Kan genoombewerking een wapen worden voor terroristen?

Antoine Danchin en het terroristisch gevaar van CRISPR/Cas9

Antoine Danchin

De Franse raad voor bioveiligheid (CNCB) denkt dat genoombewerking een wapen zou kunnen zijn voor mensen met minder fraaie doeleinden/middelen, zoals terroristen. Het rapport van de CNCB is niet openbaar gemaakt: slechts de conclusies en aanbevelingen. Een raar verhaal. Lees verder

Geherprogrammeerde huidcellen verkleinen hersentumor

Kunstmatige hersenstamcellen op jacht naar kankercellen

Geherprogrammeerde huidcellen op jacht naar tumorcellen (afb: Science)

Tot hersenstamcellen geherprogrammeerde huidcellen verkleinen hersentumoren bij muizen een ietsje: 2 tot 5%. De huidcellen werden omgeprogrammeerd tot ’tumordoelcellen’ die in de hersens op jacht gaan naar kankercellen. Heel erg effectief zijn ze dus niet, maar wie weet is het een beginnetje (zoals zoveel in het kankeronderzoek). De onderzoekers ontwikkelden een manier om de huidcellen in een stap om te zetten in hersenstamcellen, die de kans op ontsporing tot kankercellen zou verminderen. Lees verder

CRISPR/Cas9n maakt koeien tb-resistent

NRAMP1-gen maakt kalveren resistent voor rundertuberculose

Twee kalveren met het NRAMP1-gen in hun genoom (afb: Yangling-universiteit)

Het knutselen aan het menselijk genoom lijkt nog even niet aan de orde, maar bij andere zoogdieren hebben wij mensen daar minder moeite mee. Onderzoekers van de universiteit van Yangling (China) hebben met behulp van de CRISPR/Cas9-technologie het erfgoed van koeien zo veranderd dat die ongevoelig zijn voor rundertuberculose. Ze pasten daartoe de CRISPR/Cas9-techniek enigszins aan zodat er minder ongewenste bij-effecten zouden optreden. Lees verder

Een nieuwe manier om in vivo genen te repareren

Niet-homologe en homologe DNA-reparatie

Niet-homologe (links) en homologe DNA-reparatie

Het is opvallend maar in Saoedi-Arabië schijnen ze ook aan genoombewerking te doen, om precieze te zijn: aan de Koning Abdoela-universiteit. Daar zeggen ze nu dat onderzoekers een nieuwe methode hebben ontwikkeld om met behulp van de befaamde CRISPR/Cas9-‘knipper’ genen in levende organismen te repareren voor zowel delende als niet-delende cellen. Vooral dat laatste schijnt bijzonder te zijn. De nieuwe methode zou met succes bij ratten zijn uitgeprobeerd. Lees verder

Gaan we menselijke organen kweken in varkens?

Het inspuiten van menselijke stamcellen in een varkensembryo

Het inspuiten van menselijke stamcellen in een varkensembryo (afb: Juan Carlos Izpisua Belmonte)

Misschien ligt het aan mijn hoge leeftijd, maar ik vind dat het geknutsel aan de biologie/het leven steeds meer Frankenstein-trekken krijgt. Er wordt al langer op gespeculeerd om menselijke organen in varkens te kweken, maar het lijkt er op dat onderzoekers van het Amerikaanse Salkinstituut een forse stap op weg naar dat doel hebben gezet. Ze voorzagen een varkensembryo van menselijke stamcellen in de hoop en verwachting dat die vruchten zullen uitgroeien tot een chimeer: varkens met een mensenorganen. Het verhaal dat de onderzoekers daar bij houden is dat het in eerste instantie niet gaat om donororganen, maar om een methode om de ontwikkeling van menselijke stamcellen te kunnen bestuderen. Dat is zeker niet het einddoel. Lees verder

Hartcellen gemaakt in lab van stamcellen

Nieuwe hartcellen slaan aan in rattenharten

Een nieuwe hartcel die is uitgerijpt in het hartje van pasgeboren ratjes (afb: Kwon-lab)

Het schijnt nogal lastig te zijn om uitgaande van menselijke of dierlijke stamcellen functionele hartcellen te maken. Dat schijnt onderzoekers van de John Hopkinsuniversiteit in de VS nu wel gelukt te zijn. De gekweekte cellen zouden met succes zijn geïmplanteerd in rattenharten en daar verder gerijpt tot volwassen hartcellen. Dat lukte zowel met muizen- als met mensencellen (van personen met en zonder hartaandoening). Lees verder

Kunstcellen ‘praten’ met echte cellen

Kunstcellen die 'praten' met bacteriën

Een schematische voorstelling van vier genetische ‘bouwsels’ die zijn beproefd op het  vermogen om de stof 3OC6 HSL te produceren en te detecteren. De kunstcellen zijn grijs, de bacteriën groen (afb: uit ACS-artikel)

In het creëren van kunstmatige leven kijken onderzoekers nauwgezet naar hoe het echte leven dingen voor elkaar krijgt. Een van die dingen is dat echte, natuurlijke cellen met elkaar kunnen communiceren via de verbinding 3OC6 HSL (N-3-(oxohexanoyl)homoserinelacton). Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Trente (It) kunstmatige cellen gemaakt die reageren op signalen van bacteriën.
Lees verder

Bacterie gemaakt met synthetische nucleotiden

Onnatuurlijke DNA-basen

Onnatuurlijke DNA-basen die (ook) al eerder bedacht zijn. Linksonder de vruchten van Romesbergs onderzoek (afb: chemistryworld.com)

Normaal is DNA opgebouwd uit slechts vier bouwstenen (nucleotiden, ook wel DNA-letters genoemd: A, C, G en T). Nu hebben onderzoekers van het Amerikaanse Scripps-instituut aan een bacteriëel DNA-molecuul twee synthetische nucleotiden toegevoegd. Dat schijnt al eerder gebeurd te zijn, maar nu lijkt dit deels kunstmatige DNA ‘levensvatbaar’ te zijn: E. coli-bacteriën met dit vreemde DNA bleken, na enige aanpassingen, normaal te groeien en te delen. Ook de ‘nakomelingen’ van de bacterie met twee foute nucleotiden zouden die vreemdgangers mee krijgen. Moeten we ons zorgen maken? Daar praten de onderzoekers niet over. Lees verder

Nu kun je ook eiwitproductie cel sturen (schijnt)

Genexpressieknop.

Het RNA-molecuul wordt afgelezen in het ribosoom (de bolletjes waaruit de blauwe eiwitslierten komen). Hoe langer de ‘A-baan’ (PolyA track) hoe minder eiwit (afb: Nature Communications)

Er kan al heel wat afgeregeld worden aan het genoom, maar dat wil nog niet zeggen dat we alles in de greep houden. Het lijkt er op dat er nu een nieuwe ‘vaardigheid’ is bijgekomen: het sturen van de activiteit (expressie) van genen. Of genen actief zijn of niet is voor een belangrijk deel per celtype vastgelegd. Genen kunnen ge(de)activeerd worden, maar hoeveel van het bijbehorende eiwit ‘produceert’ een actief gen dan? Onderzoekers van de universiteit van Washington in St. Louis (VS) schijnen nu het ‘knopje’ gevonden te hebben om aan te draaien. Het schijnt een eenvoudig systeem te zijn en het werkt zowel bij bacteriën, planten als zoogdiercellen (dus ook bij menselijke). Lees verder

Virus maakt vernetting zichtbaar in ‘glazen’ muizenhersens

Hersencellen geïmplanteerd in muizenhersens

De geïmplanteerde hersencellen (rood) in de hippocampus van een muis hebben contact (groen) met hun nabuurcellen gemaakt (afb: univ. van Bonn)

Met behulp van een, neem ik aan, ‘mank’ gemaakt hondsdolheidsvirus en een daaraan gekoppeld lichtgevend eiwit en tranparant gemaakte hersens, hebben onderzoekers van de universiteit van Bonn (D)  via een speciale microscoop zichtbaar gemaakt hoe nieuwe hersencellen zich integreren in het muizenbrein. Op die manier is direct te volgen wat getransplanteerde hersencellen na de operatie in de hersens van de patiënt uitspoken.  Lees verder