Alvleeskliercellen verleiden buren tot aanmaken insuline

psuedo-eilandjes van Langerhans

Alfa-cellen die normaal glucagon aanmaken (rood) worden door buren ‘verleid’ om insuline aan te maken (rood). (afb: univ van Genève)

Onderzoekers in Zwitserland hebben alvleeskliercellen die geen insuline produceren geherpro-grammeerd tot insulinepro-ducerende cellen en daarmee een mogelijke geneesmethode gecreëerd voor suikerpatiënten. Het bijzondere is dat cellen die waren omgeprogra-mmeerd om insuline aan te maken naburige glucagoncellen verleidden ook insuline aan te maken. Voorlopig gaat het nog om dierproeven. Lees verder

Elastiekeiwit tropo-elastine versnelt kweek stamcellen

Tropo-elastine versnelt kweek stamcellen

Mesenchymatische stamcellen (groen) gekweekt op tropo-elastine (afb: univ. van Sydney)

Stamceltherapieën zijn populair, maar het schijnt dat de vraag naar stamcellen vele malen groter is dan het aanbod. Er wordt veel onderzoek gedaan naar methoden om de kweek van stamcellen te versnellen. Nu lijkt het er op dat twee onderzoekers van de universiteit van Sydney, Giselle Yeo en Anthony Weiss, zo’n kweekversneller hebben gevonden in het eiwit tropo-elastine, een voorlopermolecuul van elastine, een eiwit dat bindweefsel elastisch maakt. Het werkte tenminste bij mesenchymatische stamcellen Lees verder

Bloedvaten in petrischaaltjes gekweekt

Gekweekt bloedvatnetwerk

Zoiets moet je je voorstellen bij een gekweekt bloedvat ‘organoïde’ (afb: UBC)

Het ideaal is nog steeds om in het lab volwassen organen te kweken en we geen orgaandonoren meer nodig hebben, maar zo ver is het nog lang niet (als het ooit zo ver komt). Organen bestaan uit allerlei ‘onderdelen’ en is het allemaal niet zo eenvoudig om die op de juiste wijze te laten integreren. Onderzoekers in de VS schijnen nu in het lab ‘perfecte menselijke bloedvaten’ te hebben gekweekt, voor studiedoeleinden vooralsnog. Dat is in ieder geval een aardig en nuttig begin. Lees verder

Herstel beschadigde zenuwen hangt op een paar genen (?)

ruggenmerg

Doorsnede van het ruggenmerg (afb: gezondheidsuniversiteit.nl)

Het fenomeen leven is een wonder maar daarmee (?) ook een groot raadsel. Al zeker vijftien, twintig jaar geleden vroeg ik aan onderzoekers die manieren zochten om beschadigd zenuwweefsel te herstellen, waarom ons lichaam weigert dat te doen. Waarom herstelt een snee in je vinger zich probleemloos (inclusief de zenuwen daarin), maar niet in de hersens en het ruggenmerg? De onderzoekers hadden geen flauw idee. Kennelijk was nog steeds niet duidelijk hoe dat ‘weigeringsproces’ in elkaar steekt, want nu lees ik dat onderzoekers denken dat het herstel van beschadigde zenuwbanen in het centrale zenuwstelsel zou hangen op het deactiveren van een paar genen. Lees verder

Afgeleide van groeihormoon bevordert en stopt groei kanker

Werking van GHRH in hypofysecellen

De werking van GHRH in hypofysecellen (afb: flipper.dif.org)

Onderzoekers in de VS rond Nobelprijswinaar Andrew Schally (91) ontdekten dat een afgeleide van het groeihormoon GHRH kankercellen in petrischaaltjes aanzet tot groei, terwijl die in muisjes opgezadeld met menselijke kankercellen de groei juist stopte. Het synthetische hormoon, MR409, en soortgelijke hormoonachtige peptiden blijken niet alleen interessant om hun uitwerking op kankercellen, maar ook om hun vermogen beschadigde weefsel te herstellen. In muizen zouden MR409 en ‘verwanten’ ervoor gezorgd hebben dat na een hartaanval de schade weer hersteld werd. Lees verder

Autonome zenuwstelsel stuurt vermeerdering stamcellen

Het autonome zenuwstelsel stuurt stamceldeling

Megan Daily (l) en Elizabeth Davis (afb: univ. van Illinois)

Stamcellen zijn constant bezig in bepaalde weefsels om in het ongerede geraakte cellen te vervangen, maar, helaas, niet in alle weefsels of organen (dan hebben we het over zoogdieren). Onderzoeksters van de universiteit van Illinois denken een manier gevonden te hebben om meer gebruik van die ‘alleskunners’ te kunnen maken. Stamcellen schijnen gestuurd te worden door het zenuwstelsel, zo ontdekten ze, dus zou het mogelijk moeten zijn met signaalstoffen van zenuwcellen de aanmaak van stamcellen te stimuleren (is het idee).
Lees verder

Mitochondriëntransplantatie oplossing voor beschadigd hart (?)

Mitochondriën

Mitochondriën

Het ziet er naar uit dat mitochondriëntransplantaties in het ongerede geraakt weefsel weer kan ‘reanimeren’. Inmiddels is de transplantatie bij elf zuigelingen toegepast, waarvan er drie stierven. ‘Normaal’ zou daarvan tweederde gestorven zijn terwijl bij de rest de hartfunctie nooit meer normaal wordt. Volgend jaar starten klinische proeven met volwassen patiënten met ernstige hartspierschade. Lees verder

Hersencellen groeien met gel weer aan na beroerte muisjes

Met gel groeien hersencellen weer aan na beroerte (muisjes)

Het voormalige ‘gat’ na de beoerte in het centrum van deze foto is weer bezet met axonen (groen) en bloedvaten (roze). De blauwe stippen zijn celkernen (afb: UCLA)

Na een beroerte sterven hersencellen in het getroffen deel van de hersens. Onderzoekers van de universiteit van Californië in Los Angeles spoten bij muisjes die ze hadden opgezadeld met een soort beroerte een bepaalde geleiachtige stof in de hersens, die wel wat weg had van ‘hersenmateriaal’. De gel bleek als een soort stimulering voor de de groei van hersencellen en bloedvaten te fungeren. “De gel leidde tot herstel”, stelt Thomas Carmichael, hoogleraar neurologie aan de UCLA. “Het blijkt dat er nieuw hersenweefsel kan groeien op een plaats van wat een inactief litteken was.” Lees verder

Een dag vasten herstelt regeneratievermogen stamcellen

Vasten vergroot het herstelvermogen van darmstamcellen

Vetstofwisseling vergroot de functionaliteit van darmstamcellen van zowel jonge als oudere muisjes (afb: Cell)

Als mensen ouder worden dan gaat het regeneratievermogen van de darmstamcellen achteruit en daardoor wordt het lastiger om allerlei schade aan het spijsverteringskanaal te repareren. Dat vermogen kan weer worden hersteld door slechts een etmaal te vasten, stellen MIT-onderzoekers; althans, bij muisjes werkte dat (zowel jonge als oude).
Lees verder

Uitschakelen Rab27-gen leidt tot herstel beschadigde zenuwcellen

Het herstelvermogen van zenuwweefsel

De axonregeneratiescores van ruim 16 000 muizengenen. In het roze gebied genen die coderen voor eiwitten die herstel afremmen, in het blauwe genen die het tegenovergestelde doen (afb: Cell)

Al vele jaren zijn wetenschappers op zoek naar methoden om het herstel van beschadigde zenuwcellen te bevorderen. Er zijn allerlei manieren bedacht, maar het ei van Columbus zit er vooralsnog niet bij. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Yale (VS) bij muisjes zo’n tweederde van hun genoom doorzocht op genen die een rol spelen bij het herstellen van beschadigd zenuwweefsel. Ze vonden 580 mogelijke kandidaten. Uitschakelen van een daarvan, het Rab27-gen, leidde bij muisjes tot het herstel van beschadigde zenuwcellen in het ruggenmerg. De speurtocht wordt voortgezet. Lees verder