Macrofagen belangrijk voor weefselherstel zoogdieren

Macrofagen die zorgen voor weefselherstel in stekelmuizen

Bepaalde macrofagen in wonden van Afrikaanse stekelmuisjes zorgden voor weefselherstel in plaats van littekening zoals normaal bij zoogdieren (afb: univ. van Kentucky)

Het blijkt dat, in ieder geval bij Afrikaanse stekelmuisjes en gewone labmuisjes, macrofagen, de celslobberende afweercellen, een belangrijke rol spelen bij het weefselherstel of littekening van zoogdieren. Weefselherstel (en orgaansynthese) staan hoog op de ranglijst van onderzoeksthema’s, maar van weefselherstel van zoogdieren weten we maar bar weinig. Het opmerkelijke aan de stekelmuisjes is dat bij verwonding het weefsel zich hersteld, niet bij de labmuisjes (daar ontstaat net als bij de mens littekenweefsel). Lees verder

Kraakbeenweefsel geprint uitgaande van stamcellen

Stina Simonsson printte kraakbeenweefsel

Stina Simonsson

Een groep onderzoekers in Zweden aan de universiteit van Gothenburg hebben kraakbeenweefsel gemaakt uitgaande van geprinte pluripotente stamcellen. Het zou al een succes op zich zijn dat de stamcellen de gang door de 3d-bioprinter hebben overleefd. Na de vormgeving door de printer konden de onderzoekers de stamcellen ‘verleiden’ zich om te vormen tot kraakbeencellen (chondrocyten). Lees verder

Zoogdiercellen gebruikt voor ‘DNA-computer’

DNA-recombinase

DNA-recombinases herkennen ‘hun’ stukje DNA, knippen dat er uit en hechten de ‘wond’ weer

DNA intrigeert, ook de computerbouwers zijn geïnteresseerd. DNA zou het perfecte materiaal zijn om langdurig veel gegevens op te slaan, maar met DNA zou ook te rekenen zijn. Nu schijnen onderzoekers zoogdiercellen genetisch te hebben aangepast met als doel het DNA complexe taken te laten uitvoeren. Let wel: die uiterst competente ‘DNA-computer’ is er nog niet. Hun ‘DNA-computer’ kan wel Booleaanse operaties uitvoeren, maar ze denken hun nieuwe programmeringstechnieken toch vooral te gebruiken voor de verbetering van behandelmethoden: van kankertherapieën tot het aanmaken van nieuwe weefsel. Lees verder

Een bloedvatenstelsel gedrukt

Shaochen Chen c.s. drukken bloedvatenstelsel

Chen in zijn lab (afb: Univ. van Californië)

Het kweken van organen is een belangrijke onderzoeksdoelstelling in de medische wetenschap, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Een belangrijk struikelblok is dat gekweekte organen ook voorzien moeten zijn van bloedvaten en dat is niet makkelijk te verwezenlijken. Nu zijn onderzoekers rond Shaochen Chen van de universiteit van Californië in San Diego er in geslaagd een bloedvatstelsel te drukken, waardoor het kweken van organen weer een stapje dichterbij realisering komt. Lees verder

Een nieuwe manier om in vivo genen te repareren

Niet-homologe en homologe DNA-reparatie

Niet-homologe (links) en homologe DNA-reparatie

Het is opvallend maar in Saoedi-Arabië schijnen ze ook aan genoombewerking te doen, om precieze te zijn: aan de Koning Abdoela-universiteit. Daar zeggen ze nu dat onderzoekers een nieuwe methode hebben ontwikkeld om met behulp van de befaamde CRISPR/Cas9-‘knipper’ genen in levende organismen te repareren voor zowel delende als niet-delende cellen. Vooral dat laatste schijnt bijzonder te zijn. De nieuwe methode zou met succes bij ratten zijn uitgeprobeerd. Lees verder

Stamceltherapie kent vele beperkingen

Shinja Yamanaka, de 'vader' van de pluripotente stamcel

Shinja Yamanaka, de ‘vader’ van de pluripotente stamcel

Shinya Yamanaka kreeg in 2012 de Nobelprijs voor de geneeskunde voor de ontwikkeling van een techniek om uit rijpe cellen stamcellen te maken, de zogeheten geïnduceerde pluripotente stamcellen. Daarmee slechtte Yamanaka de ethische barrières enigszins die aan stamcelonderzoek tot aan zijn ontdekking kleefden, dacht hij. Voordat de techniek van de Japanner opgang maakte, gebruikten stamcelonderzoekers meestal embryonale stamcellen (de natuurlijke ‘alleskunners’) en dat stuitte alom op grote bezwaren. Yamanaka sprak met een verslaggever van  de New York Times over de grote belofte die stamceltherapie zou zijn. De onderzoeker stelt dat we onze verwachtingen wat moeten matigen. De behandeling is geen oplossing voor alle ziektes, bij lange na niet. Ook over de ethische kwestie moet nodig een discussie gehouden worden… Lees verder

Geslachtscellen niet meer nodig om baby’s te maken (?)

Zaadcel uit het lab

Een in het lab ‘gefabriceerde’ zaadcel (foto: Marie-Hélène Perrard, CNRS/Kallistem)

Als je uit huidcellen stamcellen kunt maken, dan moet het ook mogelijk zijn om daaruit geslachtscellen (gameten) te maken. Drie deskundigen speculeren al over de mogelijkheid van in vitro gametogenese (ivg), oftewel het in een reageerbuis maken van geslachtscellen uit, bijvoorbeeld, huidcellen. Bij muisjes wordt daar al onderzoek naar gedaan. De vraag is natuurlijk: waarom zou je dat doen? Het antwoord is dan meestal om mensen te helpen die geen kinderen kunnen krijgen. Het drietal vindt het tijd voor een stevig, publiek debat. Lees verder

Afweercellen als bezorgers van kankermedicijn

Afweercellen die medijn afleveren bij kankercellen

Afweercellen (paars) die medicijn (blauw) afleveren bij kankercel (bruin) (afb: Jian Yang, Yixue Su)

Een niet onbelangrijk deel van het kankeronderzoek is gericht op het weer ‘weerbaar’ maken van afweercellen. Kankercellen kennen vaak trucs waarmee ze afweercellen in ‘slaap’ kunnen sussen. Door immuuntherapie worden de afweercellen ‘gereactiveerd’ om die woekercellen toch aan te pakken. Onderzoekers van de universiteit van Pennsylvania (VS) hebben een iets andere aanpak: ze gebruiken ‘gereactiveerde’ afweercellen als postbodes die kankermedicijnen moeten afleveren bij het kankerweefsel. Daardoor zouden gezonde cellen gespaard worden. In een petrischaaltje werkte het.
Lees verder

Erachter komen hoe de knoppen van cellen werken

Aan/uitschakelaarHoe ontwikkelt een bevruchte eicel zich tot een volgroeide zuigeling? Dat is een gevolg van een uiterst fijnzinnig staaltje van meet- en regeltechniek. Onderzoekers van het Britse Babraham-instituut hebben geprobeerd te achterhalen hoe die molecuulknoppen werken en ontdekten dat het eiwitcoplex PRC2 in de celontwikkeling een belangrijke rol in speelt (pdf-bestand). Dan wordt er natuurlijk meteen weer gesproken welke mogelijkheden deze nieuwe kennis biedt op het gebied van regeneratieve geneeskunde. Lees verder

Weefselschade leidt tot herprogrammering cellen

Interleukine-6 en herprogrammeren cellen

Interleukine-6, hier in model, is belangrijk voor herprogrammering (afb: Wiki commons)

Beschadigde cellen versturen noodsignalen naar hun buren. Dat zou er voor zorgen dat cellen stamcelachtige eigenschappen krijgen, ontdekten onderzoekers van het nationaal kankerinstituut in Spanje rond Manuel Serrano. Dat zou mede bijdrage aan het weefselherstel. Die ontdekking zou de herprogrammering van volwassen cellen tot stamcellen weleens aanzinelijk ‘bedrijfsveiliger’ en efficiënter kunnen maken. Lees verder