Planten hebben een eigen manier om genen af te lezen

DNA-transcriptie

Het transcriptieproces (afb: WikiMedia Commons)

Het leven is ooit begonnen met eencelligen, maar op een gegeven moment hebben die hun boeltje bij elkaar gegooid en ontstonden en meercellige organismen. Het lijkt er om dat dat ‘samenwonen’ zich bij planten anders ontwikkeld heeft als bij dieren. Dieren en planten hebben verschillende oplossingen om een ​​groter organisme te vormen, zoals de noodzaak om te communiceren en zich op elkaar in te stellen, om voedingsstoffen te delen en te transporteren en om gespecialiseerde structuren te vormen. Zo blijkt ook de transcriptie, het aflezen van de genen op boodschapper-RNA bij planten anders dan bij dieren, zagen onderzoekers rond Magnus Nordborg van het Gregor Mendelinstituut in Wenen. Lees verder

Met RNA-bewerker houden CAR-T-cellen het langer uit

CAR-T-cellen vallen kankercel aan

CAR-T-cellen (blauw) vallen kankercel aan (afb: SKI)

Voortdurend wordt er gesleuteld aan de CRISPR-methode, de van bacteriën geleende manier om kernzuren (DNA en RNA) te bewerken). Nu hebben onderzoeksters het vizier gericht op de bewerking van RNA-moleculen om T-cellen die genetisch zijn veranderd om kankercellen te doden, CAR-T-cellen, wat meer tijd van leven (en dus kankercellen doden) te geven en ook meer kans tegen vaste tumoren. De CAR-T-techniek werkt redelijk goed bij bloedkankers, maar veel minder bij vaste tumoren. Lees verder

Ook RNA-methylering bepaalt expressie van genen, maar hoe?

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

Ooit ten tijde van het ontrafelen van de opbouw van het menselijk genoom zo’n twintig jaar geleden leefde de gedachte, ook onder wetenschappers, dat we daarmee de ‘handleiding’ van het (menselijk) leven hadden ontcijferd. Niets is minder waar. Genexpressie, welke gen is actief en in welke mate, speelt een wezenlijke rol in het proces dat we leven noemen. Nu hebben onderzoekers rond Chuan He van de universiteit van Chicago wat meer zich gekregen op een van de processen die de genexpressie sturen: de RNA-methylering. Lees verder

T-cellen lijken dochtercellen te krijgen die anders werken

Mitose

Gewone celdeling (mitose)

Als een cel deelt ontstaan er twee dochtercellen met in principe dezelfde functie als de moedercel, maar bij T-cellen, een type afweercellen, lijkt dat verhaal niet op te gaan. Niet dat T-cellen ineens veranderen in hersencellen, maar ze kunnen wel een andere (afweer)functie krijgen als de moedercel, zo ontdekten onderzoekers van een Amerikaans kinderziekenhuis. Lees verder

Synthetisch b-RNA lijkt effectiever in de eiwitproductie

Nieuw DNA-alfabet

Al eerder is er met vreemde ‘letters’ (in DNA) geëxperimenteerd. De onnatuurlijk basen X en Y uit dit voorbeeld coderen voor onnatuurlijke aminozuren PrK en PaZF (afb: Nature)

Onderzoeksters van de universiteit van Keulen hebben boodschapper-RNA gesynthetiseerd waarmee cellen efficiënter eiwitten zouden kunnen produceren. Ze denken dat daar wel emplooi voor zal zijn, zowel in het onderzoek als in klinisch gebruik. Lees verder

Er zou een micro-RNA-therapie zijn voor de ziekte van Huntington

Kunstmatig micro-RNA

Het selectieptoces om het beste micro-RNA er uit te pikken (afb: Voyager Therapeutics)

De ziekte van Huntington is een erfelijke hersenziekte als gevolg van mutaties in het huntingtine-gen (HTT). Onderzoekers van Voyager Therapeutics in Cambridge (VS) zouden met een kunstmatige micro-RNA het boodschapper RNA voor het mutante HTT hebben verstoord, waardoor dat verkeerde eiwit minder wordt aangemaakt. De micro-RNA-behandeling, waarbij die micro-RNA’s aan de hersencellen worden afgeleverd door ‘kreupel’ gemaakte adenovirussen, zou jaren effect hebben. De aanpak zou bij proefdieren (muisjes en apen) zijn getest. Lees verder

B-RNA al of niet afbreken via een ‘lichtschakelaar’

b-RNA-versnipperaar

Als PAL met behulp van de aptameer het regel-RNA (= ‘vlag’ in mijn verhaal) ‘kaapt’ (r) wordt het b-RNA niet afgebroken. De vorm van PAL is gevoelig voor blauwe licht (afb: Nature)

Er is al vaker gewerkt met licht om de genactiviteit te sturen, maar nu zeggen onderzoekers in Duitsland dat ze een lichtmethode hebben ontwikkeld om dat heel precies te doen. Hier gaat het dan in feite om de afbraak van boodschapper-RNA, de mal voor het aanmaken van een eiwit. Die methode zou vooral van belang zijn voor onderzoek, want veel praktische waarde in het ziekenhuis lijkt me die niet te hebben (al kan ik het natuurlijk faliekant mis hebben). Lees verder