wenzhou met weer een manier om CRISPR veiliger (betrouwbaarder) te maken. Lees verder

Helpt stercellen omzetten in neuronen tegen Parkinson?

radiële gliavoorlopers

Neuronen en astrocyten worden gevormd uit voorlopercellen. Door de aanmaak van PTB in astrocyten te verstoren vormen die zich om tot neuronen (afb: Nature)

Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar Parkinson, maar vooralsnog is uit al dat gegraaf weinig duidelijk geworden. Een geneesmiddel is er nog steeds niet en ook is nog steeds volstrekt onduidelijk hoe de ziekte wordt veroorzaakt. Nu zijn er onderzoekers die voorstellen stercellen (astrocyten) in de hersens om te zetten in neuronen met behulp via gefrummel aan het boodschapper-RNA dat de ‘mal’ bevat voor het eiwit PTB. Lees verder

De CRISPR-methode werkt ook als antibioticum

Clostridium difficile

Clostridium difficile is een moeilijke ziekenhuisgast (afb: Science)

De befaamde van bacteriën geleende CRISPR/Cas9-methode knipt en plakt niet alleen nucleotiden, maar blijkt ook te kunnen functioneren als antibioticum. Onderzoekers van de universiteit van Noord-Carolina (VS) schijnen met succes de normaal ongevaarlijke bacterie Clostridium difficile uit de darmflora van muisjes te hebben verwijderd met behulp van de CRISPR-methode.
Lees verder

Stamcelgemeenschap wil gedragscode voor stamcelonderzoek

Jennifer Doudna

Jennifer Doudna, een van de ontwikkelaars van de CRISPR-methode (afb: KNAW)

De internationale vereniging voor stamcelonderzoek, ISSCR, wil haar richtlijnen dienaangaande bijwerken in een reactie op de jongste ontwikkelingen. Die nieuwe richtlijnen moeten er begin volgend jaar zijn. De mogelijkheden te knutselen aan het (menselijk) genoom komen steeds meer binnen handbereik en dat brengt ethische, klinische en maatschappelijke kwesties met zich mee. De organisatie vindt dat de wetenschappelijke gemeenschap op dat punt zijn verantwoordelijkheid moet dragen. Lees verder

Een ‘noodstop’ voor CRISPR moet methode veiliger maken

Anti-CRISPR-eiwitten

De werking van anti-CRISPR-eiwitten. Links in een CRISPR-bewerking type I (Cas3) en rechts in CRISPR-bewerking type 2 (Cas9) (afb: Nature)


De CRISPR-methode is in een paar jaar tijd razend populair geworden onder genetici en over de hele wereld zijn onderzoekers aan de slag gegaan met die bacteriële afweer om ‘foute’ stukjes in DNA te repareren en om het genoom te bewerken voor onderzoeksdoeleinden. Vervelend is alleen dat de methode niet zo nauw kijkt en nog wel eens een ander stukje DNA ‘meeneemt’ (ook al wordt dat door sommigen weer tegengesproken of tenminste gerelativeerd). Er zijn methoden om die onbedoelde genoombewerking een halt toe te roepen, maar voorlopig zou de enig echte en veilige ‘noodstop’ voor CRISPR er nog niet te zijn. Nature geeft een overzicht. Binnenkort in dit theater? Lees verder

Drie jaar gevangenis voor Jiankui He

Jankui He, manipulator van embryogenoom (?)

Jiankui He op het genoomcongres in Hongkong bij zijn bekendmaking

De Chinese onderzoeker Jiankui He die als eerste het genoom van mensen zou hebben veranderd, is tot drie jaar cel veroordeeld. He zou het vorig jaar het genoom van een meisjestweeling zo hebben veranderd dat ze niet vatbaar zouden zijn voor hiv. Hij heeft ook een boete gekregen van driemiljoen yuan, bijna 400 000 euro. Lees verder

Weer een methode om invoegen DNA met CRISPR te verbeteren

CRISPR-complex

De structuur van Integrate-CRISPR, waarbij het donkerblauwe deel het cascade-enzym is (Cas), het roze het gids-RNA en het lichtblauwe het enzym transposase waarmee stukjes DNA in het genoom kunnen worden ‘gelast'(afb: Sternberg & Fernández Labs, Columbiauniversiteit)

Heb je net een manier beschreven waarmee het invoegen van stukken DNA in het genoom met de CRISPR-methode aanzienlijk doelmatiger wordt, zie ik een ander berichtje dat ook gericht is op het verbeteren van de methode om DNA in te voegen in het genoom. Tot nu toe wordt bij de CRISPR-methode het invoegen overgelaten aan het DNA-reparatiemechanisme van de cel. Een toevoeging van een extra enzym zou dat invoegen veel minder ‘lukraak ‘maken. Lees verder

‘Versierde’ uiteinden verhogen efficiëntie invoeging DNA

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

De CRISPR-methode is momenteel hét instrument geworden om het genoom mee te bewerken, maar helemaal feilloos is dat niet. Alom wordt er gesleuteld aan de methode om de precisie en de efficiëntie vergroten en daarmee de bruikbaarheid in de klinische praktijk (zover is het nog niet). Nu schijnen onderzoekers van de universiteit van Illinois de methode om stukken DNA in te voegen tot vijf keer efficiënter te hebben gemaakt door iets te veranderen aan de uiteinden van het stukje in te voegen genetische materiaal. Lees verder