Vreemde kuikens
Kippen leggen eieren van soortgenoten
Beantwoorden
‘Gendruk’ in lastig vaarwater
Op het eiland Nantucket voor de kust van Boston (VS) komen opvallend veel muizen voor die besmet zijn met de Lyme-bacterie (afb: NYT)
Gendruk (in het Amerikaans ‘gene drive’) is een techniek om via een genetische truc heel snel dierpopulaties te veranderen. Zo worden ziektevoortbrengende muggen genetisch zo veranderd dat ze, bijvoorbeeld, geen nageslacht meer kunnen krijgen in de hoop en verwachting dat de dreigmug daarmee uitsterft. Dat lijkt een listige manier om allerlei ziektes te voorkomen zoals ebola en malaria, maar er zijn nogal wat vragen over de veiligheid van de gendruktechniek. Onderzoekers zijn bang voor een verbod. Lees verder
DNA fluoresceert wel degelijk (en dat is mooi)
fluorescerend DNA
Biomoleculen zoals DNA, eiwitten en RNA knipperen zo nu en dan. Ze zenden dan licht uit (fluoresceren). Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit schijnen de eerste te zijn die dat knipperen hebben waargenomen met behulp van een hoogoplossende beeldtechniek met een resolutie van zo’n 6 nm (1 nm is eenmiljoenste mm). Ze denken dat die techniek nuttig kan zijn bij het bestuderen van ziektes waarbij genmutaties een rol spelen (dat zijn er nogal wat). Lees verder
En daar is ie weer, die mammoet (5)
George Church, de ‘aartsvader’ van de synthetische biologie (afb: Harvard)
Er is de laatste jaren al vaak gespeculeerd over het tot leven wekken van de mammoet, maar nu schijnt de bekende synbioloog George Church daar toch echt werk van te maken. Hij wil in ieder geval een dier ‘verwekken’ dat trekken van de vierduizend jaar geleden uitgestorven wolharige mammoet heeft. Een echte mammoet zal het nog niet zijn. Church: “Het hybride embryo zal eigenlijk een Afrikaanse olifant met enkele mammoetkenmerken. We zijn er nu nog niet, maar binnen enkele jaren kan het zover zijn.” Lees verder
MIT/Harvard-instituut wint patentgevecht om CRISPR/Cas9
Het CRISPR/Cas9-complex aan het werk aan DNA (rood) (afb: univ. van Californië)
Het Amerikaanse Broad-instituut, een samenwerkings-verband tussen het MIT en de Harvard-universiteit , heeft van het Amerikaanse octrooibureau een aantal patenten verworven die verband houden met de genoombewerkingstechniek CRISPR/Cas9. Die erkenning is een klap voor de universiteit van Berkeley, die ook aast op CRISPR-octrooien. De universiteit beraadt zich nog of zij in beroep zal gaan. De instelling heeft zelf ook nog octrooiaanvragen bij het bureau liggen. Lees verder
NAS-rapport zet genoombewerking embryo op een kier
Een menselijke embryo
De dag dat het DNA van geslachtscellen als klinische handeling zal worden veranderd komt steeds dichterbij. Sommigen zien die dag met angst en beven naderen, anderen kunnen er niet op wachten. De discussie of het wenselijk is het DNA van geslachtscellen te veranderen, waarmee de erfelijkheid ‘definitief’ verandert, is hier in Europa nog nauwelijks van de grond gekomen. Interesseert het de mensen niet of zijn ze allemaal hartstikke voor? Het is natuurlijk ook mogelijk dat ze geen idee hebben wat er gaande is. In Amerika heeft een commissie van de nationale academie van wetenschappen (NAS) zich over de kwestie gebogen en het licht op ‘oranje’ gezet: het ‘repareren’ van ernstige, erfelijke afwijkingen onder strikt toezicht acht zij ethisch aanvaardbaar. Lees verder
Zijn proefdieren te vervangen door miniorganen-op-chip?
De minihersens van Hoffman-Kim
Twee jaar geleden kweekte Diana Hoffman-Kim haar eerste hersenbolletjes, piepkleine miniorgaantjes van hersencellen van muizen. Sedertdien heeft ze duizenden minihersentjes gekweekt die vol elektrisch leven zitten. Echt leven doen ze niet. Om zelfstandig zonder de hulp van labmedewerkers te kunnen bestaan hebben ze bloed nodig. Vorig jaar zagen studenten van Hoffman-Kim dat er in de minihersentjes spontaan bloedvaten onstonden. Dat was nog nooit waargenomen. Ze werkt nu aan de Amerikaanse Brown-universiteit met een collega aan miniorgaantjes op chip, voorziening van een kunstmatig ‘bloedvoorziening’, die bij, onder meer, medicijnonderzoek proefdieren zouden kunnen vervangen, denkt ze. Lees verder
Waar komen de stamcellen vandaan? Van WOX2
Embryo van de zandraket. De voorloper van de wortel licht groen op, in rood de auxineaanvoer vanuit bovenliggende embryocellen en in blauw de plek van de celkernen (afb: WUR)
Het is vreemd, maar ik heb me dat over nagedacht (dom, natuurlijk): waar komen stamcellen eigenlijk vandaan? Bij dieren verenigen zaadcellen en eicellen zich, waaruit na deling embryonale stamcellen ontstaan, bij planten gebeurt iets soortgelijks. Bij planten blijkt het eiwit WOX2 ervoor verantwoordelijk te zijn dat planten hun hele leven nieuwe organen kunnen ontwikkelen, zo ontdekten onderzoekers in Duitsland. Lees verder
Herprogrammering tot pluripotente stamcellen zou veilig zijn
Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn
Sinds ruim tien jaar geleden Sjinja Yamanaka en Kazutoshi Takahashi een methode om uit rijpe cellen, zoals huidcellen, stamcellen te maken, heeft het stamcelonderzoek een hoge vlucht genomen. Regelmatige worden er allerlei prachtige resultaten gemeld van wat met deze geïnduceerde pluripotente stamcellen mogelijk is op medisch gebied. Deze veelbelovende cellen kunnen zich tot allerlei celtypen ontwikkelen, ook tot kankercellen, zo bleek. Nu zeggen onderzoekers van het menselijk-genoominstituut in de VS dat geïnduceerde pluripotente stamcellen (iPS) niet meer mutaties veroorzaken dan cellen die worden verkregen door ‘subklonen’. Lees verder
DNA gebruikt als postcode in gentherapie
James Dahlman in het lab (afb: Georgiatech)
Met gentherapie hoop je ziekmakende mutaties te verwijderen of onschadelijk te maken. Belangrijk punt is natuurlijk dat die goede genmateriaal op het juiste punt in het lichaam terecht komt. Onderzoekers van de universiteit van Florida, het technologisch instituut van Georgia en het MIT hebben nu een methode ontwikkeld om stukjes DNA te gebruiken als soort ‘postcode’ om nanodeeltjes te testen die het genmateriaal in een bepaald weefsel moeten afleveren. Of ze dat genmateriaal dan ook daadwerkelijk de celkern binnenbrengen is nog niet uitgeprobeerd. Lees verder