Nieuwe CRISPR-techniek om genen in of uit te schakelen

Typen CRISPR

Er schijnen drie typen CRISPR-systemen te zijn (afb: igtrcn.org)

Charles Gersbach van de Amerikaanse Duke-universiteit en medeonderzoekers zeggen een CRISPR-methode ontwikkeld te hebben (of eigenlijk gevonden) waarmee heel precies genen kunnen worden in- of uitgeschakeld. Daarmee zouden ze voor het eerst het zogeheten epigenoom hebben bewerkt. Ze noemen hun techniek (heel zelfbewust?) klasse 1-CRISPR. Het al langer bekende CRISPR/Cas9 is dan een klasse 2-CRISPR. Lees verder

CRISPR gebruikt om hiv te bestrijden

CCR5-receptor

De structuur van de CCR5-receptor (geel) (afb: WikiMedia Commons)

Chinese onderzoekers hebben stamcellen zo veranderd dat ze immuun waren voor hiv-besmetting. Als die cellen bij een seropositieve man werden ingespoten dan bleek een groot deel daarvan ook een jaar later nog in leven waren. Het aantal van die cellen was echter niet groot genoeg om de hoeveelheid hi-virus in het bloed van die man te verminderen. Er traden geen bijverschijnselen van de behandeling op, maar de patiënt  werd ook niet verlost van het virus. Het zou voor het eerst zijn dat de CRISPR-methode is gebruikt om iemand van hiv te verlossen. Lees verder

CRISPR nadert de praktijk

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (rood) en DNA (geel) (afb: Bang Wong)

Of het helemaal klopt weet ik niet, maar Science News meldt dat de eerste klinische proeven op stapel staan waarbij ziektes worden behandeld met de CRISPR/Cas9-methode. De eerste zou een aangeboren blindheid betreffen die de betreffende onderzoekers met de CRISPR-genschaar willen repareren. De proefpersonen krijgen daarbij het CRISPR-gereedschap in de ogen ingespoten in de hoop dat dat daar zijn heilzame werk doet…. Lees verder

CRISPR/Cas9-methode weer preciezer gemaakt (?)

Ludwig van Beethoven

Ludwig van Beethoven werd gaandeweg steeds dover (afb: WikiMedia Commons)

Muisjes met een erfelijke gehoorafwijking (het Beethovenmodel) zouden zijn behandeld met een nauwkeuriger vorm van de CRISPR/Cas9-methode (de genschaarmethode). In die operatie werd alleen het gemuteerde gen (Tmc1) verwijderd. Dat zou maar op een plaats (een basepaar) verschillen van een gezond exemplaar. Dat is knap, maar het probleem met deze genoombewerkings-methode is dat er ook op andere dan de beoogde plaats op het DNA wordt geknipt…. Lees verder

CRISPR-methode effectief bij spierziekte in muisjes

Dystrofine

Dystrofine (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit hebben muisjes die een aandoening hadden die leek op de Duchenne-spierdystrofie van die ziekte genezen (?; as) door een enkele CRISPR-behandeling. Daarbij werd defect DNA uit het dystrofine-gen verwijderd. Een jaar na de behandeling (een groot deel van een muizenleventje) bleken de behandelde muisjes nog steeds Duchennevrij ook al waren er afweerreacties en bijkomende, onbedoelde veranderingen aan het DNA ontstaan. Lees verder

CRISPR ook te gebruiken als virusbestrijder (?)

Cas9 wordt actief in nabijheid protease

Het op slot gezette Cas9-eiwit (afb: Savagelab)

De CRISPR-methode mag zich verheugen in een grote populariteit, maar dan hebben we het vooral over toepassingen aan het genoom die zijn bedoeld om ziektes te vermijden of te bestrijden die het gevolg zijn van erfelijke aandoeningen en ziekmakende mutaties. Onderzoekers van de universiteit van Californië in Berkeley rond David Savage hebben een truc bedacht om de methode ook in te zetten bij virusinfecties. Lees verder

Nauwkeurigheid CRISPR/Cas9 zou voldoen aan simpele regels

CRISPR/Cas9 niet zo onvoorspelbaar als gedacht

De CRISPR/Cas9-methode blijkt volgens simpele regels betrouwbaar te werken (afb: Francis Crickinstituut)

Medewerkers van het Francis Crick-instituut in Engeland zeggen ontdekt te hebben dat met simpele regels is te bepalen hoe nauwkeurig CRISPR/Cas9 (de genschaar) te werk gaat bij het bewerken van DNA. Rond die genschaar heerst veel optimisme, maar de schaar knipt ook vaak op plekken in het DNA waar het niet bedoeld is. Met die regels zouden de veiligheid en doelmatigheid van de CRISPR/Cas9-methode kunnen worden opgekrikt, denken de onderzoekers. Lees verder

Leidt CRISPR tot nieuw dierenleed?

Hoornloze zwartbonte koe

Hoornloze zwartbonte koe (afb: biokennis.org)

Als mensen over de mogelijkheden horen die de genschaar CRISPR/Cas9 (en varianten) biedt dan zijn ze vaak erg enthousiast. Eindelijk kunnen we ons verlossen van een hele reeks genetische ziektes, maar met de genschaar kun je ook ‘fröbelen’ met het genoom van dieren. Koeien zonder hoorns, dat moet toch mogelijk zijn of kippen die eieren leggen zo groot als een struisvogeleieren. Dat is geen verre toekomst. In Amerika wil het bedrijf Rebombinetics zich toeleggen op het ‘verbeteren’ van landbouwdieren. Lees verder

Muisjes met (alleen) twee vaders of twee moeders gefabriceerd

moeder/moedermuis met nakomelingen

Een moeder/moedermuisje met natuurlijke nakomelingen (afb: Chinese Academie van Wetenschappen)

Onderzoekers hebben muisjes gefabriceerd met twee vaders of twee moeders. De vader/vader-muisjes overleefden de geboorte overigens maar net, terwijl die uit twee moeders voortkwamen volkomen gezond en ook volledig functioneel waren wat de voortplanting betreft. Voor deze kunstmatige vorm van ‘parthenogenese’ (maagdelijke voortplanting) werden haploïde stamcellen (van elk chromosoom maar een exemplaar zoals in geslachtscellen) van twee vaders of twee moeders gebruikt en werden wat ‘correcties’ aangebracht met behulp van de genschaar CRISPR/Cas9. De onderzoekers rond Qi Zhou zeggen vooral benieuwd te zijn naar een antwoord op de vraag waarom maagdelijke voortplanting bij sommige gewervelde dieren, zoals haaien of kalkoenen, wel voorkomt en bij zoogdieren niet. Lees verder

Gentherapie bij muizenfoetussen in baarmoeder lijkt succesvol

Basebewerking DNA

Het principe van de basevervanging in DNA (afb: bechling.com)

Voor het eerst zouden onderzoekers het genoom van zoogdiervruchten in de baarmoeder genetisch hebben veranderd, om de muisjes in wording af te helpen van een erfelijke stofwisselingsziekte. Het onderzoek moet het pad effenen voor de toepassing van deze techniek bij mensen. Lees verder