Totipotente stamcellen van muizen geproduceerd (?)

Chromatine

Chromatine is de dicht gepakte structuur van DNA en histonen (gekleurd) in de celkern

Een Japans/Frans/ Duitse onderzoeksgroep zou voor het eerst muizencellen hebben geproduceerd die veel weg hebben van totipotente (alleskunnende) stamcellen (in het verslag in Nature wordt gesproken over de fase dat de embryo uit 2 cellen bestaat: 2C-cellen). Totipotente stamcellen zijn in staat een meercellig organisme te vormen maar ook de daarvoor nodige ‘infrastructuur’ als moederkoek en navelstreng. Al enige jaren is het mogelijk om uitgaande van volwassen cellen als huidcellen pluripotente (veelkunnende) stamcellen te maken, die zich in principe kunnen ontwikkelen tot elke type cel in het bijbehorende meercellig organisme (zoals de mens). Of die 2C-stamcellen zich ook kunnen ontwikkelen tot volwaardig organisme is (mij) niet bekend.
Lees verder

Waarom het hart zichzelf niet herstelt

Hartspiercellen

Hartspiercellen delen zich niet meer omdat vlak na de geboorte het centrosoom onttakeld raakt.

Het menselijk of, bij uitbreiding, het zoogdierlichaam zit vol raadsels. Een van die raadsels is waarom het hart gaandeweg het vermogen verliest schade te herstellen. Onderzoekers van de Friedrich-Alexander-universiteit in Erlangen/Neurenberg (D) rond Felix Engel en David Zebrowski denken daar nu een verklaring voor gevonden te hebben. Het centrosoom (spoellichaampje), dat een belangrijke rol speelt bij de celdeling, van hartspiercellen schijnt kort na de geboorte in het ongerede te raken doordat bepaalde eiwitten dat speollichaampje verlaten. Engel: “Dat proces zorgt er voor dat het centrosoom in twee centriolen breekt, waarmee de cel het vermogen verliest zich te reproduceren.” Lees verder

Cellen chemisch te veranderen in andere typen

Hersencellen

Huidcellen zijn met behulp van een ‘cocktail’  te veranderen in hersencellen (foto: Wenxiang Hu)

Twee Chinese onderzoeksgroepen hebben, onafhankelijk van elkaar, huidcellen chemisch veranderd in zenuwcellen. De ene groep onder aanvoering van Gang Pei van het instituut voor biologie in Sjanghai gebruikte daarvoor menselijke cellen, de andere groep van de universiteit van Peking, gebruikte voor haar experimenten muizencellen. Overigens blijkt het van type veranderen van cellen in de natuur geen onbekend verschijnsel. Lees verder

Mogelijke werking DNA-reparatie verklaard

De hOGG1-schaar

De hOGG1-schaar (afb: JACS)

Het is en blijft een prachtig systeem, die hele genetische mikmak, met zijn al zijn subtiele en vernuftige regelmechanismes. Vernuftig is natuurlijk niet het goede woord, want daar komt opzet bij kijken, maar toch. Een van die prachtige subsystemen in de genetische machinerie is de DNA-reparatie. Er gaat wel eens wat mis, vooral bij celdeling, en dan worden die foutjes meestal hersteld. Onderzoekers van de Ludwig-Maximilian-universiteit in München denken nu, op basis van kwantummechanische computersimulaties, te weten hoe dat systeem werkt, heel anders dan tot nu toe gedacht is. Eerst wordt het ‘geraamte’ van het DNA ‘gekraakt’ en vervolgens worden de defecte delen weggenomen. Hun bevindingen hebben ze opgeschreven twee artikelen: een in JACS en een in Nature.

Lees verder

Afweercel omgevormd in ander type cel

C/EBPa

De transcriptefactor C/EBPa

Het moet toch niet gekker worden. Het bleek al mogelijk volwassen cellen weer om te programmeren tot (pluripotente) stamcellen, maar nu hebben onderzoekers in Catalonië een afweercel (een B-cel) omgevormd tot een ander type (een macrofaag) en daarvoor was maar een eiwit nodig, de transcriptiefactor C/EBPa. Dat zou zijn gebeurd doordat de transcriptiefactor er voor zorgt dat genen weer actief worden die leken te zijn gereserveerd voor de embryonale ontwikkeling. Lees verder

Stamceltherapie gestaakt vanwege kankerrisico

Stamcelonderzoekster Masayo Takahashi

Stamcelonderzoekster Masayo Takahashi van het Riken-instituut in Kobe (Japan)

Stamceltherapieën worden allerwegen beschouwd veelbelovend middel in de als strijd tegen nu veelal nog ongeneesbare ziektes, maar die behandelings-methode houdt ook risico’s in. Een onderzoek om bepaalde vorm van blindheid (netvliesveroudering) te bestrijden met stamcellen, in dit geval pluripotente, is gestaakt, omdat er mutaties gevonden waren in de uit huidcellen van de tweede proefpersoon gevormde stamcellen, die wellicht to kanker kunnen leiden.  Lees verder

‘Kankerenzym’ zat hartstamcellen aan tot deling

Hartstamcellen

De van een overactief Pim1-gen voorziene hartstamcellen in hartvorm (foto: Mark Sussman)

Een van de wetten van Murphy is dat als je de vijand niet kan verslaan je maar bij ze moet aansluiten. Zoiets lijken de onderzoekers van de Amerikaanse San Diego-universiteit te hebben gedaan. Ze bedachten dat kankercellen bepaalde eigenschappen hebben op het gebied van overleven en groeien, die wel eens van nut zouden kunnen zijn om een zichzelf reparerend hart te maken. Een, ouder, hart heeft niet of nauwelijks mogelijkheden schade te herstellen. Ook andere onderzoekers zijn op zoek naar een ‘natuurlijke’ reparatiemethode, maar deze aanpak lijkt  ‘creatiever’. De San Diego-onderzoekers zagen dat het ‘kankerenzym’ Pim1-kinase, dat verantwoordelijk wordt gehouden van de overleving en groei van bepaalde kankercellen, bij de hartstamcellen de celdeling stimuleerde. In muizen, tenminste.
Lees verder

Kunstmatig ribosoom gemaakt

Ribosoom

Het ribosoom is zelf opgebouwd uit eiwitten en stukken RNA

Onderzoekers van de universiteit van Illinois in Chicago en de Northwestern-universiteit (VS) hebben een ribosoom in elkaar geknutseld dat haast als een echte eiwitfabriek werkt. Een ribosoom fabriceert in een cel eiwitten op instructie van RNA dat op zijn beurt weer is gekopieerd van een stukje DNA. Het kunstmatige ribosoom zou gebruikt kunnen worden voor het maken van medicijnen of andere biomaterialen en bovendien het inzicht in de werking van dat organel kunnen vergroten, stellen de onderzoekers. Lees verder

Computer denkt te weten hoe het leven begon

Ontstaan van leven

Sergei Maslov (l) en Alexei Tkasjenko hebben de computer in de arm genomen om het ontstaan van leven te achterhalen

Al vele eeuwen wordt er gespeculeerd over het ontstaan van leven op aarde. Veel verder dan theorieën is het nooit gekomen en het is de vraag of we er ooit achter zullen komen. Het is nogal lastig de tijd een paar miljard jaar terug te zetten. Misschien helpt een andere aarde in het heelal ons bij het verifiëren van een ‘definitieve’ oplossing, maar ik waag het te betwijfelen. Twee Russische wetenschappers van het Amerikaanse Brookhaven-lab, Sergei Maslov en Alexei Tkasjenko, een rekenmodel gemaakt, dat laat zien hoe kleine moleculen zich vrij snel kunnen verenigen tot ingewikkelde polymeren. Wellicht is het leven ooit zo begonnen. Lees verder

DNA menselijke T-cellen bewerkt met CRISPR

T-cellen vallen kankercel aan

Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)

Sedert een aantal jaren beschikken onderzoekers over gereedschap om DNA te bewerken, CRISPR-Cas9, en die techniek wordt steeds trefzekerder. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Californië in San Fransisco schijnen met succes het DNA van menselijke afweercellen , in dit geval T-cellen, te hebben veranderd. Dat lijkt handzaam voor onderzoek en voor behandelingsmethoden, maar hoe lang zal het duren voor het originele ontwerp van het menselijke DNA op het aambeeld komt te liggen van de DNA-veranderaars? Lees verder