Antilichamen houden (mogelijk) bloedvatvorming tegen

bloedvatcellen in kweek

Rechts bloedvatcellen (endotheelcellen) in kweek die groeien op eiwitten die normaal in bloedvaten voorkomen. Links het resultaat als daar de synthetische antilichamen aan werden toegevoegd (foto: univ.van Aarhus)

In de universiteit van Aarhus (Den) hebben onderzoekers tien nieuwe antilichamen gefabriceerd die de vorming van nieuwe bloedvaten tegenhoudt. Die antilichamen zouden dienstig kunnen zijn tegen kanker doordat ze de bloedvatvorming bij tumoren zou kunnen tegenhouden, waardoor de kankercellen voedsel en zuurstof wordt onthouden en gedoemd zijn te sterven. Enkele van die antilichamen zijn beproefd op muizen en die bleken de groei van kwaadaardige tumoren te stoppen. Lees verder

DNA-reparatie-eiwit als mogelijk kanker’medicijn’

Reparatie van beschadigd DNA

Reparatie van beschadigd DNA

Onderzoekers van de particuliere Case Western Reserve-universiteit in Cleveland (Ohio, VS) denken met een tweesporenbenadering een geducht wapen tegen kanker te hebben. Het eerste spoor is het stimuleren van de aanmaak van het tumoronderdrukkende eiwit 53BP1, waarna de kankercellen het pad naar hun vernietiging inslaan. De finale afmakers zijn toch weer bestraling en/of chemotherapie. 53BP1 speelt een belangrijke rol in het herstellen van schade aan DNA.  Er is weer sprake van een ‘doorbraak’, maar voorlopig moet het idee allereerst nog in dierproeven zijn deugdelijkheid aannemelijk maken.
Lees verder

Stukje ‘duister’ DNA opgehelderd met een rekenmodel

Splitsingsmutatie

Een mutatie in het DNA (rode XXX) zou er toe kunnen leiden dat een bepaald deel van het DNA niet wordt afgeschreven naar het RNA, waardoor er een verkeerd eiwit wordt aangemaakt (afb: Olena Shmahalo/Quanta Magazine)

Als we het over DNA en genen hebben, dan hebben we het over maar 1 à 2% van dat waanzinnig lange molecuul (uitgerekt zo’n 2 m lang). In het hele ingewikkelde huishouden spreekt die 98, 99% ’terra incognita’ een belangrijke en nog lang niet  doorgronde rol. Het bepaalt, bijvoorbeeld, hoe het DNA wordt afgeschreven dat het pre-RNA oplevert, dat vervolgens door ‘splitsing’ (splicing, in het Engels) van een deel van dat pre-RNA wordt omgezet in boodschapper-RNA (ook aangeduid met m-RNA). Onderzoekers in Canada hebben met behulp van de computer en kunstmatige intelligentie uitgezocht hoe dat splitsen kan leiden tot fouten (=ziektes). Autisme en darmkanker, bijvoorbeeld, zouden daar hun oorsprong (kunnen) vinden.

Lees verder

Virus+ werkt tegen alvleesklierkanker bij muizen

kankeronderzoeker Yaohe Wang

Yaohe Wang

Een gemodificeerd Vaccinia-virus, dat ‘ontworpen’ is om specifiek kankercellen te doden, werkt niet erg goed, omdat het afweersysteem ook dat virus om hals brengt. Als dat virus wordt voorzien van een gen dat codeert voor interleukine-10, dan gaat dat ineens een stuk beter. Na zes weken met dat middel te zijn behandeld, waren de meeste muizen die leden aan alvleesklierkanker geheel tumorvrij, zo blijkt uit Brits onderzoek. Lees verder

Synthetische antilichamen lijken te werken

Synthetische antilichamen

Het kleine synthetische antilichaam brengt de kankercel (bruin) en de afweercel (groen) bij elkaar  en leidt een afweerreactie in. (afb: JACS)

Het lijkt er op dat de ontwikkeling van geneesmiddelen een nieuwe weg zal inslaan. Synthetische antilichamen, in de natuur een belangrijk onderdeel van het afweersysteem, lijken prima te werken, zo blijkt uit onderzoek aan, onder meer, de Amerikaanse Yale-universiteit. Het zou voor het eerst zijn dat synthetische moleculen als volleerde antilichamen zouden hebben gefungeerd.
Lees verder

Met CRISPR-Cas9 geen genen knippen maar sturen

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

CRISPR-Cas is een bacterieel moleculair complex dat gebruikt wordt om heel nauwkeurig genen uit DNA te knippen, maar onderzoekers van MIT in Cambridge (VS) en uit Japan hebben ontdekt dat daarmee ook de expressie (=activiteit) van genen is te sturen. Lees verder

Met fluorescentie de transcriptie van DNA volgen

Fluorescente in-situ-hybridisering

De FISH-techniek werd al in de jaren ’80 ontwikkeld om genen op chromosomen te detecteren (afb: Wiki Commons)

Onderzoekers van de universiteit van Montréal (Can) hebben een methode ontwikkeld om het transcriptieproces in cellen (het afschrijven van DNA op boodschapper-RNA) ‘zichtbaar’ te maken. De technologie, cytometrie, is al oud (van 1934) en wordt gebruikt voor het tellen van cellen in, bijvoorbeeld, bloed. Die techniek heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een middel om eigenschappen van cellen te analyseren en nu kennelijk dus ook de transcriptie. Lees verder

Het leven voor RNA en DNA ontdekt (?)


XNAPhilipp Holliger en collega’s van de universiteit van Cambridge (VK) hebben een niet-natuurlijke ‘DNA’-streng gemaakt, waarbij de basen dezelfde zijn, maar de suikers anders dan bij DNA. Het bleek de onderzoekers ook dat die XNA-moleculen (waarbij de X staat voor xeno, Grieks voor vreemd) kunnen fungeren als enzymen, stoffen die reacties versnellen en/of mogelijk maken. Een theorie over het ontstaan van leven stelt dat de voorlopers van DNA en RNA zowel informatie konden opslaan als ook konden fungeren als enzymen. Zal het raadsel over het ontstaan van het leven ooit ontraadseld worden? Holliger: “Ons werk toont aan dat RNA en DNA niet beslist noodzakelijk zijn voor leven.” Lees verder

Kankeronderzoek kent vele ‘doorbraken’

T-cellen vallen kankercel aan

Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)

Op het gebied van kankeronderzoek vallen bijna dagelijks ‘doorbraken’ te melden. Met de gedachte in het achterhoofd dat de strijd tegen kanker verre van gestreden is (laat staan gewonnen) moet daar veel ‘verkooppraat’ bij zitten en dat maakt me wat kopschuw als er weer zo’n ‘doorbraak’ wordt gemeld. Vaak is er sprake van een stofje dat voorkomt dat het afweersysteem optreedt tegen de woekercellen. Dat is namelijk de belangrijke troef die kankercellen in ‘handen’ hebben. Veel therapieën in wording richten zich dan ook op de ‘revitalisering’ van het afweersysteem. Het blijkt echter dat die aanpak slechts bij sommige patiënten effect heeft en bij nog minder kankersoorten. Kanker lijkt een veelkoppig monster dat zich niet zo maar laat verslaan door het afhakken van een van die vele koppen. Nu zou het blad Nature weer eens artikelen bevatten over een nieuw soort immunotherapie, waarmee nieuwe kankersoorten zou worden aangepakt. Ook zou kunnen worden aangegeven of patiënten gevoelig zijn voor die therapie of niet. Lees verder

SIgnaaleiwit wezenlijk voor reprogrammering cel

Goltz-Gorlitz-syndroom

Huidafwijkingen maar ook misvormde handen en voeten zijn kenmerken van het Goltz-Gorlin-syndroom

Het lijkt er op dat ‘we’ steeds dichter in de buurt komen van een rechttoe-rechtaanproces dat via reprogrammering uit functionele cellen stamcellen maakt. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Diego denken dat een signaaleiwit wezenlijk is voor de herprogrammering. Uitgaande van deze stamcellen zouden ziektes behandeld kunnen worden waarbij cellen beschadigd of verloren zijn gegaan of zelfs geheel nieuwe organen worden gekweekt. Veel daarvan is overigens nog verre (?) toekomstmuziek. Het onderzoeksresultaat schijnt ook uitzicht te geven op een therapie tegen kanker (maar dat wordt tegenwoordig wat al te snel gezegd).
Lees verder