Hersens en de opdringende technologie

HersenpanOnze hersens vormen een intrigerend onderzoeksonderwerp, waar we eigenlijk niet al te veel van af weten, maar desalniettemin wordt steeds vaker technologie ingezet om het misfunctioneren van de hersens te beïnvloeden. Zo hebben aan de Lobatsjevski-universiteit in Nizjni Novgorod (Ru) onderzoekers een ‘neurochip’ in elkaar geschroefd die bedoeld is om beschadigde hersendelen te vervangen. In Boston (VS) op Neurotech spraken onderzoekers over de nieuwste methodes om ons brein te manipuleren. Zo zouden virussen kunnen worden gebruikt om muizenhersens te kaarteren en zou er een ‘soep’ zijn om het aantal hersencellen te tellen. Lees verder

Kankercellen gedood door ‘dinosaurusmetaal’

Dinosauriër

Iridium zou de doodsklap voor dinosaurussen zijn geweest (afb: univ. van Warwick)

Het is natuurlijk opzienbarend nieuws als wetenschappers melden dat ze kankercellen kunnen doden met ‘dinosaurus-metaal’. Dat metaal blijkt iridium te zijn. Iridium, afkomstig van een asteroïde (of planetoïde) zou de doodklap geweest zijn voor die, vaak, gigantische dieren, stellen onderzoekers (althans de voorlichters van die onderzoekers) van de Chinese Soen Jat-sen-universiteit en de universiteit van Warwick (Eng). Het ,’dinosaurusmetaal’, of eigenlijk een organische verbinding van iridium, zou gezonde cellen ongemoeid laten. De onderzoekers ontdekten ook welk mechanisme de iridiumverbinding gebruikt om de woekercellen onschadelijk te maken. Lees verder

Vroegtijdige gentherapie houdt hersens ‘jong’

Onderzoekers ontwikkelen gentherapie tegen geestelijke aftakeling

De onderzoekers Miguel Chillón en Assumpció Bosch in het lab (afb: UAB)

Het schijnt dat een vroegtijdig toegepaste gentherapie die tot doel had de aanmaak van het eiwit Klotho te te verhogen beschermt tegen de geestelijke achteruitgang op latere leeftijd, althans bij muisjes, en dat door slechts eenmalig een dosis van dat gen in het centrale zenuwstelsel van de beestjes te injecteren. Lees verder

Hoe vindt de bedrading van de hersens bij de groei de weg?

Gestuurde hersendraden (axonen)

Aan het eind van de axonen (groen) bevinden zich groeikegels met moleculaire antennes (paars). Deze cellen groeiden in een petrischaal. (afb: KTI/Weth)

De menselijke hersens bestaan uit zo’n honderdmiljard hersencellen. Tussen die hersencellen ontstaan vele verbindingen, die, onder meer, de signalen uit andere delen van het lichaam moeten verwerken. Die bedrading van de hersens geschiedt voor de geboorte volgens een of ander bouwplan, zonder dat externe invloeden een rol spelen. Onderzoekers van het technologisch instituut in Karlsruhe (D) denken nu te weten hoe die axonen (uitlopers van hersencellen die die cellen verbinden) gestuurd worden bij het vormen van de celnetwerken.  Bij het verbinden van netvlies met hersens doen de eiwitten EphA en ephrine-A het stuurwerk. Lees verder

Databank levende menselijke hersencellen geopend

Het Amerikaanse Allen-instituut voor hersenonderzoek heeft deze week een, wat genoemd wordt, vrij toegankelijke databank van levende menselijke hersencellen ‘geopend’. Die gevensverzameling bevat de elektrische eigenschappen van 300 hersenschorscellen, die afkomstig zijn van 36 patiënten. Ook bevat de databank 3d-reconstructies van 100 hersencellen plus de gegevens van genexpressie van 16 000 neuronen die afkomstig zijn van drie andere patiënten. Lees verder

Gekweekte minihersens reageren op roesmiddelen

Recpetoren van hersencellen die reageren op roesmiddel DMT

Receptoren van hersencellen die reageren op DMT (afb: IDOR)

Het kweken van organen is uiteindelijk gericht op de vervanging van zieke organen, maar ‘onvolwassen’ kweekorganen zouden heel goed dienst kunnen doen om, bijvoorbeeld, effecten van medicijnen mee te bestuderen in ‘net echte’ omstandigheden. Het schijnt nu dat Braziliaanse onderzoekers hebben waargenomen dat gekweekte minihersens reageren op roesmiddelen. Dat heet dan meteen weer een doorbraak te zijn in de neurowetenschappen. Lees verder

Hersens blijken ook lymfevaten te bevatten

Paolo Mascagni en de lymfevaten in de hersens

Paolo Mascagni had het tweehonderd jaar geleden al voorspeld (afb: WikiMedia Commons)

Je gelooft je ogen niet als je dat leest: de hersens blijken nog een vatenstelsel te bevatten. Hoe was het mogelijk dat ze dat tot nu toe over het hoofd hadden gezien? Het blijkt dat er ook lymfevocht door de hersens stroomt (net als door de rest van het lichaam). Lymfevaten vormen de opruimingsdienst van het lichaam. Lees verder

Een hersencel bepaalt (soms) hoe we de bewust waarnemen

Bewust en onbewust zien

De proefpersonen, allen epileptici, kregen dunne elektroden in de temporale kwab ingeplant (afb: univ. van Bonn)

Wat er om ons heen gebeurt, maakt een ‘afdruk’ op ons netvlies (als we er naar kijken, uiteraard), maar het is nog niet gezegd dat die afdruk ook dezelfde is als wat we bewust waarnemen. Ergens onderweg tussen netvlies en hersens ‘beslist’ ons brein hoe we onze omgeving zien. Onderzoekers van de Bonner universiteit hebben nu uitgezocht hoe vele prikkels onderweg de werkelijkheid veranderen, althans zoals we die waarnemen. Het lijkt er op dat een hersencel bepalend kan zijn. Lees verder

Helpt zika-virus tegen hersenkanker?

Glioombehandeling met zikavirus

Zonder en met (afb: univ. van Washington)

Virussen zijn eng, vinden we, maar begrijp goed dat gentherapie zonder virussen zo niet onmogelijk dan toch een stuk problematischer zou zijn. Onderzoekers gebruiken virussen om in gentherapie allerlei klusjes te laten doen zoals het inbouwen van ‘nieuwe’ genen. Virussen schijnen nog andere onvermoede talenten te hebben. Zo kan een virus dat sedert kort een zekere beruchtheid heeft opgebouwd, het zika-virus, mogelijk iets betekenen bij de bij de bestrijding van een glioblastoom (of glioom), een agressieve vorm van hersenkanker die vrijwel niet te genezen is.
Lees verder

Een machtig hersenceltype regeert onze gewoontes

Snelvurende neuronen hebben een leidende rol in gewoontegedrag

Snelvurende neuronen (paars) komen slechts spaarzaam voor in het striatum. Hier een sterk vergrote afbeelding van dat hersenograantje van muizen (afb: univ. van Duke)

Er schijnt in onze hersenen een machtig celtype te zijn dat onze gewoontes beheerst, zoals het dagelijks een koekje eten. Dergelijke gewoontes laten zich moeilijk veranderen. Als die ‘machtige’ cellen het zwijgen wordt opgelegd door een bepaalde chemische verbinding, dan verdwenen die, niet altijd even profijtelijke, gewoontes. Tenminste, dat gebeurde bij aan suiker verslaafde muisjes. Lees verder