Al 3,2 miljard jaar leven op aarde (?)

3,2 miljard jaar oud gesteente

3,2 miljard jaar oud gesteente in Noordwest-Australië (afb: bdw)

Hoe het leven op aarde ontstaan is, is nog steeds onduidelijk, maar we weten zelfs nog niet bij benadering wanneer dat leven op aarde is ontstaan. Onderzoekers van de universiteit van Washington in Seattle denken, op basis van onderzoek aan oud gesteente in Australië en Zuid-Afrika te mogen zeggen dat 3,2 miljard jaar geleden al volop leven op aarde is geweest. In dat gesteente vonden ze indicaties van stikstofbinding door micro-organismen. Dat zou betekenen dat het leven op aarde zo’n miljard jaar eerder ontstond dan nu veelal wordt aangenomen. Lees verder

Als het in de cel fout gaat met opruimen

Caenorhabditis elegans

Het studie-object waren 1 mm grote wormpjes (Caenorhabditis elegans) (foto: J.G-uni)

Bij hersenziektes als Alzheimer ontstaan er eiwitafzettingen. Dat soort overbodige moleculen wordt normaal gesproken opgeruimd, maar ergens in het hele ingewikkelde systeem dat leven heet is iets fout gegaan. De opruimdienst, de autofagie, werkt niet goed. Onderzoekers van de Johannes Gutenberg-universiteit uit Mainz hebben nu een nieuw eiwitcomplex ontdekt, dat de afbraak van overbodige en verkeerd gevouwen eiwitten beïnvloedt. Mogelijk, zeggen onderzoekers dan meteen, dat deze ontdekking een aanknopingspunt vormt fouten in het opruimproces in cellen te repareren. Lees verder

Nieuwe microscooptechniek om in levende cel te kijken

Ramanmicroscopie

Met behulp van Ramanmicroscopie is de vorming van nieuwe eiwitten en de afbraak van oude in levende weefsels te volgen (afb: Lu Wei)

Onderzoekers van de Columbia-universiteit (VS) hebben Ramanverstrooiing gebruikt om het doen en laten van eiwitten in een cel te kunnen bekijken, een levende, wel te verstaan. Die vrij nieuwe microscooptechniek, de onderzoekers borduurden voor op eerder werk, maakt het weer een stukje makkelijker om het complexe systeem dat leven heet zijn geheimen te ontfutselen.  Lees verder

Het is gezellig druk in de cel en dat is nu ook meetbaar

druktesensor Groningen

De Groninger druktemeter (afb: RUG)

Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een moleculaire sensor ontwikkeld waarmee ze ‘drukte’ in een cel kunnen meten die veroorzaakt wordt door de aanwezigheid van grote moleculen. Met de sensor, een V-vormig kunstmatig eiwit, is het mogelijk de concentratie van dit soort moleculen in zowel eukaryote als prokaryote cellen te meten.  Lees verder

Vreemde aminozuren veiligheidsklep gentech

Niet-natuurlijk aminozuur

Church gebruikte L-4,4′-bifenylalanine als extra, niet-natuurlijk aminozuur.

Alle eiwitten in het leven zijn opgebouwd uit 20 verschillende aminozuren. Niet meer dan dat. Bij genetische manipulatie ontstaat altijd de mogelijkheid dat die veranderde of nieuwe organismen ‘rare’ dingen gaan doen. In de jaren 70 en 80 woedden daar heftige discussies over. Als je nu zorgt dat die nieuwe organismen gebruik maken van andere dan de natuurlijke 20, dan heb je een prima veiligheidsklep tegen mogelijke genetische miskleunen, dacht de bekend synthetisch bioloog George Church van de Harvard-universiteit en verbouwde op die manier een Escherichia coli-bacterie. Zo’n bacterie overleeft niet in een natuurlijke omgeving, omdat de voor het beestje noodzakelijk aminozuren daar niet voorkomen.
Lees verder

Cellen ‘praten’ met elkaar

Celdifferentiëring

Blauw gekleurde celuitlopers dragen op hun punten roodgekleurde Wnt-eiwitten. De contacten zijn geel. (Afb: Eliana Stanganello en Steffen Scholpp)

Cellen in een embryo zijn in den beginne allemaal dezelfde. Na enkele delingen treedt er celdifferentiëring op. Hoe ‘weten’ cellen tot wat voor een soort cellen ze zich moeten ontwikkelen, is dan de grote vraag. Het schijnt dat cellen elkaar signalen geven via boodschappers, Wnt-eiwitten, die de cel doorgeven waar die zich bevindt in de cellenverzameling en daarmee tot wat voor een type cel die zich dient te ontwikkelen. Onderzoekers van Karlsruher instituut voor technologie (KIT) zijn erachter gekomen dat die boodschappers zich via draadachtige celuitlopers verplaatsen. Ze deden hun onderzoek aan zebravisjes en kweken van mensencellen. Lees verder

Afweercellen stimuleren haargroei

Haarfollikels en macrofagen

Huid met haarzakjes (blauw) omringd door macrofagen (rood) (afb: Donatello Castellana/CNIO)

Het lijkt er op dat haargroei en het afweersysteem iets met elkaar hebben uit te staan, zo ontdekten Spaanse onderzoekers. Bepaalde afweercellen, de zogeheten macrofagen, remedie tegen kaalheid? Lees verder

Antilichaam zou tegen knokkelkoorts helpen

Het, getekende, knokkelkoortsvirus

Het, getekende, knokkelkoortsvirus

Het knokkelkoortsvirus verspreidt zich razendsnelle in tropische en subtropische streken. Er is nog geen medicijn tegen de ziekte. Nu lijkt het er op dat onderzoekers van, onder meer, het Londense Imperial College antilichamen hebben gevonden die alle typen van dit virus, dat overgebracht wordt door de zebramug, onschadelijk zou maken. De antilichamen werden geïsoleerd uit het bloed van knokkelkoortspatiënten. Knokkelkoorts wordt ook dengue genoemd. Lees verder

Ook lussen in DNA doen er toe

Van DNA naar chromosoom

Het DNA-molecuul zit met zijn 1,8 m in een kern gepropt van 10 micrometer

Ooit was de genetica een simpel rekensommetje dat door Gregor Mendel was ontdekt. De Nederlander Hugo de Vries maakte de boel een stuk ingewikkelder, maar met de ontdekking van de structuur van het DNA waren we er uit, dachten we. We zijn ons DNA en als we dat molecuul hebben ontcijferd hebben we de blauwdruk voor het leven. Niet dus. Er bleek nog zoiets als epigenetica te bestaan, waarbij genen aan- en uitgeschakeld worden en het wordt allemaal nog ingewikkelder. Ook de lussen het genoom doen er toe. Onderzoekers hebben dat ‘lussoom’ (nucleoom) voor het eerst enigszins in kaart gebracht.
Lees verder

Blokkeren receptor in mikrogliacellen keert Alzheimer

Mikrogliacel

Mikrogliacel repareert een bloedvaatje in de hersens (foto: neoweb.nl)

De massale sterfte van hersencellen bij de ziekte van Alzheimer zou wel eens te maken kunnen hebben met het disfunctioneren van andere cellen in de hersens: de mikrogliacellen. Onderzoekers van de universiteit van Stanford (VS) vonden dat het blokkeren van een receptor op het membraan van mikrogliacellen bij muizen met Alzheimer positief uitwerkte: het geheugenverlies werd gekeerd evenals allerlei andere negatieve effecten van de ziekte bij dieren. Het onderzoek zou ook opheldering verschaffen over de relatie tussen aspirine en de hersenziekte. Lees verder