Yaohe Wang
Een gemodificeerd Vaccinia-virus, dat ‘ontworpen’ is om specifiek kankercellen te doden, werkt niet erg goed, omdat het afweersysteem ook dat virus om hals brengt. Als dat virus wordt voorzien van een gen dat codeert voor interleukine-10, dan gaat dat ineens een stuk beter. Na zes weken met dat middel te zijn behandeld, waren de meeste muizen die leden aan alvleesklierkanker geheel tumorvrij, zo blijkt uit Brits onderzoek. Lees verder
Het kleine synthetische antilichaam brengt de kankercel (bruin) en de afweercel (groen) bij elkaar en leidt een afweerreactie in. (afb: JACS)
Het lijkt er op dat de ontwikkeling van geneesmiddelen een nieuwe weg zal inslaan. Synthetische antilichamen, in de natuur een belangrijk onderdeel van het afweersysteem, lijken prima te werken, zo blijkt uit onderzoek aan, onder meer, de Amerikaanse Yale-universiteit. Het zou voor het eerst zijn dat synthetische moleculen als volleerde antilichamen zouden hebben gefungeerd.
Lees verder
Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)
CRISPR-Cas is een bacterieel moleculair complex dat gebruikt wordt om heel nauwkeurig genen uit DNA te knippen, maar onderzoekers van MIT in Cambridge (VS) en uit Japan hebben ontdekt dat daarmee ook de expressie (=activiteit) van genen is te sturen. Lees verder
De FISH-techniek werd al in de jaren ’80 ontwikkeld om genen op chromosomen te detecteren (afb: Wiki Commons)
Onderzoekers van de universiteit van Montréal (Can) hebben een methode ontwikkeld om het transcriptieproces in cellen (het afschrijven van DNA op boodschapper-RNA) ‘zichtbaar’ te maken. De technologie, cytometrie, is al oud (van 1934) en wordt gebruikt voor het tellen van cellen in, bijvoorbeeld, bloed. Die techniek heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een middel om eigenschappen van cellen te analyseren en nu kennelijk dus ook de transcriptie. Lees verder
Philipp Holliger en collega’s van de universiteit van Cambridge (VK) hebben een niet-natuurlijke ‘DNA’-streng gemaakt, waarbij de basen dezelfde zijn, maar de suikers anders dan bij DNA. Het bleek de onderzoekers ook dat die XNA-moleculen (waarbij de X staat voor xeno, Grieks voor vreemd) kunnen fungeren als enzymen, stoffen die reacties versnellen en/of mogelijk maken. Een theorie over het ontstaan van leven stelt dat de voorlopers van DNA en RNA zowel informatie konden opslaan als ook konden fungeren als enzymen. Zal het raadsel over het ontstaan van het leven ooit ontraadseld worden? Holliger: “Ons werk toont aan dat RNA en DNA niet beslist noodzakelijk zijn voor leven.” Lees verder
Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)
Op het gebied van kankeronderzoek vallen bijna dagelijks ‘doorbraken’ te melden. Met de gedachte in het achterhoofd dat de strijd tegen kanker verre van gestreden is (laat staan gewonnen) moet daar veel ‘verkooppraat’ bij zitten en dat maakt me wat kopschuw als er weer zo’n ‘doorbraak’ wordt gemeld. Vaak is er sprake van een stofje dat voorkomt dat het afweersysteem optreedt tegen de woekercellen. Dat is namelijk de belangrijke troef die kankercellen in ‘handen’ hebben. Veel therapieën in wording richten zich dan ook op de ‘revitalisering’ van het afweersysteem. Het blijkt echter dat die aanpak slechts bij sommige patiënten effect heeft en bij nog minder kankersoorten. Kanker lijkt een veelkoppig monster dat zich niet zo maar laat verslaan door het afhakken van een van die vele koppen. Nu zou het blad Nature weer eens artikelen bevatten over een nieuw soort immunotherapie, waarmee nieuwe kankersoorten zou worden aangepakt. Ook zou kunnen worden aangegeven of patiënten gevoelig zijn voor die therapie of niet. Lees verder
Huidafwijkingen maar ook misvormde handen en voeten zijn kenmerken van het Goltz-Gorlin-syndroom
Het lijkt er op dat ‘we’ steeds dichter in de buurt komen van een rechttoe-rechtaanproces dat via reprogrammering uit functionele cellen stamcellen maakt. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Diego denken dat een signaaleiwit wezenlijk is voor de herprogrammering. Uitgaande van deze stamcellen zouden ziektes behandeld kunnen worden waarbij cellen beschadigd of verloren zijn gegaan of zelfs geheel nieuwe organen worden gekweekt. Veel daarvan is overigens nog verre (?) toekomstmuziek. Het onderzoeksresultaat schijnt ook uitzicht te geven op een therapie tegen kanker (maar dat wordt tegenwoordig wat al te snel gezegd).
Lees verder
Het molecuul op de computer in de DNA-domeinen van de kinases VEGFR2 en CDK1 (afb: PlosOne)
Onderzoekers van de universiteit in het Engelse Leeds hebben een nieuw synthetisch molecuul gebruikt, aangeduid met JK-31, om kanker op twee fronten te bestrijden. De verbinding belemmert de vorming van nieuwe bloedvaten en voorkomt ook dat kankercellen zich delen en verspreid raken. Het molecuul is ontworpen op de computer en kennelijk hebben de onderzoekers er ook meteen een recept voor gevonden. Voorlopig is het middel alleen nog maar in celkweken uitgeprobeerd. Lees verder
Chromosomenpaar 12
Bij kankercellen zijn niet alleen de cellen zelf ‘in de war’, maar is ook het erfgoed zelf danig veranderd. Het DNA neemt monsterachtige proporties aan, waarbij de kankercelchromsomen een aantal keren groter zijn dan normale chromosomen. Australische onderzoekers denken nu ontdekt te hebben hoe dat komt. In hun verhaal speelt het uiteenvallen van (het menselijke) chromosoom 12 een belangrijke rol, gevolgd door een explosieve vermenigvuldiging en samensmelting van de brokstukken van dat chromosoom.
OTS964, hier in verpakte vorm, voorkomt dat kankercellen delen door het eiwit TOPK onschadelijk te maken (afb: univ. v.Chicago)
En weer, ik meld het maar braaf, is er een geweldig middel dat tegen kanker werkt en dat maar weinig bijwerking vertoont. Het moet ook weer gezegd worden dat dat middel werkt bij muizen. Gisteren las ik een stukje over John Ioannidis die tien jaar geleden stelde dat een groot deel van de medische wetenschappelijke literatuur flauwekul is. Ook nu is het grootste deel van het medische onderzoek verspilling, schrijft Ioannidis in Plos Medicine. Met dit in het achterhoofd vertel ik dat onderzoekers van de universiteit van Chicago een nieuw geneesmiddel hebben ontwikkeld, OTS964, dat bij muizen agressieve longkanker resoluut de nek omdraait. Goed nieuws, dus. Lees verder