Eiwit C/EBPa maakt stamcelvorming heel effectief

Effectieve omvorming in pluripotente stamcellen

Met behulp van het eiwit C/EBPa zijn B-cellen voor 95% om te zetten in pluripotente stamcellen (afb: Janus Johanson)

Sinds zo’n jaar of tien worden er nu rijpe cellen ‘omgeprogram-meerd’ tot (pluripotente) stamcellen. Daar wordt veel onderzoek mee gedaan, maar het probleem is de gebrekkige opbrengst. Nou schijnen onderzoekers rond Thomas Graf van het centrum voor genomie in Barcelona (Sp) grote vorderingen op dit terrein te hebben gemaakt met de ontdekking van een verrassend verband tussen geinduceerde pluripotente stamcellen, de vorming van bloedcellen en bloedkanker (leukemie). Met het eiwit C/EBPa zijn afweercellen om te vormen tot, wat genoemd wordt, ‘elitecellen’ die bijna een op een zijn om te vormen tot stamcellen. Lees verder

Kloppende hartspier gemaakt uit ontcelde harten

Een hart uit een bioreactor

Het ‘hart’ in wording (foto: Berhard Jank)

In het algemeen ziekenhuis van Massachusetts (VS) hebben onderzoekers kloppend hartweefsel gemaakt uitgaande van ontcelde mesenlijke donorharten en dat ‘karkas’ weer gevuld met hartspiercellen die waren ontwikkeld uitgaande van pluripotente stamcellen. Het is het idee dat op een dag op een soortgelijke wijze een hart voor transplantatie gemaakt kan worden met cellen van de ontvanger zelf, waardoor het eigen afweersysteem zich niet keert tegen het nieuwe hart (zoals bij donororganen met, uiteraard, vreemde cellen). Zover is het nog niet. Lees verder

Oogaandoeningen hebben baat bij stamcellen

Doorsnee van een oogTwee artikelen die deze week verschenen gaan over manieren om oogaandoeningen te repareren met behulp van stamcellen. Japanse en Britse onderzoekers hebben, uitgaande van pluripotente stamcellen hoornvliescellen gemaakt die proefdieren genazen van hoornvliesblindheid. Ook het , voornamelijk, Chinese onderzoeksteam gebruikte stamcellen. In dat geval waren het lensepitheelvoorlopercellen, om voor konijnen en makaken heldere ooglenzen te verwezenlijken.  We kunnen nog wel wat verwachten op dit terrein, zo lijkt. Lees verder

Staartloze zaadcel muis in lab gekweekt

Het kweken van zaadcellen uit embryonale stamcellen

Het proces van embryonale stamcel tot zaadcel (afb: Cell Stem Cell)

Het zat er natuurlijk aan te komen: die zaadcel uit het lab. Mannen hebben we niet meer nodig voor de voorplanting (bij muizen tenminste) en hoe lang zal het duren dat ook de eicel uit een petrischaaltje komt? En uiteindelijk zullen we het zonder baarmoeder kunnen. Chinese onderzoekers zijn er in geslaagd mannenmuizen op zijspoor te zetten door embryonale stamcellen om te zetten in functionele zaadcellen (zonder staart, weliswaar). Die kweekcellen bleken in staat in combinatie met een eicellen gezonde muisjes voort te brengen, zo heet het. Lees verder

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn

Onderzoek van het Scripps-instituut en het J.Craig Venter-instituut, beide gevestigd in de VS, zou hebben uitgewezen dat uit herprogrammering van gespeciliseerde cellen verkregen pluripotente stamcellen veilig zijn te gebruiken. Ze zouden zich niet, zoals hier en daar werd gevreesd, ontwikkelen tot kankercellen, of althans: dat is hoogst onwaarschijnlijk, volgens die onderzoekers. Wel bevelen de onderzoekers aan die geproduceerde stamcellen voor toepassing in de mens degelijk te controleren op gevaarlijke mutaties. Lees verder

MicroRNA-142 houdt stamcellen jong

Stamcellen en MicroRNA-142

Stamcellen met veel microRNA-142 (de rode cellen links) blijven stamcellen (rechts in blauw), de rest differentieert tot, in dit geval zenuwcellen (paars) (afb: EMBL)

Stamcellen met een hoog microRNA-142-peil differentiëren niet en blijven stamcellen, daalt dat peil dan veranderen de stamcellen in gespecialiseerde cellen, zo leerden onderzoekers van het Europese microbiologische lab in Heidelberg (EMBL). “Het lijkt wel of de cellen door microRNA ‘dooef’ worden voor hun omgeving”, zegt onderzoeker Pierre Neveu. “Je kunt dan van alles naar die stamcellen gooien, maar blijven gewoon stamcellen.” Dat resultaat is weer een stukje van de puzzel die de ontwikkeling van stamcellen en de differentiatie heet, dat ook van dienst kan zijn bij kanker- en regeneratieonderzoek.  Lees verder

Stamceltherapie lijkt deels oplossing voor Duchenne

Dystrofine, spiereiwit

Duchenne-patiënten maken nauwelijks het speierversterkende eiwit dystrofine aan (hier de structuur van dat eiwit) (afb: Wiki Commons)

Stamceltherapie zou wel eens een geneeswijze kunnen zijn voor de spierziekte Duchenne. Volgens de onderzoekers van de universiteit van Californië in Los Angeles zou die methode werkzaam kunnen zijn voor 60% van de patiënten die lijden aan die ernstige spierziekte. Voorlopig zijn de proeven alleen nog bij muizen uitgevoerd (met cellen van menselijke Duchenne-patiënten). “Deze methode zou met een jaar of tien kunnen worden beproefd op mensen”, zegt onderzoekster Melissa Spencer. Lees verder

Grootschalige productie van stamcellen van start

Ex(?)-cardioloog Zannos Grekos en stamceltherapie

Ex(?)-cardioloog Zannos Grekos (foto: Naples Daily News)

Het Australische bedrijf Mesoblast is begonnen met de grootschalige productie van stamcellen (Temcell genoemd). De stamcellen zijn ontwikkeld uit cellen van gezonde donors en zouden geen afweerreactie bij de patiënten teweegbrengen. Waarom is mij duister. Normaal gesproken worden niet-lichaamseigen cellen geweerd. Temcell wordt in Japan gelanceerd als behandeling van patiënten met een donororgaan, waarbij het eigen afweersysteem het getransplanteerde orgaan aanvalt. Het idee om stamcellen in te zetten om mankementen in het lichaam te repareren of misschien wel eens om organen en ledematen te vervangen, leunt sterk op dat lichaamseigene. Dat wil zeggen dat die stamcellen afkomstig zijn van de patiënt of gewonnen uit geherprogrammeerde rijpe cellen van hem/haar. Stamcellen krijgen mooie cijfers, maar de toepassing er van is verre van probleemloos. Lees verder

Methode gevonden om snel neurale-lijstcellen te maken

Migrerende neurale-lijstcellen

De neurale-lijstcellen (3) gaan zwerven als het centrale kanaal (5) is gevormd (afb: www.embryology.ch/dutch)

Er zijn iets te veel doorbraken in de wetenschap. Onderzoekers of, waarschijnlijker, wetenschapsvoorlichters van de instituten zouden hun superlatieven wat moeten matigen, anders gelooft direct niemand ze meer. Ik had me voorgenomen geen ‘doorbraken’ meer te signaleren maar ben toch weer gezwicht voor een persbericht van de universiteit van Californië in Riverside die een ‘doorbraak’ aankondigt bij het aanmaken van embryonale cellen, de zogeheten neurale-lijstcellen. Daar had ik ook nog nooit van gehoord, maar die cellen spelen een wezenlijke rol in de vroege ontwikkeling van een vrucht. Die onderzoekers zijn er in geslaagd die lijstcellen aan te maken. Lees verder

Programma voorspelt hoe cellen te reprogrammeren

Omzetting van fibroblasten in keratinocyten zoals berekend door Mogrify

De herprogrammering van fibroblasten (langwerpig) in keratinocyten (keivormig) zoals Mogrify had berekend. (Nature/Rackham et.al)

Onderzoekers uit diverse landen hebben een programma/algoritme ontwikkeld, waarmee te voorspellen is hoe je cellen kunt reprogrammeren, zeggen ze. Het schijnt ook echt te werken. Ze noemen dat Mogrify, maar als je dat aanklikt kom je bij beeldbewerking uit. De keuze van de naam lijkt niet handig. De onderzoekers hebben het programma beschikbaar gemaakt voor andere onderzoekers, ter verbetering en uitbreiding.
Lees verder