
De plaats van de beroerte is omstippeld. Donker gekleurd zijn de geïmplanteerde menselijke hersenstamcellen (afb: UZH)
De plaats van de beroerte is omstippeld. Donker gekleurd zijn de geïmplanteerde menselijke hersenstamcellen (afb: UZH)
De stamceltherapie keert de botontkalking bij de oudere apen om (links de controlegroep) (afb: Guang-Hui Liu lab)
Het herstelvermogen van ons lichaam neemt af naarmate we ouder worden. Dat is een kenmerk van veroudering en een belangrijke oorzaak van ouderdomsziektes. Al jaren vragen onderzoekers zich af of de afname van stamcellen de hoofdoorzaak is van veroudering of slechts een bijwerking. Om die vraag te kunnen beantwoorden dienden ze oudere apen enige tijd ‘vervalresistente’ stamcellen toe en zagen dat de functies en organen van die ‘oudjes’ een jaar of vijf, zes ‘jonger’ werden. Lees verder
Twee recente klinische studies (fase I (VS) en fase I en II (Japan)) maken aannemelijk dat na transplantatie van voorlopercellen van dopamineneuronen rechtstreeks in de hersenen die cellen daar kunnen overleven, dopamine kunnen produceren en motorische symptomen van Parkinsonpatiënten aanzienlijk kunnen verminderen. Fase I van een klinische proef gaat vooral om de veiligheid van methode vast te stellen. De resultaten zijn dus nog zeer voorlopig, ook al omdat het aantal proefpersonen vrij beperkt was (resp. twaalf en zeven). Lees verder
In 2012 leverde de ontdekking van een manier om volwassen muizen- en menselijke cellen te ‘herprogrammeren’ naar een primitieve (stamcel-)staat van waaruit ze zich konden ontwikkelen tot elk celtype in het lichaam. Die ontdekking leverde Shinya Yamanaka, bioloog aan de universiteit van Kyoto, een halve Nobelprijs voor Fysiologie/Geneeskunde op.
Zijn demonstratie van hoe deze cellen, geïnduceerde pluripotente stamcellen, gemaakt kunnen worden, wekte ook de hoop dat gepersonaliseerde behandelingen snel mogelijk zouden zijn om beschadigd weefsel te herstellen, maar beloftes zijn nog geen feiten. Veel is nog onzeker over de (on)veiligheid en effectiviteit van dit soort behandeling, die vaak ook nog buitengewoon duur zijn. Lees verder
In de ciliaire zone (CMZ) zijn de netvliesstamcellen gevonden (afb: Jianzhong Su/univ. van Wenzhou
Onderzoekers rond Jianzhong Su van de universiteit van Wenzhou (China) hebben in de buurt van het netvlies in menselijke foetussen (???; as) voorlopercellen gevonden die schade aan het netvliescellen zouden kunnen repareren. Waarom die cellen die schade niet spontaan herstellen als die bij mensen ontstaat is (mij=as) onbekend, maar tot nu toe geldt de achteruitgang van het netvlies door groene staar (glaucoom) of macula-achteruitgang als onherstelbaar. Lees verder
Hydeyuki Okano (afb: univ. van Keio)
Een man kan die deels verlamd was door een dwarslaesie zou weer op eigen benen kunnen staan nadat hij een injectie met zenuwstamcellen had gekregen om de schade aan zijn ruggenmerg te behandelen. De Japanse man was een van de vier personen in een onderzoek waarbij geherprogrammeerde stamcellen werden gebruikt bij mensen te met een dwarslaesie. Een andere man kan nu zijn armen en benen bewegen na de behandeling, maar de twee anderen vertoonden geen substantiële verbeteringen. Het onderzoek werd geleid door Hideyuki Okano, een stamcelwetenschapper aan de Keio-universiteit in Tokio, en zijn collega’s. Vooralsnog is er nog geen beoordeeld artikel over het voorval verschenen. Ook zou de proef op grotere schaal herhaald moeten worden om de waarde ervan te kunnen beoordelen. Lees verder
Gekweekt eilandje van Langerhans. De insulineproducerende cellen zijn rood, de groene produceren glucagon, de ’tegenpool’ van insuline (afb: univ. van Helsinki)
Bij suikerziekte produceert de alvleesklier geen/niet genoeg insuline om de suikerhuishouding in het lichaam te regelen. Type I is aangeboren, type II verworven. Er zijn al veel proeven gedaan met het creëren van de eilandjes van Langerhans waar de insuline wordt geproduceerd, maar die lijken niet aan te slaan. Nu lijkt het er op dat die eilandjes, gekweekt uitgaande van geïnduceerde pluripotente stamcellen en getransplanteerd in de buikspieren van een suikerpatiënt (type I) succesvol is, maar een zwaluw maakt nog geen zomer.
Lees verder
De structuur van YAP (afb: WikiMedia Commons)
Onlangs ontdekten onderzoekers van de McGill-univeriteit in Canada dat door de kernen van stamcellen in verschillende mate uit te rekken, te buigen en te pletten ze die stamcellen heel precies een bepaalde ontwikkelingsrichting op konden sturen zodat er, bijvoorbeeld, botcellen of vetcellen uit zouden ontstaan. De onderzoekers denken dat die kneedtechniek zal kunnen leiden tot nieuwe stamcelbehandelingen die hun mogelijkheden nog niet hebben uitgebuit. Lees verder
Een zestiger uit de VS die al ruim dertig jaar geleden met hiv besmet werd en later ook nog eens bloedkanker (acute myeloïde leukemie) kreeg, schijnt genezen te zijn van beide ziektes door de transplantatie van bloedstamcellen van een donor die een zeldzame mutatie van het CCR5-gen had die haarhem beschermt tegen hiv. Lees verder
Clive Svendsen met enkele collega’s voor een beeldscherm (afb: Cedars Sinai)
Onderzoekers hebben een gecombineerde stamcel- en gentherapie ontwikkeld die, vooralsnog in theorie, motorneuronen in de hersens of het ruggenmerg kan beschermen tegen afsterving in patiënten met amyotrofe laterale sclerose (ALS). De methode is getest op veiligheid. De werkzaamheid moet nog aan bod komen.
Lees verder