CRISPR-methode verfijnd met anti-CRISPR-eiwitten

anti-CRISPR-eiwitten blokkeren het Cas9-molecuul

Bacteriofagen (virussen) bestrijden de CRISPR-defensie van bacteriën door de Cas9-‘schaar’ te blokkeren met een eiwit (Acr) (afb: Cell)

Ik heb altijd begrepen dat de genoombewerkingsmethode CRISPR/Cas9 heel precies genen uit het DNA-molecuul kan wegsnijden. Kennelijk gaat dit ‘onfeilbare’ van bacteriën geleende systeem toch nog wel eens in de fout. Onderzoekers van de medische afdeling van MIT in Cambridge (VS) en van de universiteit van Toronto (Can) hebben nu drie eiwitfamilies ontdekt die het knip- en plakwerk van de CRISPR/Cas9 kunnen uitzetten. Daarmee zou de bewerkingstechniek nog ‘feillozer’ worden (als de vergrotende trap van feilloos zou hebben bestaan).
Lees verder

Gaat de mensheid aan technologie ten onder?

Menselijke embryo's in een petrischaaltje

Menselijke embryo’s in een petrischaaltje

Het is natuurlijk al vaker gezegd en voorspeld: de mensheid gaat aan haar eigen schepsels ten onder. De waterstofbom leende zich daar natuurlijk het beste voor, maar ook de door mensen veroorzaakte milieurampen waren goede kandidaten om een eind te maken aan de wereld/mensheid. De nieuwste door de mens veroorzaakte ramp is de aardopwarming. Hoe dat zal aflopen is nog niet te voorspellen, maar het gebrek aan daadkracht bij de wereldleiders is niet erg bemoedigend. Er zijn ook andere kapers op de kust, om maar eens een in dit verband rare beeldspraak te gebruiken: kunstmatige intelligentie en genoombewerking. De befaamde Britse Stephen Hawking heeft al vaker voor de gevaren van ki gewaarschuwd, maar vlak het vermogen genetisch materiaal te bewerken niet uit. In de Britse krant the Guardian stelt Engels/Japanse schrijver Kazuo Ishiguro dat de genoombewerking onze menselijke waarden zou kunnen aantasten. Lees verder

CRISPR/Cas9 voor het eerst bij mensen gebruikt (?)

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

Voor het eerst zouden onderzoekers op 28 oktober de CRISPR/Cas9-techniek bij mensen hebben toegepast om het genoom te bewerken van (afweer)cellen. Onderzoekers van de universiteit van Chengdu in China rond onderzoeker Lu You zouden de methode hebben toegepast op een patiënt met longkanker in het kader van een klinische proef. Er zijn meer groepen in de VS en China die klinische proeven met deze methode op stapel hebben staan voor het behandelen van kanker.

Lees verder

Blinde ratten krijgen deels zicht terug door gentherapie

Merkt-eiwit

De molecuulstructuur van het Merkt-eiwit (afb: Wiki Commons)

Onderzoekers van, vooral, het Amerikaanse Salk-instituut hebben, naar het schijnt, voor het eerst met de CRISPR/Cas9-methode het DNA veranderd van niet-delende cellen. Het overgrote deel van de cellen in ons lichaam deelt niet. Door die geningreep (pdf-bestand) kregen ratten deels hun gezichtsvermogen terug. Dit kunststukje zou wel eens het begin kunnen zijn van een nieuw tijdperk in de geneeskunde, waarbij oog-, hart- en neurologische ziektes gentherapeutisch zouden kunnen worden aangepakt. Lees verder

Immuuntherapie voor kanker veiliger gemaakt

Receptor op T-cel herkent specifiek eiwit

Receptor van een T-cel herkent specifiek eiwit op het membraan van een kankercel (afb: getekend bij CalTech)

Immuuntherapie waarbij afweercellen worden aangepast om kankercellen gerichter te kunnen aanpakken kent enig succes, maar er bestaat steeds het grote risico dat de genetisch aangepaste afweercellen zich ook keren tegen gezonde cellen. Nu zeggen onderzoekers van, onder meer, CalTech (VS) een methode te hebben bedacht die dat risico sterk vermindert.  Lees verder

Salmonella-bacterie als kankermedicijn (?)

Salmonella typhimurium-bacteriën (rood) dringen een cel binnen

Salmonella typhimurium-bacteriën (rood) dringen een cel binnen (afb: Wiki Commons)

Salmonella-bacteriën dringen cellen binnen en vermenigvuldigen zich daar. Onderzoekers van de universiteit van Missouri (VS) denken dat die ziekteverwekkende bacterie kan worden ingezet om kankercellen onschadelijk te maken. Ze hebben daartoe een niet-toxische Salmonellastam ontwikkeld die het vooral gemunt heeft op kankercellen. Prostaattumoren bij muizen werden door de genetische veranderde bacteriestam wat kleiner. Therapievoorstel nummer tig? Lees verder

Supergist zou opbrengst biobrandstoffen verdubbelen

Superbakkersgist verteert ook xylose

De superbakkersgist

Het lijkt er op dat het maar martelen blijft met die biobrandstoffen. De vraag is natuurlijk of biobrandstoffen een begeerlijke doelstelling vormen, maar dat geef ik ter overweging. Onderzoekers van de universiteit van Wisconsin-Madison en het bioenergiecentrum GLBRC hebben een ‘supergist’ in elkaar gesleuteld die de opbrengst van de omzetting van plantensuikers in biobrandstoffen bijna zou verdubbelen. Lees verder

RNA te gebruiken voor veiliger pluripotente stamcellen

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn, werd al eerder beweerd

De techniek om uit rijpe cellen pluripotente stamcellen te ontwikkelen heeft veel onderzoek gegenereerd, met name in de regeneratieve geneeskunde. Toch is het gebruik van die stamcellen in, bijvoorbeeld, stamceltherapieën verre van probleemloos. Nu schijnen onderzoekers een manier gevonden te hebben om met behulp van RNA, het zwervende ‘broertje’ van DNA, veilige pluripotente stamcellen te maken, maar ook te veranderen. De pluripotente stamcellen zouden bijna lijken op originele embryonale stamcellen. Lees verder

‘Makkelijk’ gefröbel aan genen is riskant

CRISPR/Cas9-techniek verbeterd

De CRISPR-techniek zou nog niet precies genoeg zijn om mensen te behandelen (afb: Wiki Commons)

Volgens een rapport van de denktank Nuffield Council on Bioethics is het gemak waarmee nu gesleuteld kan worden aan genen riskant. Vooral door toedoen van de CRISPR/Cas9-technologie zou genetische manipulatie nu ook bruikbaar zijn voor ‘garagewetenschappers’, met alle risico’s van dien. Lees verder

Gentherapie stamcellen werkt mogelijk tegen jeugdblindheid

Doorsnee van een oogOnderzoekers van de universiteit van Iowa hebben het voor elkaar gekregen een volledig functioneel exemplaar van dat gen CLN3 in het genoom van stamcellen van kinderen die lijden aan een erfelijke jeugdblindheidsziekte. Een mutatie in dat gen zorgt ervoor dat dragers op jeugdige leeftijd blind worden. Door dat gen te vervangen door een gezond CLN3-gen kwam de productie van het CLN3-eiwit in van de uit veranderde stamcellen ontstane netvliescellen weer op gang, zo meldden de onderzoekers. Lees verder