Immuuntherapie kanker alvleesklier bij muizen succesvol

T-cel valt alvleesklierkankercellen aan

Een T-cel met een mesotheline-receptor blijkt bereid alvleesklierkankercellen aan te pakken (afb: Cancer Cell)

Onderzoekers van het Fred Hutchinson-kankerinstituut in Seattle (VS) zijn er met behulp van een immuuntherapie bij muizen met alvleesklierkanker in geslaagd de overlevingskans met 75% te vergroten. Alvleesklierkanker is tot op heden een vrijwel onbehandelbare kanker die relatief snel na de diagnose tot de dood leidt. De onderzoekers willen volgend jaar al een klinische proef bij mensen starten. Lees verder

Nieuw middel direct in klinische proeven getest

Bang muisje

Preklinische proeven bij dieren zijn vaak weinig nuttig

In Nederland worden binnenkort twee nieuwe celtherapieën op mensen getest, zonder dat deze eerst uitgebreid op dieren zijn uitgeprobeerd, zoals te doen gebruikelijk. In beide gevallen gaat het om een experimentele behandeling waarbij afweercellen genetisch veranderd worden en vervolgens weer worden teruggeplaatst in het eigen lichaam. Joachim Aerts van het Erasmus MC hoopt het afweersysteem bij asbestkankerpatiënten te activeren tegen tumoren. Diabetoloog Bart Roep van het LUMC (Leiden) wil het afweersysteem van diabetes type 1-patiënten juist kalmeren, zodat het de alvleesklier met rust laat. De betrokken onderzoekers beargumenteerden tegenover de centrale commissie mensgebonden onderzoek (CCMO) dat extra dierproeven weinig nuttige informatie opleveren, omdat muizen te veel van mensen verschillen. Lees verder

Stamceltherapie in baarmoeder uitgevoerd

Ongeboren kind

Vijfdemaands vrucht

De zuigeling met de brozebotziekte zou botten krijgen die al in de baarmoeder kunnen breken. Binnenkort start er een klinische proef waarbij de vrucht in de baarmoeder een stamceltherapie krijgt om er voor te zorgen dat het botstelsel zich normaal ontwikkeld. Het zou voor het eerst zijn dat een stamceltherapie wordt uitgevoerd in de baarmoeder, stelt Cecilia Götherström van het Karolinska-instituut in Stockholm (Zwe). “Er zijn ook bij ons eerder gevallen geweest, maar nooit in een klinische proef.” Lees verder

Vaccin tegen hiv onderweg (?)

Gp120 blokkeert CD4-receptor

Gp120 (bruine driehoek) bindt zich aan CD4-receptor (grijze vinger) ( © 2014 Veronica Falconieri)

Robert Gallo, een van de ontdekkers van het humaan immuundeficiëntie-virus (hiv) schijnt een eind op weg te zijn met een middel, gp120 gedoopt, dat dat virus adekwaat zou aanpakken. Gallo, die aan de universiteit van Maryland (VS) werkt, zou al begonnen zijn het vaccin op mensen (60 vrijwilligers) uit te proberen. Voor zover ik het begrijp is het vooral een middel dat moet voorkomen dat hiv immuuncellen besmet en daarmee het afweersysteem buiten spel zet. Lees verder

Weer een ‘medicijn’ tegen Parkinson: IFNβ-gentherapie

Ziekte van ParkinsonDeense onderzoekers denken dat de ziekte van Parkinson zou kunnen worden veroorzaakt door veranderingen in de gen die codeert voor interferon-beta (IFNβ). Met een gentherapie bij proefdieren gericht op het interferon-gen zou de sterfte van neuronen en daarmee (?) die ziekte een halt zijn toe te roepen. Lees verder

Eiwitsensoren gemaakt als hulp van afweersysteem

Oplichtende cellen

Rood betekent dat het eiwit is afgeleverd in een cel, die lichten groen op als een bepaalde DNA-sequentie in het cel-DNA werd gevonden (rechts) (foto: Shimyn Slomovic)

Onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS) hebben een modulair systeem van eiwitten ontwikkeld, waarmee bepaalde DNA-sequenties (basenvolgorden) in zoogdiercellen kunnen worden opgezocht, waarna ze, indien gevonden, een reactie op gang kunnen zetten zoals de celdood. Dat systeem van eiwitsensoren zou kunnen worden ingezet tegen bedreigingen waar ons eigen afweersysteem het lastig mee heeft zoals virussen of kanker. Lees verder

Afweercel omgevormd in ander type cel

C/EBPa

De transcriptefactor C/EBPa

Het moet toch niet gekker worden. Het bleek al mogelijk volwassen cellen weer om te programmeren tot (pluripotente) stamcellen, maar nu hebben onderzoekers in Catalonië een afweercel (een B-cel) omgevormd tot een ander type (een macrofaag) en daarvoor was maar een eiwit nodig, de transcriptiefactor C/EBPa. Dat zou zijn gebeurd doordat de transcriptiefactor er voor zorgt dat genen weer actief worden die leken te zijn gereserveerd voor de embryonale ontwikkeling. Lees verder

DNA menselijke T-cellen bewerkt met CRISPR

T-cellen vallen kankercel aan

Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)

Sedert een aantal jaren beschikken onderzoekers over gereedschap om DNA te bewerken, CRISPR-Cas9, en die techniek wordt steeds trefzekerder. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Californië in San Fransisco schijnen met succes het DNA van menselijke afweercellen , in dit geval T-cellen, te hebben veranderd. Dat lijkt handzaam voor onderzoek en voor behandelingsmethoden, maar hoe lang zal het duren voor het originele ontwerp van het menselijke DNA op het aambeeld komt te liggen van de DNA-veranderaars? Lees verder

Gentherapie heeft (enige) baat bij taaislijmziekte

Longfoto

Longen wordt prima beschermd door ons afweersysteem, waardoor gentherapie moeilijk aanslaat (foto: Guy Viner/SPL)

Zesentwintig jaar nadat het gen was geïdentificeerd dat verantwoordelijk is voor taaislijmziekte (cystische fibrose), hebben onderzoekers laten zien dat lijders aan die ernstige ziekte (enige) baat hebben bij een gentherapie. Het herstel van de longen is slechts gering (3,7% verbetering in vergelijking met een controlegroep), maar het geeft aan dat wetenschappers die al meer dan twintig jaar zoeken naar een manier om het foute gen door de goede variant te vervangen althans enig succes hebben. Lees verder

Kankeronderzoek weer 2 stapjes verder

DPP4-remmer stagliptine

Doorsnee van kankergezwellen bij muizen: links onbehandeld, rechts met DPP4-remmer stagliptine behandelde tumor (afb: Pasteur-instituut)

Ik veeg ze maar even heel oneerbiedig bij elkaar, deze twee onderzoeken. Beide hebben met de bestrijding van kanker te maken: het ene richt zich op het epigenoom en het andere op het stimuleren van het eigen afweersysteem, tegenwoordig erg populair in het kankeronderzoek. Dat tweede, Franse, onderzoek bij muizen zou zelfs hebben aangetoond dat kankergezwellen met de immuunstimulering helemaal kunnen verdwijnen. Lees verder