Muisembryo’s gekweekt zonder zaad- of eicellen

kunstmatige muisembryo's

Het procédé van Wu om levensvatbare embryo’s te kweken zonder dat daar geslachtscellen aan te pas kwamen (afb: Wu et. al)

Voor het eerst zouden er muisembryo’s zijn gekweekt zonder dat daar zaad- of eicellen aan te pas zijn gekomen die in een muizenbaarmoeder verder groeiden. Ze waren nog verre van volmaakt, maar onderzoekers denken daarmee een ‘methode’ te hebben om de ontwikkeling van embryo’s te kunnen bestuderen. Lees verder

Mens kan kraakbeen herstellen (bijna) net als salamanders

Synthetisch kraakbeen

Kraakbeen op bot. De rode stippen zijn de celkernen. De blauwe vlekken zijn proteoglycaan; wateraantrekkende eiwitten die als ‘schokdempers’ fungeren (foto: Sarindr Bhumiratana//Columbia-universiteit)

Kraakbeen zit in ons gewrichten bij wijze van ‘smeermiddel’ verdwijnt dat of raakt dat in het ongerede dan heeft dat zeer pijnlijke gevolgen. Aangenomen werd dat de mens geen nieuw kraakbeen meer aanmaakt en er werden ingenieuze manieren verzonnen (compleet met stamcellen) om nieuw kraakbeen te kweken en dat dan te implanteren, maar onderzoeksters van de Amerikaanse Duke-universiteit rond Virginia Byers Kraus ontdekten dat ook de mens beschadigd kraakbeen kan herstellen, zij het dat dat herstelvermogen aanzienlijk minder is van van salamanders die er geen punt van maken om zich nieuwe poten aan te meten. Lees verder

Kunnen (synthetische) antilichamen weefsel herstellen?

Wnt-eiwitten

Wnt-eiwitten in actie na een hartinfarct (afb: Nature)

Antilichamen vormen een wezenlijk onderdeel van ons afweersysteem. Ze zetten dat aan het werk als ze specifieke ziekteverwekkers ontdekken. Nu denken onderzoekers van de universiteit van Toronto (Can) dat (synthetische) antilichamen weefsels in ons lichaam kunnen helpen zich te herstellen. Lees verder

Bloedvaten bestaan niet alleen uit endotheelcellen

bloedvatvorming

Owens en Kelly-Goss in het lab (afb: univ. van Virginia)

Al vaker hebben onderzoekers in het lab bloedvaten gekweekt, maar die bestonden hoofdzakelijk uit endotheelcellen (bloedvatwandcellen). Bloedvatwanden bestaan uit meer cellen dan endotheelcellen. Onderzoekers van de universiteit van Virginia (VS) denken nu de ingrediënten te hebben om levensechte bloedvaten te maken voor toepassing in mensen van vlees en bloed voor, onder meer, behandeling van suikerpatiënten en mensen die een beroerte hebben gehad. Lees verder

Afgeleide van groeihormoon bevordert en stopt groei kanker

Werking van GHRH in hypofysecellen

De werking van GHRH in hypofysecellen (afb: flipper.dif.org)

Onderzoekers in de VS rond Nobelprijswinaar Andrew Schally (91) ontdekten dat een afgeleide van het groeihormoon GHRH kankercellen in petrischaaltjes aanzet tot groei, terwijl die in muisjes opgezadeld met menselijke kankercellen de groei juist stopte. Het synthetische hormoon, MR409, en soortgelijke hormoonachtige peptiden blijken niet alleen interessant om hun uitwerking op kankercellen, maar ook om hun vermogen beschadigde weefsel te herstellen. In muizen zouden MR409 en ‘verwanten’ ervoor gezorgd hebben dat na een hartaanval de schade weer hersteld werd. Lees verder

Functionele zenuwnetwerken gemaakt uit pluripotente stamcellen

Ruimtelijke kweekhersens

De gekweekte hersenstructuur onder de microscoop. Groen zijn neuronen en de astrocyten zijn rood. Blauw is de mal van collageen en zijde die moet zorgen voor de ruimtelijke structuur (afb: Tuftsuniv.)

Uitgaande van pluripotente stamcellen hebben onderzoekers van, onder meer, de Tufts-universiteit in de VS met behulp van zijde en collageen bij wijze van mal ruimtelijke zenuwcelweefsels gemaakt, die eigenschappen zouden hebben als die van het centrale zenuwstelsel, met inbegrip van de hersens. Dat deden ze, onder meer, uitgaande van cellen van patiënten met hersenziektes als Parkinson en Alzheimer. De zenuwcelweefsels zijn in de eerste plaats bedoeld om het functioneren van zenuwcellen en het voortschrijden van hersenziektes mee te bestuderen. Lees verder

Autonome zenuwstelsel stuurt vermeerdering stamcellen

Het autonome zenuwstelsel stuurt stamceldeling

Megan Daily (l) en Elizabeth Davis (afb: univ. van Illinois)

Stamcellen zijn constant bezig in bepaalde weefsels om in het ongerede geraakte cellen te vervangen, maar, helaas, niet in alle weefsels of organen (dan hebben we het over zoogdieren). Onderzoeksters van de universiteit van Illinois denken een manier gevonden te hebben om meer gebruik van die ‘alleskunners’ te kunnen maken. Stamcellen schijnen gestuurd te worden door het zenuwstelsel, zo ontdekten ze, dus zou het mogelijk moeten zijn met signaalstoffen van zenuwcellen de aanmaak van stamcellen te stimuleren (is het idee).
Lees verder

Placenta in lab gekweekt voor studiedoeleinden

Kunstmatige moederkoek of placenta

Moederkoek: een noodzakelijke barrière tussen moeder en vrucht (afb: WikiMedia Commons)

Meestal worden pogingen gedaan menselijke organen te kweken met het idee dat je (ooit) een, zeg nieuwe lever kan bestellen of nieuwe longen. De placenta die onderzoekers van de TU in Wenen hebben gefabriekt is in de eerste plaats bedoeld als studiemateriaal. De onderzoekers willen graag weten hoe die moederkoek werkt: een placenta op een chip. Lees verder

Weer CRISPR gebruikt voor herprogrammering huidcellen?

CRISPRa gebruikt voor herprogrammerin huidcellen

CRISPRa gebruikt om huidcellen direct te herprogrammeren tot stamcellen (afb: Otonkoski-lab)

Ik weet niet of het klopt wat onderzoekers van de universiteit van Helsinki en het Karolinska-instituut beweren. Die zeggen dat ze voor het eerst huidcellen hebben geherprogrammeerd tot (pluripotente) stamcellen zonder gebruik te maken van de zogeheten Yamanaka-transcriptiefactoren maar met behulp van een ‘botte’ CRISPR-techniek (CRISPRa gedoopt), waarmee de juiste genen geactiveerd werden. Al eerder dit jaar meldden onderzoekers in de VS iets soortgelijks. Laat duizend bloemen bloeien, denk ik dan. Lees verder

Hoornvlies geprint

OogdoorsneeHet printen van biologisch materiaal is natuurlijk allang geen nieuws meer, maar dan ging het toch (meestal) niet over bruikbare onderdelen voor transplantatie. Nu schijnen onderzoekers een hoornvlies te hebben geprint uit een mengsel van hoornvliescellen, alginaat en collageen, dat is bedoeld voor gebruik bij mensen. Lees verder